Bazylika św. Pudencjany w Rzymie

Bazylika św. Pudencjany
Basilica di Santa Pudenziana
Kościół tytularny
Ilustracja
Fasada bazyliki
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
Via Urbana 160

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Santi Vitale e Compagni Martiri in Fovea[1]

Bazylika mniejsza

od niepamiętnych czasów

Wezwanie

św. Pudencjany

Wspomnienie liturgiczne

19 maja

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Pudencjany”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Pudencjany”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Pudencjany”
Ziemia41°53′55″N 12°29′44″E/41,898611 12,495556
Strona internetowa

Bazylika św. Pudencjany w Rzymie (wł. Basilica di Santa Pudenziana) − kościół tytularny, bazylika mniejsza przy Via Urbana w rione Monti.

Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Santi Vitale e Compagni Martiri in Fovea oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1]. Jest też kościołem stacyjnym z trzeciego wtorku Wielkiego Postu.

Lokalizacja

Kościół znajduje się w I. Rione Rzymu – Monti przy Via Urbana 160[1].

Patronka

Patronką świątyni jest św. Pudencjana[3] – rzymianka, która poniosła śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w I lub II wieku. Była córką senatora św. Pudensa i siostrą św. Praksedy. Rodzina nawróciła się na chrześcijaństwo za sprawą św. Piotra, który następnie miał mieszkać u nich siedem lat.

Historia

W trakcie wykopalisk archeologicznych pod aktualną bazyliką odnaleziono pozostałości zabudowy mieszkalnej z I wieku p.n.e.-II wiek n.e. Przyjmuje się tradycję związaną z istnieniem w tym miejscu domus ecclesiae. Kościół wzniesiono pod koniec IV wieku. W absydzie świątyni zachowała się jedna z najstarszych rzymskich chrześcijańskich mozaik absydalnych z 1. poł. V wieku. Romańska wieża pochodzi z XIII wieku. W 1588 zlikwidowano boczne nawy, czyniąc z bazyliki świątynię jednonawową. Fasada kościoła została odrestaurowana na życzenie kardynała Napoleona Lucjana Bonaparte w 1870. Obecna struktura budowli jest owocem prac restauracyjnych przeprowadzonych pod koniec XVI wieku na życzenie kardynała Enrico Caetaniego[2].

Freski w kopule są dziełem Niccolò Circignaniego. We wnętrzu kościoła znajdują się dzieła: Bernardino Nocchiego, Giovan Battisty Della Porta, Achille Tamburiniego, Lazzaro Baldiego, Carlo Maderno[2].

Obecnie bazylika stanowi główny ośrodek duszpasterski dla filipińskich katolików. Jest kościołem tytularnym niemieckiego kardynała Joachima Meisnera. Zaś w latach 1883-1888 był kościołem tytularnym polskiego kardynała Włodzimierza Czackiego[4].

Architektura i sztuka

Fasada bazyliki jest dwukondygnacyjna[5]. Wejście zostało zrekonstruowane w XVI wieku z użyciem średniowiecznych materiałów[5]. Fryz nad drzwiami ozdobiony jest płaskorzeźbą z XI wieku, natomiast w tympanonie znajduje się fresk Antonio Manno z 1870 roku przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem[5]. Fronton zdobi malowidło Chrystusa w chwale adorowanego przez aniołów[5].

Fasada bazyliki
Rzeźbiony fryz z XI w. nad wejściem


Nad prezbiterium wznosi się kopuła autorstwa Francesco Capriani da Volterra, zdobi ją fresk Niccolò Circignaniego[6]. W ołtarzu głównym znajduje się obraz autorstwa Bernardino Nocchi z 1803 roku Apoteoza św. Pudencjany[5].

Wnętrze bazyliki
Malowidła w kopule


Mozaika z V w.

