Bauda

Bauda
Ilustracja
Ujście Baudy do Zalewu Wiślanego
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Rzeka
Długość54 km
Powierzchnia zlewni

342 km²

Źródło
MiejsceGóra Maślana w okolicach Milejewa
Wysokość

197 m n.p.m.

Współrzędne

54°13′14″N 19°32′25″E/54,220556 19,540278

Ujście
Recypient

Zalew Wiślany

Miejsceokolice Fromborka
Współrzędne

54°22′30″N 19°41′25″E/54,375000 19,690278

Szlak
RiverIcon-Spring.svg54Góra Maślana w okolicach Milejewa
197 m n.p.m.
RiverIcon-AffluentL.svgOkrzejka
RiverIcon-AffluentL.svgGardyna
RiverIcon-delta.svg0
okolice Fromborka
Położenie na mapie powiatu elbląskiego
Mapa konturowa powiatu elbląskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”

Bauda (niem. Baude) – rzeka w województwie warmińsko-mazurskim.

Bauda płynie przez Równinę Warmińską i uchodzi do Zalewu Wiślanego w okolicach Fromborka. Nad Baudą leżą Młynary.

Charakterystyka

Powierzchnia zlewni rzeki wynosi około 342 km², długość rzeki – 54 km. Rzeka Bauda bierze początek w okolicach Milejewa, u podnóża Góry Maślanej na wysokości 197,0 m n.p.m. W środkowym biegu przepływa przez Równinę Warmińską, a uchodzi do Zalewu Wiślanego w okolicy Fromborka na terenie Wybrzeża Staropruskiego. Rzeka charakteryzuje się dużymi spadkami dochodzącymi do 26‰. Rzeka główna i jej dopływy płyną, z reguły, w głębokich jarach, powstałych na skutek postępującej erozji dennej. Jedynie na krótkim odcinku ujściowym (od przecięcia z drogą wojewódzką nr 504) rzeka Bauda posiada charakter rzeki nizinnej. W tymże końcowym odcinku od Baudy do Pasłęki zlewnię zajmuje w 80% zmeliorowane torfowisko (tzw. poldery) połączone rowami z Baudą i Pasłęką. Wysokość torfowiska nie przekracza 1 m n.p.m.[1].

W systemie administrowania wodami dorzecze Baudy zaliczane jest do obszaru dorzecza Wisły[2][3].

Dopływy Baudy

Dopływy Baudy to m.in. rzeki:

  • Wierzanka (prawy dopływ)
  • Lisi Parów (lewy dopływ) o długości 15,6 km
  • Okrzejka (lewy dopływ) o długości 14,9 km
  • Gardyny (prawy dopływ) o długości 12,6 km
  • Dzikówka lub Wieprza (prawy dopływ) o długości 22,1 km[4]

Według danych za lata 1977–1983 Bauda posiada największe okresowe wahania poziomu wody oraz przepływów wśród rzek północnej Polski. Roczne amplitudy poziomu wody sięgają ponad 4 m. Najniższy przepływ wody wynosił 0,42 m³/s, natomiast najwyższy notowany przepływ osiągał aż 42,0 m³/s[4].

Kanał Kopernika

Kanał Kopernika we Fromborku

Kanał Kopernika (niem. Kleine Baude, polska powojenna nazwa to Strużyna) jest to przekop o długości ok. 6 km wykonany przed 1427 r., łączący rzekę Baudę z pobliskim miastem Frombork. Jego celem miało być dostarczenie energii dla fromborskiego młyna i wody pitnej dla mieszkańców miasta, rozrastającego się po przeniesieniu doń siedziby kapituły warmińskiej katedry w 1275[5]. Kanał Kopernika został w 1968 wpisany do rejestru zabytków (decyzja z dnia 27 czerwca 1968 roku, poz. nr 1305). Kanał ciągnie się od tamy spiętrzającej Baudę, wzdłuż zbocza naturalnej wyżyny. Trasa kanału – użytkowanego do 1944 roku – została zaplanowana w ten sposób, aby wykorzystać naturalny spadek terenu, który obniża się od Wysoczyzny Elbląskiej do Zalewu Wiślanego[6].

Kanał po 1945 r. został zdewastowany, a urządzenia na kanale – jaz, śluzy, stawidła zostały zniszczone w latach 50.– 60. XX w. Częściowej rewitalizacji kanał doczekał się w 2015 roku[7].

Gdy tworzono numerację schronów bojowych, to właśnie ten schron w pobliżu rzeki Baudy (parking przy drodze wojewódzkiej nr 504 Braniewo–Frombork) otrzymał nr 1. Zachowana na schronie pancerna kopuła (2015).

Zobacz też

  • rzeki Polski

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Elbląg County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Elbląg County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.40 N
  • S: 53.91 N
  • W: 19.20 E
  • E: 20.07 E
Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Frombork Kanal.jpg
Autor: Pankrzysztoff, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Frombork, kanał wodny (tzw. Kanał Kopernika), XV
Trójkąt lidzbarski schron nr 1.JPG
Autor: Braniewiak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Trójkąt lidzbarski panzerwerk schron nr 1
Warmian-Masurian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
RiverIcon-delta.svg
Icon for riverfloating diagrams. Informations on the Category Page
Ujście Baudy do Zalewu Wiślanego.jpg
Autor: Tomek Zakrzewski, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ujście Baudy do Zalewu Wiślanego