Bazylika św. Jana Chrzciciela w Szczecinie

Bazylika św. Jana Chrzciciela w Szczecinie
	1063 z dnia 17.12.1984 r.
	bazylika mniejsza, kościół parafialny
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Miejscowość	Szczecin
Adres	Bogurodzicy 3A; 71-899 Szczecin
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Jana Chrzciciela w Szczecinie
Wezwanie	św. Jana Chrzciciela
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1888
Data zakończenia budowy	1890
Data poświęcenia	30 września 1890
Aktualne przeznaczenie	kościół
Data zniszczenia; • przez	1945; bombardowania alianckie w czasie II wojny światowej
Data odbudowy	1947-48
Dane świątyni
Styl	gotycki
Architekt	Engelbert Seibertz
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
	Położenie na mapie Szczecina Bazylika św. Jana Chrzciciela w Szczecinie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bazylika św. Jana Chrzciciela w Szczecinie
	Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Bazylika św. Jana Chrzciciela w Szczecinie
	53°25′38″N 14°32′56″E/53,427222 14,548889

Wnętrze kościoła

Bazylika św. Jana Chrzciciela w Szczecinie – neogotycki kościół halowy na planie krzyża łacińskiego w centrum Szczecina, u zbiegu ulic Bogurodzicy i Kaszubskiej. Pierwszy kościół katolicki po wprowadzeniu luteranizmu w 1534 roku^[2].

Historia

W 1722 roku, po przejęciu luterańskiego Szczecina od Szwedów, król pruski Fryderyk Wilhelm I ogłosił równe prawa dla protestantów i katolików na Pomorzu^[2]. Jeszcze w tym samym roku pierwsze msze katolickie odprawiano na zamku Książąt Pomorskich^[2]. Wkrótce otworzono pierwszą gminę katolicką na Łasztowni^[2], która w roku 1805 przeorganizowała się w parafię rzymsko-katolicką i podlegała jurysdykcji biskupa wrocławskiego^[2]. W roku 1821 papież Pius VII wydał bullę papieską De salute animarum, która regulowała status Kościoła katolickiego w Prusach^[2]. Niedługo potem utworzona została berlińska delegatura diecezji wrocławskiej. Na Pomorzu Szczecińskim było wtedy około dwóch tysięcy katolików. Liczba ta wzrastała za przyczyną Polaków emigrujących na Pomorze^[2].

W roku 1888 katolicka parafia w Szczecinie zakupiła ziemię pod budowę kościoła, 24 maja tego samego roku położono kamień węgielny, a już 30 września 1890 dokonano konsekracji kościoła. Autorem projektu był architekt Engelbert Seibertz z Berlina. Poświęcenia kościoła dokonał arcybiskup wrocławski, ks. kard. Jerzy Kopp (Georg von Kopp)^[2]. Do roku 1931 (kiedy poświęcono nieistniejący dziś kościół Chrystusa Króla na Łasztowni) kościół św. Jana Chrzciciela był jedynym kościołem rzymskokatolickim w Szczecinie. Część wiernych stanowili Polacy, do 1914 opiekował się nimi polski wikariusz, ksiądz Wojdas. Co czwartą niedzielę odbywały się tu nabożeństwa w języku polskim. Podczas wojny w 1944 spłonął dach kościoła, hełm wieży i dzwonnica^[2]. Zniszczeniu uległy również sklepienia^[2]. W czasie wojny miała miejsce skierowana przeciw szczecińskim katolikom akcja Gestapo Fall Stettin, w czasie której zamordowano trzech księży i aresztowano wielu wiernych.

Pierwszą powojenną mszę dla katolików, w kaplicy obok kościoła, odprawił 6 maja 1945 ks. Florian Berlik (TChR)^[2]. Po wojnie w latach 1947-1948 kościół częściowo odbudowano jako rektoralny i akademicki^[2]. Od roku 1954 był to kościół parafialny dla dla parafii św. Jakuba Apostoła, a od 5 marca 1974 roku jest to kościół parafialny parafii św. Jana Chrzciciela^[2]. W latach 1960-1961 (za proboszcza Juliana Janasa) we wnętrzu wykonano przez Annę i Leonarda Torwirtów tryptyk z Matką Bożą z Dzieciątkiem, św. Janem Chrzcicielem i św. Jakubem oraz św. Wojciechem i św. Ottonem^[2]. Ołtarz ten miał być przeznaczony dla kościoła św. Jakuba będącego wtedy w ruinie. W bocznym ołtarzu kopię Cudownego Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej wykonali A.L. Torwirtowie z Torunia. W latach 1986-1987 staraniem proboszcza Ireneusza Antkowiaka, zrekonstruowano wieżę ze spiczastym hełmem. Ten sam ksiądz zbudował też przy kościele budynek plebanijno–katechetyczny^[2].