Mozaika w apsydzie została wykonana za pontyfikatu papieża Innocentego I. Na mozaice Chrystus trzyma księgę z napisem: Dominus Servator Ecclesiae Pudentianae (łac. Pan zachował kościół Pudencji). Jest to nawiązanie do faktu, że bazylika nie ucierpiała w czasie najazdu Wizygotów pod wodzą Alaryka w 410. Głównym motywem mozaiki jest panowanie Chrystusa nad Państwem Bożym, co wpisywało się w głoszoną przez Kościół po soborach w Nicei i Konstantynopolu doktrynę chrystologiczną o prawdziwym bóstwie i prawdziwym człowieczeństwie Zbawiciela. Niezniszczalność Kościoła, zaprezentowana na mozaice jako dominacja Pana i stabilność jego władzy, przedstawiona została w wywodzie doktrynalnym w Państwie Bożym napisanym przez Augustyna z Hippony kilka lat później. Mozaika z Bazyliki św. Pudencjany w Rzymie stała się modelem dla następnych mozaik bizantyjskich z VIII-IX wieku, przedstawiających Chrystusa jako Pantokratora[7].

W centralnej części mozaiki dominuje postać Pantokratora w złotej szacie na tronie. Ponad nim przedstawiony został ozdobny krzyż na skale (crux gemmata). Skała wznosi się pośród zabudowy Nowego Jeruzalem. Na niebie unoszą się cztery wyobrażenia apokaliptycznych istot żyjących: człowieka, lwa, wołu i orła[8]. W dolnej części mozaiki znajduje się grupa siedzących Apostołów i dwie niewiasty, z których jedna symbolizuje chrześcijan nawróconych z pogaństwa (trzyma wieniec nad głową św. Pawła, łysego, ubranego w togę rzymską), druga chrześcijan nawróconych z judaizmu (trzyma wieniec nad głową św. Piotra z bujnym siwym zarostem, ubranego w sposób odmienny od Pawłowego)[9].

Mozaika z absydy


Kaplice boczne

Pierwsze trzy przęsła prawej nawy zostały zamurowane i tworzą kaplicę św. Augustyna[5]. Znajduje się w niej obraz św. Augustyna szkoły Pietro da Cortona oraz Wniebowzięcie Ludovico Gimignianiego[5].

W kaplicy św. Piotra ulokowano grupę rzeźbiarską Chrystus przekazujący klucze św. Piotrowi, dzieło Giovan Battisty della Porta z 1594 roku[5].

Kaplica Caetani powstała na zlecenie kardynała Enrico Caetani[5]. Projektantem kaplicy był Francesco Volterra, a po jego śmierci w 1601 roku, Carlo Maderno[5]. W ołtarzu znajduje się płaskorzeźba Pokłon Trzech Króli, dzieło Pietro Paolo Olivièri (ukończone przez Camillo Mariani)[5]. Paolo Rossetti w 1621 roku wykonał mozaikę lunety przedstawiającą święte Praksedę i Pudencjanę zbierające krew męczenników[5].

Chrystus przekazujący klucze św. Piotrowi
Kaplica Caetani


Kardynałowie prezbiterzy

Bazylika św. Pudencjany jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sanctae Pudentianae)[10].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c Chiesa rettoria santa Pudenziana al Viminale w serwisie Diocesi di Roma. [dostęp 2018-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-30)]. (wł.).
  2. ↑ a b c Benvenuti nella Basilica di Santa Pudenziana in Roma. www.stpudenziana.org. [dostęp 2014-12-16]. (wł.).
  3. ↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 4: M-P. Kraków: WAM, 2000, s. 687-688. ISBN 83-7097-671-9. (pol.).
  4. ↑ David M. Cheney: Santa Pudenziana. www.catholic-hierarchy.org, 2014-02-28. [dostęp 2014-12-16]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l Santa Pudenziana na Churches of Rome. [dostęp 2018-11-29]. (ang.).
  6. ↑ Spacerkiem przez Monti cz. 1 – Suburra na Zagubieni w Rzymie. [dostęp 2018-11-29].
  7. ↑ La Basilica: il Mosaico Absidale di S. Pudenziana. www.stpudenziana.org. [dostęp 2014-12-16]. (wł.).
  8. ↑ Symbole Ewangelistów. biblia.wiara.pl, 2005-12-17. [dostęp 2014-12-16]. (pol.).
  9. ↑ Altri Simboli del Mosaico. www.stpudenziana.org. [dostęp 2014-12-16]. (wł.).
  10. ↑ Bazylika św. Pudencjany w Rzymie w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2018-11-29]

Bibliografia

  • Vitaliano Tiberia: Il mosaico di Santa Pudenziana a Roma: il restauro. Todi: Ediart, 2003. ISBN 88-853-1150-4. (wł.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Location map Italy Rome.png
Autor: Dr. Blofeld, insert originally by Nordnordwest, Licencja: CC BY-SA 2.0
Map of Rome. Italy

