Bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy

Bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy

Basilica di Santa Croce in Gerusalemme

Kościół tytularny
Fasada bazyliki
Państwo	Włochy
Miejscowość	Rzym Piazza di Santa Croce in Gerusalemme 12
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Świętego Krzyża z Jerozolimy
Bazylika mniejsza	od niepamiętnych czasów
Wezwanie	Świętego Krzyża
Wspomnienie liturgiczne	14 września
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	kawałki krzyża Chrystusa * Titulus Crucis * palec św. Tomasza * ramię belki Dobrego Łotra * kopia całunu Turyńskiego
Historia Data rozpoczęcia budowy 337 Data zakończenia budowy 344 Data poświęcenia około 325 Data odbudowy XII i XVIII wiek
Dane świątyni Architekt Pietro Passalacqua i Domenico Gregorini (XVIII-wieczna przebudowa) Świątynia • materiał bud. • barokowy
Położenie na mapie Rzymu Bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy
Położenie na mapie Włoch Bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy
Położenie na mapie Lacjum Bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy
41°53′17,5″N 12°30′57,4″E/41,888194 12,515944
Strona internetowa

Bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy (wł. Basilica di Santa Croce in Gerusalemme) – kościół tytularny w Rzymie, na wzgórzu laterańskim.

Świątynia ta jest kościołem parafialnym oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej^[1]. Jest też kościołem stacyjnym z czwartej niedzieli Wielkiego Postu oraz Wielkiego Piątku^[2].

Lokalizacja

Kościół znajduje się w XV. Rione Rzymu – Esquilino przy Piazza di Santa Croce in Gerusalemme 12^[1].

Historia

Bazylika św. Krzyża z Jerozolimy zbudowana została w połowie IV wieku w murach Palatium Sessorianum, należącego najpierw do cesarza Heliogabala, a później do Konstantyna Wielkiego i jego matki św. Heleny.

• 337–344 – powstanie kościoła. W celu jego stworzenia przebudowano część pałacu cesarskiego (jest to tzw. kościół pałacowy). Został ufundowany przez św. Helenę, matkę cesarza Konstantyna I dla relikwii, które przywiozła ona z Ziemi Świętej^[2].
• 1144-1145 – renowacja kościoła za pontyfikatu papieża Lucjusza II, który powierzył go kanonikom regularnym z kongregacji San Frediano.
• 1740-1758 – przebudowa w stylu barokowym za pontyfikatu Benedykta XIV.

Architektura i sztuka

Za fasadą zewnętrzną znajduje się eliptyczne atrium z lat 1741-1744, a dopiero za nim jest właściwa fasada bazyliki^[2]. Fasada zewnętrza w części środkowej ma wygięcie dopasowane do kształtu atrium^[2]. W górnej części znajdują się posągi czterech Ewangelistów, św. Heleny i Konstantyna^[2].

Dzwonnica kościoła ma trzy kondygnacje^[2]. W niektórych miejscach kościoła można zobaczyć oryginalny rzymski mur (zwłaszcza lewa ściana nawy)^[2].

Wnętrze bazyliki

Ołtarz główny

Sufit bazyliki jest wykonany z drewna i ozdobiony obrazem przedstawiającym Maryję prezentującą św. Helenę i Konstantyna Trójcy Świętej, jest to dzieło Corrado Giaquinto z 1744 roku^[2]. W apsydzie znajduje się XV-wieczny fresk przedstawiający historię odzyskania Prawdziwego Krzyża, powyżej znajduje się przedstawienie Chrystusa w chwale^[2].

Sufit bazyliki z obrazem Corrado Giaquinto "NMP przedstawia św. Helenę i Konstantyna Trójcy Świętej" z 1744 r.

Apsyda

Po utworzeniu świątyni najważniejszą jej częścią była kaplica św. Heleny, w której przechowywano relikwie przywiezione z Ziemi Świętej (w 1930 roku przeniesiono je do innej kaplicy)^[2]. Posąg św. Heleny w kaplicy jest starożytną kopią Junony Sospita; został on odkryty w Ostii i zaadaptowany przez zastąpienie głowy i rąk oraz dodanie krzyża^[2]. Rubens w 1602 roku namalował trzy płótna do ołtarza w kaplicy, lecz w 1724 roku stwierdzono, że są one uszkodzone przez wilgoć i zostały sprzedane (dwa z nich obecnie znajdują się w Grasse we Francji, trzecie zaginęło)^[2].

Rzeźba św. Heleny w jej kaplicy

Kaplica relikwii zbudowana w 1930 roku przez architekta Florestano di Fausto

Pieta

Relikwie

W bazylice przechowywane są relikwie przywiezione z Jerozolimy przez św. Helenę, matkę cesarza Konstantyna I. Najcenniejszymi relikwiami są:

• kawałki krzyża Chrystusa (stąd nazwa kościoła)
• Titulus Crucis, czyli fragment tabliczki ze zdaniem napisanym przez Piłata po łacinie, grecku i hebrajsku: Jezus z Nazaretu, król żydowski.

Są tam również: palec św. Tomasza, ramię belki Dobrego Łotra, kopia całunu Turyńskiego.

W bazylice jest również grób Sługi Bożej Antonietty Meo, Włoszki, która pisała listy do Jezusa i wychowała się niedaleko kościoła.

Kardynałowie prezbiterzy

Bazylika Świętego Krzyża w Jerozolimie jest jednym z kościołów tytularnych Rzymu, nadawanych kardynałom prezbiterom (Titulus Sanctae Crucis in Hierusalem)^[3].

Bibliografia

• Sari Gilbert, Michael Brouse: Przewodnik National Geographic - Rzym. G+J RBA Sp. z o.o.& Co. Spółka Komandytowa, 2002, s. 181. ISBN 83-88132-81-4.
• Przewodniki Wiedzy i Życia - Rzym. Hachette Livre Polska Sp. z o.o., 2006, s. 82. ISBN 83-7184-448-4.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Chris Nyborg, "Santa Croce in Gerusalemme" (ang.)
• Bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy w bazie catholic-hierarchy.org (ang.)

Zobacz też

• Tytularne kościoły kardynalskie