Wyposażenie

Charakterystyczne są umieszczone na narożnikach i portalach kościoła metalowe rzygacze w kształcie skrzydlatych smoków. Wewnątrz na sklepieniu kruchty znajdują się malowidła przedstawiające czterech ewangelistów.

Ołtarz główny poświęcony Matce Bożej Królowej Polski jest powojenny i pochodzi z lat 1960–1961, z oryginalnego wyposażenia zachowały się m.in. neogotyckie ołtarze boczne, ambona i witraże. W lewej nawie bocznej znajduje się tablica poświęcona poległym w I wojnie światowej 111 parafianom – duża część nazwisk jest polska. W 1994 wmurowano w lewym skrzydle transeptu dwujęzyczną, polsko-niemiecką tablicę poświęconą pamięci aresztowanych w 1942 przez gestapo, a później torturowanych i zamordowanych niemieckich duchownych katolickich ze Szczecina.

W 2008 roku papież Benedykt XVI przyznał kościołowi pw. św. Jana Chrzciciela w Szczecinie honorowy tytuł bazyliki mniejszej.

Galeria

ołtarz główny
sklepienie prezbiterium
sklepienie kruchty
transept
neogotycki wystrój wnętrza
jeden z witraży
lista poległych w I wojnie światowej parafian
pomnik Stefana Wyszyńskiego przed kościołem
rzeźba piety przed kościołem
Sklepienie nawy głównej i prezbiterium

Zobacz też

Kościół św. Jana Ewangelisty w Szczecinie

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2010-05-12] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ks. Roman Kostynowicz: Pomniki architektury sakralnej diecezji szczecińsko-kamieńskiej i kościoły miast biskupich w malarstwie i grafice Wiesława Śniadeckiego. Wyd. 1. Szczecin: Wydawnictwo Polskie Pismo i Książka, 1991.

Linki zewnętrzne

Bazylika św. Jana Chrzciciela polska-org.pl

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2010-05-12] .

[pomniki-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ks. Roman Kostynowicz: Pomniki architektury sakralnej diecezji szczecińsko-kamieńskiej i kościoły miast biskupich w malarstwie i grafice Wiesława Śniadeckiego. Wyd. 1. Szczecin: Wydawnictwo Polskie Pismo i Książka, 1991.

[1]

[2]

Elementy fortyfikacji	Baszta Panieńska Brama Królewska Brama Portowa Koszary Bramy Ślimaczej
Kamienice	Loitzów Mintza ul. Bałuki 12 ul. Bałuki 24 ul. Czesława 9 ul. św. Ducha 1 ul. Grodzka 9 ul. Jagiellońska 34, 34a, 34b al. Jana Pawła II 11 ul. Kolumba 61 ul. Kuśnierska 12 ul. Malczewskiego 34 pl. Orła Białego 5 al. Piastów 13 ul. Piłsudskiego 7 ul. Podgórna 62 ul. Śląska 38 ul. św. Wojciecha 1 ul. Żółkiewskiego 2
Kościoły	św. Antoniego z Padwy św. Andrzeja Boboli św. Apostołów Piotra i Pawła Chrystusa Króla św. Ducha św. Jana Ewangelisty św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny św. Katarzyny św. Kazimierza Świętego Krzyża św. Maksymiliana Marii Kolbego Matki Bożej Bolesnej Matki Bożej Jasnogórskiej Matki Bożej Nieustającej Pomocy Matki Bożej Ostrobramskiej Matki Bożej Różańcowej Najświętszego Serca Pana Jezusa Najświętszego Zbawiciela Najświętszej Rodziny Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny św. Piotra i św. Pawła św. Rodziny św. Stanisława Kostki św. Jakuba św. Jana Chrzciciela Świętej Trójcy (Krzekowo) Świętej Trójcy (Łasztownia) św. Wojciecha
Pałace	„Pod Globusem” Joński Klasycystyczny pod Głowami Sejmu Stanów Pomorskich Ziemstwa Pomorskiego
Pomniki, posągi, fontanny	Bartolomeo Colleoniego Flory Orła Białego
Tereny zielone	Jasne Błonia Park Jana Kasprowicza Park im. Stefana Żeromskiego
Wieże widokowe	Gocławska Quistorpa
Wille	Horna Gerloffa Grawitza Grünebergów Hoerdera Ippena Krugera Lentza Lindnera Nelle Quistorpów Quodbacha Wellmera
Budynki administracji	Budynek Urzędu Wojewódzkiego Czerwony Ratusz Ratusz Staromiejski Urząd Miasta Szczecin
Inne	Cmentarz Centralny Dom Grotha Domki Profesorskie Most na Wyspę Jaskółczą Poczta nr 1 Poczta nr 2 Pałacyk myśliwski w Dąbiu Stajnia książęca Stara Rzeźnia Dworzec Szczecin Niebuszewo Wały Chrobrego Zamek Książąt Pomorskich