Geographic limits of the map:

  • N: 41.993°
  • S: 41.792°
  • W: 12.308°
  • E: 12.685°
Italy location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Italy (Commons photos) → en-Wikipedia Italy.
Italy Lazio location map.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Lazio region (Italy)
Apsis mosaic, Santa Pudenziana, Rome W2.JPG
Autor: Welleschik, Licencja: CC BY-SA 3.0
Apsis mosaic of Santa Pudenziana, Rome, c. 410 AD.
Santa Pudenziana 17042017 03.jpg
Autor: Vassil, Licencja: CC0
Portail de l'église Sainte Pudentienne ( Santa Pudenziana ) à Rome, montrant la frise du XIIème siècle.
A handbook of Rome and the Campagna (1899) (14765778285).jpg
Autor: Internet Archive Book Images, Licencja: No restrictions

Identifier: handbookofromeca00john (find matches)
Title: A handbook of Rome and the Campagna
Year: 1899 (1890s)
Authors: John Murray (Firm)
Subjects: Rome (Italy) -- Guidebooks
Publisher: London : J. Murray
Contributing Library: University of California Libraries
Digitizing Sponsor: MSN

View Book Page: Book Viewer
About This Book: Catalog Entry
View All Images: All Images From Book
Click here to view book online to see this illustration in context in a browseable online version of this book.

Text Appearing Before Image:
, theancient Vicus Ia-tricius, was muchraised, in 1873, toimprove the ascentto S. M. Maggiore,so that the Churchnow stands belowthe level of theroad, and is ap-proached by adouble flight ofsteps. About 403was built a Colon-nade more than300 yds. long, lead-ing from the Su-biu-ra to the Vestibule. At theentrance are ancient spirally flutedcolumns, sujiporting a lintel, on whichare early Christian medallions ofPastor, Pudenziana, the Lamb andCross, Prassede, and Pudens. Thefa9ade, with its modern mosaics, hasbeen entirely rebuilt by Card. Bona-parte. The interior has 14 ancientcolumns of grey marble built up intopiers. On the rt. is the tomb, with eftigyin cast bronze, of Card. Czachi (1888).In the Cha))el at the end of the rt. f The name of the Church was simplyRcclesia Ilalentiana, the Church of Pudens,its owner and founder. In course of time theignorant people clianged the adjective Pudcn-tiana into the name of the Saint. It appearsf.rthe first time in a document of the year145.—L.
Text Appearing After Image:
PLAN OF STA.PUDENZIANA. illE CiTV. Route 14.—S M. Maggwrc. 137 aisle is a curious relief from theCatacombs. The *Mosaicsof the Tribune are theliiicst ill Kome, but imicli restored,liny luubt have been originally exe-cutf<l in tlie 4th cent., or, at allcvcuts, copierl from others of that(late.t Our Saviour is enthroned,l)lesKing with his rt. band and iinlil-iiig a book with liis left. Besideidiu are St. Ieter crowned by S.Iras.sede, and St. Iaul by S. Puden-ziana; Pudeus, his sons Novatus andTimothy, and others, with edificesin the background (supposed to repre-sent the Church and the Vicus Patri-cias), and the Cross and emblems ofthe Evangelists above. Eight half-length figures overlap like doublel)r()files on a coin.—K. In the chapel on the left is a largemarble group by G. della Forta—till! Delivery of the Keys. On the 1.wall are copies of inscriptions dis-covered in the catacombs of S. Pris-cilla, to Cornelia, of the family ofPudens, with a rude portrait (originalsin the L

Note About Images

Please note that these images are extracted from scanned page images that may have been digitally enhanced for readability - coloration and appearance of these illustrations may not perfectly resemble the original work.
Santa Pudenziana (Rome).jpg
Autor: globustut.by, Licencja: CC BY-SA 4.0
Базилика Санта-Пуденциана
Cappella caetani 03.jpg
Autor: Sailko, Licencja: CC BY 3.0
Santa Pudenziana (Rome)
Santa prudenziana, interno 01.jpg
Autor: Sailko, Licencja: CC BY 3.0
Santa Pudenziana (Rome)
San Pudenziana.003.JPG
Autor: Georges Jansoone (JoJan), Licencja: CC BY 3.0
Façade of the church Santa Pudenziana, Rome, Italy