Bazyli Rogowski
 major piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia | 27 maja 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 29 kwietnia 1960 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Późniejsza praca | starosta częstochowski |
| Odznaczenia | |
    _4r_BAR.svg){kind=small}   | |
Bazyli Rogowski, ps. „Andrzej Lacek” (ur. 27 maja 1894 w Jordanowie, zm. 29 kwietnia 1960 w Nysie) − major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, starosta i wicewojewoda tarnopolski[1].
Życiorys
Bazyli Rogowski urodził się 27 maja 1895 roku w Jordanowie. W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich pod komendą Edwarda Rydza-Śmigłego, a następnie przeszedł do Wojska Polskiego. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty. Z dniem 12 listopada 1924 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza, pozostając oficerem nadetatowym 48 pułku piechoty w Stanisławowie. 2 kwietnia 1929 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 26. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2]. Z dniem 31 maja 1929 został przeniesiony do rezerwy[3].
22 lutego 1932 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto z przydziałem mobilizacyjnym do 19 pułku piechoty Odsieczy Lwowa[4]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Toruń. Posiadał wówczas przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VIII i był reklamowany na okres dwunastu miesięcy[5].
Po zakończeniu kariery wojskowej przeszedł do pracy w administracji państwowej. Pracował jako naczelnik wydziału w Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie[6], w latach 1933−1936 był m.in. starostą powiatu częstochowskiego[1], następnie na początku kwietnia 1936 został wicewojewodą nowogródzkim[7], był też starostą powiatu toruńskiego[8] i rówieńskiego, a później wicewojewodą tarnopolskim. Brał aktywny udział w budowie struktur Obozu Zjednoczenia Narodowego[1]. Członek Zarządu Okręgu Równe Związku Legionistów Polskich w 1936 roku[9].
We wrześniu 1939 roku organizował ewakuację najwyższych władz państwowych do Rumunii, a potem stał się głównym współpracownikiem marszałka Rydza-Śmigłego[1], kiedy ten postanowił uciec z internowania w Rumunii. Wczesną wiosną 1941 roku współorganizował jego ucieczkę z internowania, a w październiku tego samego roku jako jedyny[8] towarzyszył mu w drodze do Polski[10], po czym powrócił do działalności konspiracyjnej na Węgrzech i Słowacji pod nazwiskiem Andrzej Lacek. W okresie pobytu na Węgrzech Rydz-Śmigły namalował portret Rogowskiego, przechowywany następnie w zbiorach rodzinnych[8].
Na Słowacji poznał młodszą o 30 lat Agnieszkę Tomkową, która została jego drugą żoną. W 1946 roku przyjechał z żoną do Polski i zatrudnił się w Ministerstwie Odbudowy. Generał Jerzy Ziętek poprosił go o przeprowadzkę na Śląsk, oferując stanowisko w kamieniołomach w Nadziejowie k. Nysy, następnie ponownie przeniósł się do Warszawy na zaproponowane stanowisko w Cepelii, a na końcu pracował w sklepie w Nysie[8].
Po wojnie uniknął więzienia dzięki protekcji Ziętka.
Zmarł w Nysie 29 kwietnia 1960 roku i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Mieczysława I w Nysie (sektor 4_2-D-19)[11].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7121 (17 maja 1922)[12][13]
- Krzyż Niepodległości (7 lipca 1931)[14]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1931)[6]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[15]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (22 kwietnia 1939)[16][17]
- Srebrny Krzyż Zasługi
Artykuły
- Moje wspomnienia z pobytu na ziemi węgierskiej z marszałkiem Edwardem Rydzem-Śmigłym (1940−1941), [w:] Kultura, Paryż 1962.
Przypisy
- ↑ a b c d Jarosław Kapsa, Historie Jarosława Kapsy. Opowieść 30, cz.info.pl, 15 października 2012 [dostęp 2013-08-18] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-11].
- ↑ Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 129, 192.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 177.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 22 lutego 1932 roku, s. 131.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 8, 999.
- ↑ a b M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345 „za zasługi na polu bezpieczeństwa publicznego”.
- ↑ B. Rogowski – wicewojewodą nowogrodzkim. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 80 z 5 kwietnia 1936.
- ↑ a b c d Teresa Semik, Adiutant Śmigłego, Dziennik Zachodni, 3 lipca 2009 [dostęp 2013-08-18].
- ↑ Związek Legionistów Polskich: 1936-1938 r.: sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 80.
- ↑ Włodzimierz Kalicki, 26 października 1941. Powrót marszałka, Wyborcza.pl, 31 października 2010 [dostęp 2013-08-18] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-08].
- ↑ Cmentarze Komunalne w Nysie - wyszukiwarka osób pochowanych, nysa.grobonet.com [dostęp 2020-08-04].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 4 stycznia 1923, s. 7.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 243.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej i państwowej”.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 95, poz. 216 „za zasługi w służbie państwowej”.
- ↑ Odznaczenia w województwie tarnopolskim. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 162 z 21 lipca 1939.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
Media użyte na tej stronie
Naramiennik majora Wojska Polskiego (1919-39).
.png)
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.