Archikatedry	Białystok Częstochowa Frombork Gdańsk Gniezno Kraków Łódź Poznań Przemyśl Szczecin Warszawa
Katedry	Kielce Łowicz Pelplin Płock Sandomierz Sosnowiec Tarnów Toruń Warszawa-Praga Włocławek
Konkatedry	Chełmża Gdańsk Kołobrzeg Olsztyn Stalowa Wola
Kolegiaty	Bochnia Brzozów Chełm Dobre Miasto Gdynia Grudziądz Janów Podlaski Kalisz Kętrzyn Koronowo Kraków Krosno Kruszwica Krzeszów Legnickie Pole Leszno Limanowa Miechów Mielec Myszyniec Nowe Miasto Lubawskie Nowy Sącz Olkusz Parczew Poznań Przeworsk Pułtusk Sejny Sieradz Skarżysko-Kamienna Strzegom Szamotuły Środa Wielkopolska Węgrów Wiślica Zawiercie
Klasztorne	Bardo Bydgoszcz (św. Wincentego à Paulo) Czerwińsk n. Wisłą Częstochowa (Jasna Góra) Dębowiec Gdańsk (św. Mikołaja) Gidle Gietrzwałd Głogówko (Święta Góra) Góra św. Anny Górka Klasztorna Jarosław Kalwaria Pacławska Kalwaria Zebrzydowska Katowice (Panewniki) Kodeń Kraków (św. Franciszka) Kraków (Kazimierz) Kraków (Mogiła) Kraków (Na Piasku) Kraków (NSPJ) Kraków (Skałka) Kraków (św. Trójcy) Leśna Podlaska Leżajsk Licheń Lublin Niepokalanów Poznań (św. Józefa) Radecznica Różanystok Rychwałd Rzeszów Stara Wieś Stoczek Klasztorny Studzianna Święta Lipka Święty Krzyż Trzebinia Trzebnica Tuchów Twardogóra Wambierzyce Warszawa (NSPJ) Warszawa (św. Krzyża)
Poklasztorne	Koronowo Krzeszów Legnickie Pole Markowice Miechów Poznań Przeworsk Rokitno Rudy Sejny Skrzatusz Trzemeszno
Pozostałe	Augustów Bielsk Podlaski Bielsko-Biała Białystok Bolesławiec Braniewo Bydgoszcz (Matki Boskiej Królowej Męczenników) Chojnice Dąbrowa Górnicza (MB Anielskiej) Dąbrowa Górnicza (NSPJ) Gdańsk (św. Brygidy) Gorlice Grybów Inowrocław Jelenia Góra Katowice (Bogucice) Kobyłka Kraków (Łagiewniki) Kraków (Mariacki) Krotoszyn Lubartów Ludźmierz Mikołów Nysa Oleśnica Pacanów Piekary Śląskie Piotrków Trybunalski Prostyń Pszów Radom Rybnik Sokoły Szczecin Szczepanów Wadowice Wąwolnica Wrocław (garnizonowy) Zduńska Wola Ziębice

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne