Bazylika Najświętszej Maryi Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej
 nr rej.:- A/1623/96 z 29.03.1996 (woj. katowickie) - A/564/2019 z 23.10.2019 (woj. śląskie)[1] | |||||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||
 Kościół w 2012 roku | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Parafia | Najświętszej Maryi Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej | ||||||||||||||||||
| Bazylika mniejsza • nadający tytuł | od 19 marca 1901 | ||||||||||||||||||
| Wezwanie | Najświętszej Maryi Panny Anielskiej | ||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | 2 sierpnia (uroczystość NMP Anielskiej „Porcjunkula”) 3 niedziela maja (rocznica koronacji łaskami słynącej figury NMP Anielskiej) | ||||||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||||||
| Relikwie | św. Joachima, św. Anny, św. Jana, św. Aleksandra, św. Cecylii, św. Wawrzyńca, św. Maurycego, św. Sebastiana, św. Wiktorii, św. Wita, św. Agnieszki, św. Barbary, św. Marcina, św. Albina, bł. Kryspina, św. Stanisława, św. Rozalii, św. Dominika, św. Franciszka z Asyżu, św. Antoniego z Padwy, św. Klary, św. Zyty, św. Rocha, św. Jana z Dukli, św. Stanisława Kostki, św. Paschalisa, św. Filipa Nereusza, bł. Alfonsa, św. Wincentego, bł. Męczenników z Pratulina, św. Marii Goretti, bł. Laury Vicuñy, św. Rafała Kalinowskiego, bł. Karoliny Kózkówny, św. Maksymiliana Marii Kolbego, bł. Jerzego Popiełuszki, bł. Jana Pawła II, części ze żłóbka Jezusa, prześcieradła, w które owinięty był Jezus po swej śmierci, korony cierniowej, płaszcza purpurowego, którym okryto Jezusa w czasie wyszydzania po biczowaniu, płaszczy św. Józefa i Najświętszej Maryi Panny, cząstka relikwii Krzyża Świętego | ||||||||||||||||||
| Cudowne wizerunki | Łaskami słynąca figura Matki Bożej Anielskiej | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Dąbrowy Górniczej  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||||
 50°19′23,03″N 19°11′33,65″E/50,323064 19,192681 | |||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||
Bazylika Najświętszej Maryi Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, Sanktuarium NMP Anielskiej Pani Dąbrowy Górniczej i Matki Zagłębia, Perła Zagłębia, Zagłębiowska Kana – sanktuarium diecezji sosnowieckiej, gdzie czczona jest Matka Boża Anielska w figurze łaskami słynącej, wyrzeźbionej w drewnie cedrowym w 1904 r. przez Józefa Baltazara Proszowskiego.
Kult Matki Bożej czczonej jako Królowa Aniołów rozwijał się w Zagłębiu Dąbrowskim od drugiej połowy XIX w. Parafia pw. NMP Anielskiej została ustanowiona w 1891 r. przez biskupa kieleckiego Tomasza Kulińskiego. W 1897 r. uroczyście wprowadzono do dąbrowskiej świątyni obraz „Królowej Anielskiej”, który cieszył się od samego początku wielką czcią wiernych. Ludzie otrzymują łaski za pośrednictwem Matki Bożej Anielskiej, które potwierdzone były od samego początku składanymi wotami jako podziękowanie.
Bazylika NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej to kościół z przywilejami Stolicy Apostolskiej. Jest to pierwsze sanktuarium w Polsce z tytułem bazyliki (probazyliki), który nadał 19 marca 1901 r. papież Leon XIII.
Świątynia wybudowana została w latach 1898–1912 według projektu Józefa Stefana Pomian-Pomianowskiego w stylu neogotyckim (gotyk nadwiślański), jako dobudowa do kościoła św. Aleksandra powstałego w latach 1875–1877. Jej budowniczym był ks. prałat Grzegorz Augustynik. Poświęcił ją 29 września 1912 r. biskup kielecki Augustyn Łosiński.
Pierwszy kościół
Pierwsza świątynia we wsi Stara Dąbrowa nosząca wezwanie św. Aleksandra była budowana w latach 1875–1877. W dniu 29 lipca 1875 roku, założono kamień węgielny pod budowę kościoła, którego głównym budowniczym był ks. Grzegorz Augustynik. Ceglaną jednonawową budowlę z dwiema wieżami w części frontowej wzniesiono na podstawie projektów Juliana Polcera. Budowę zakończono 4 grudnia 1877 r. Był to kościół filialny parafii pw. Świętej Trójcy w Będzinie. 18 października 1885 r. został konsekrowany przez biskupa kieleckiego Tomasza Teofila Kulińskiego. Jest to kościół który przylega do północnej nawy obecnej bazyliki pełniący funkcję kaplicy pw. św. Aleksandra.
Rozbudowa świątyni
Już po wybudowaniu kościoła św. Aleksandra okazało się, że jest on za ciasny. Ówczesny opiekun świątyni, ksiądz Dutkiewicz, rozpoczął starania o pozwolenie na budowę drugiego kościoła w górnej części Dąbrowy. Władze złożyły propozycję na zgodę, pod warunkiem zamiany już wybudowanego kościoła na cerkiew prawosławną. Ksiądz Dutkiewicz nie zgodził się na tak postawiony warunek, i w wyniku publicznych krytyk przez niego wygłaszanych, musiał uciekać z Dąbrowy przed władzami. Dotarł do Ameryki, skąd słał środki na budowę nowego kościoła. Ostatecznie podjęto rozbudowę kościoła św. Aleksandra, na co zgodziły się władze. Rozebrano dwie wieże w przedniej części kościoła i praktycznie wybudowano nowy kościół, połączony ze starym, zamienionym w obszerną kaplicę. Udział w finansowaniu budowy mieli wszyscy robotnicy dąbrowscy, bowiem zakłady pracy przez kilka lat, potrącały im składkę na budowę kościoła. Kamień węgielny pod budowę kościoła założono 2 sierpnia 1898 r. Poświęcił go dziekan będziński, ksiądz Leopold Dobrzański. Wybudowany według projektu Józefa Stefana Pomian-Pomianowskiego, w stylu neogotyckim, halowym, z poprzeczną kaplicą św. Aleksandra (dawnym kościołem). Kościół posiada układ trójnawowy z 2 dwoma transeptami, trzema wieżami w fasadzie zachodniej i dwiema bocznymi. Powstała świątynia o wymiarach: długość 68 m, szerokość 30 m, wysokość wewnątrz 30 m i wieżach. Wieża główna o wysokości 86 m z krzyżem jest dominującym elementem w krajobrazie miasta i sprawia imponujące wrażenie. Zakończona jest stalowym hełmem pokrytym blachą miedzianą. Wewnątrz wieży głównej znajduje się kilka poziomów. Najwyższym jest pomost widokowy z balkonami, z których można podziwiać przepiękną panoramę miasta. Nieco poniżej znajduje się pomost, na którym najważniejszym (dzisiaj już nie używanym) elementem, jest skrzynia z piaskiem, mająca za zadanie wyhamowanie ogromnych wag zegara w przypadku urwania się któregoś z elementów. Oryginalne ciężarki wag niestety zaginęły w niewyjaśnionych okolicznościach. Zastosowano elementy zastępcze, by zegar mógł pracować. Następnym poziomem jest pomost zegarowy. Znajduje się tutaj mechanizm, który został przywieziony z zachodniej części kraju. Jest to stary mechanizm, który po renowacji odmierza czas do dzisiaj. Poprzednio raz na tydzień za pomocą korby, trzeba było nakręcić zegar, czyli podnieść pod strop trzy ciężkie wagi. Takie jednorazowe nakręcenie wystarczało na tygodniowe działanie. Obecnie jest zastosowany nowoczesny układ elektroniczny, dbający o poprawne wskazywanie godziny. Kolejnym pomostem jest dzwonnica. Oryginalnie był tu komplet dzwonów spiżowych z 1934 r., podobno ofiarowanych przez stoczniowców z Gdyni, jednak w wyniku działań wojennych, Niemcom udało się część dzwonów zdjąć i wywieźć. Do dzisiaj możemy słuchać jednego z nich o imieniu Stefan. Obok wiszą stalowe dzwony odlane w Hucie Bankowej w 1947 r. Całość konstrukcji dzwonnicy wykonana jest z drewnianych podpór oraz metalowych zawiesin. Wszystkie dzwony są kompletne (posiadają dusze). Następnym pomostem, jest kolejny poziom balkonowy. Tarasy widokowe są mniej więcej na 2/3 wysokości wież bocznych. Schodzimy na poziom stropu bazyliki. To typowa gotycka konstrukcja. Elementy dachu pokrywającego budynek bazyliki nie opierają się na kopułach, lecz na specjalnie opracowanych podporach drewnianych. Sklepienia kopuł tworzą niezależną konstrukcję, na które nie działają żadne siły nacisku przenoszone poprzez konstrukcję dachu. Na tym poziomie znajdują się również przejścia do obydwu wież bocznych. Najniższą częścią wieży głównej, jest wejście krętymi metalowymi schodami na drewniany balkon chóru.
Łaskami słynąca figura NMP Anielskiej
W sercu obecnej Diecezji Sosnowieckiej, w Dąbrowie Górniczej, od 1904 roku czczona jest NMP Anielska. Jako wzór dla artysty do wykonania figury Matki Bożej z Dzieciątkiem posłużył wizerunek Maryi, podarowany ks. Grzegorzowi Augustynikowi przez wiernych z Włoszczowy, gdzie był proboszczem. Cyprysową figurę do ołtarza głównego dąbrowskiej bazyliki wykonał Józef Baltazar Proszowski z Częstochowy. Maryja, którą otacza Bóg Ojciec i Duch Święty oraz święci: Józef, Joachim, Franciszek, Klara i aniołowie, ukazana została w postawie stojącej, jako Królowa Świata, w koronie i z berłem. Ustawiona jest na kuli ziemskiej, prawą nogą depcze ciało węża. Na lewym ramieniu trzyma Jezusa z rozłożonymi rękami, dzierżącego na kolanach królewskie jabłko. Matka Boża swą twarz lekko zwraca ku Dzieciątku. Ubrana jest w różową suknię w stylizowane lilie andegaweńskie i niebieski płaszcz okrywający także głowę, ozdobiony złotymi gwiazdami. Na brzegu płaszcza znajduje się lamówka przetykana szlachetnymi kamieniami. Sukienka Dzieciątka Jezus koloru białego zdobiona jest złotymi krzyżykami. Głowy obiegają złociste promienie oraz dwanaście gwiazd. Kompozycja całej sceny nawiązuje do charakterystycznego typu obrazowania sacra conversatione (świętej rozmowy) – gdzie często przedstawiano Matkę Najświętszą w otoczeniu świętych. Jest też wyraźną sceną ukazania chwały Maryi Niepokalanej, która – unoszona przez dwa anioły i depcząca węża, symbolizującego szatana – dostępuje łaski Wniebowzięcia i Ukoronowania. Świadkami tego jest Trójca Święta oraz zastępy aniołów. Wyrazem szczególnego hołdu wiernych, dla których NMP Anielska jest „skuteczną orędowniczką u Boga i najpewniejszą pomocą w trudnościach”, było ogłoszenie 2 sierpnia 1957 r., przez Prymasa Polski kard. S. Wyszyńskiego Matki Bożej Anielskiej Patronką Dąbrowy Górniczej i Matką Zagłębia. Znakiem szczególnej czci mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego była koronacja łaskami słynącej figury koronami papieża Pawła VI 19 maja 1968 r. przez prymasa S. Wyszyńskiego oraz metropolitę krakowskiego K. Wojtyłę.
Dalsze dzieje
Przy okazji pobytu w Rzymie w 1900 r. ks. Grzegorz Augustynik podjął starania o uzyskanie odpustu dla kościoła Matki Boskiej Anielskiej. Na mocy breve Leona XIII z 19 marca 1901 r. został on podniesiony do godności (probazyliki) bazyliki. Rok później bazylika otrzymała przywilej obchodzenia odpustu: 3 maja, w uroczystość św. Aleksandra, patrona pierwszego kościoła, 13 listopada – w dzień wspomnienia św. Stanisława Kostki i 2 sierpnia – w święto Matki Bożej Anielskiej, odpust Porcjunkuli. W 1904 r. została umieszczona w ołtarzu głównym, koronowana figura Matki Boskiej Anielskiej, słynnąca łaskami (170 cm. wysokości), wyrzeźbiona z drewna cyprysowego przez Baltazara J. Proszowskiego. Figura ta jest centralną częścią ołtarza głównego. We wnętrzu świątyni widoczna jest artdecowska dekoracja malarska ścian i sklepień wykonana w latach 1927–1929 przez Michała Kowala i Jana Nygę „Starszego”.
Wnętrze
Wnętrze tworzy niemal w całości jednolity neogotycki wystrój który tworzą ołtarze, ambona, konfesjonały o architektonicznych formach. Wielki ołtarz główny posiada bogatą dekorację malarską i rzeźbiarską. Dominantą jest obraz umieszczony pośrodku ołtarza: przedstawienie Trójcy Świętej w otoczeniu aniołów i świętych: św. Józefa i św. Joachima, św. Franciszka i św. Klary oraz rzeźba cudownej figury Maryi z Dzieciątkiem. Po bokach figury św. Rozalii i św. Antoniego z Padwy. Ponadto dzieło zdobią mniejsze figury archaniołów: Gabriela, Michała i Rafała. Pierwszy wizerunek NMP Anielskiej został umieszczony w kościele w 1897 r. Był to obraz namalowany na wzór obrazu Matki Bożej z Włoszczowy. Figura, która obecnie znajduje się w ołtarzu głównym, wykonana jest z drzewa cyprysowego. Wyrzeźbiona została w 1904 r. przez Józefa Baltazara Proszowskiego. Postać Najświętszej Maryi Panny jest wysoka na 170 cm. W prawej ręce trzyma berło, na lewej małego Jezusa, który wspiera na kolanach królewskie jabłko.
W transepcie znajdują się neogotyckie ołtarze: Ołtarz św. Barbary z rzeźbami św. Kingi i św. Jadwigi; Najświętszego Serca Pana Jezusa z rzeźbami Maryi i św. Jana Ewangelisty i obrazem Ukrzyżowania. W kaplicach przy prezbiterium ołtarz NMP Różańcowej z rzeźbami patronów całego Śląska: bł. Czesława i św. Jacka, oraz św. Antoniego z Padwy w zwieńczeniu; św. Józefa z rzeźbami patronów Polski św. Wojciecha i św. Stanisława, natomiast w zwieńczeniu znajduje się figura bł. Wincentego Kadłubka. Kaplicę św. Aleksandra zdobi polichromia przedstawiająca anielski orszak oraz świętych oraz neogotycki ołtarz z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. W kaplicy zwanej Porcjunkulą (nawiązującej do Porcjunkuli w Asyżu) wzniesionej w 1913 r., został pochowany ks. Grzegorz Augustynik.
Remont
Kościół św. Aleksandra został odnowiony w 1910 r. przez Piotra Nizińskiego z Krakowa, prawdopodobnie według projektu Tetmajera, dzięki środkom pochodzącym z ofiar złożonych przez oficjeli Kolei Wiedeńskiej, w oryginalnej formie, dzięki zachowanym wzorom. Kościół został gruntownie odnowiony w 1952 roku. Polichromie odnowił artysta malarz Wacław Pużyński, według oryginalnych zachowanych kartonów.
Na pamiątkę otrzymania odpustu Porcjunkuli ks. Grzegorz Augustynik w 1913 roku wybudował kaplicę obok bazyliki, gdzie został pochowany po śmierci w 1929 roku. We wnętrzu znajduje się pierwszy obraz Matki Boskiej Anielskiej z dużego ołtarza kościoła św. Aleksandra.
Bazylika
Bazylika mniejsza to kościół o specjalnych przywilejach papieskich, który przez wyjątkowe walory liturgiczne, bogate działania pastoralne oraz szczególne zasługi na gruncie historii i sztuki, posiada szczególny związek z Ojcem Świętym. Po raz pierwszy tytuł ten nadał papież Pius VI w 1783 kościołowi św. Mikołaja w Tolentino. Nazwa pochodzi od gr. βασιλικός – królewski, stoa basilike – hala królewska, oznaczających budowlę w starożytnej Grecji. Kościół pw. NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej tytuł bazyliki (probazyliki) otrzymał 19 marca 1901 roku. Jest to pierwsze sanktuarium maryjne w Polsce wyróżnionym tym zaszczytnym tytułem.
.jpg)
.jpg){kind=spacer}
Sanktuarium
Bazylika pw. Matki Bożej Anielskiej jest sanktuarium diecezji sosnowieckie. W 1957 r. NMP Anielska została ogłoszona w imieniu Stolicy Apostolskiej przez prymasa Stefana Wyszyńskiego patronką Dąbrowy Górniczej i matką całego Zagłębia.
Duszpasterze
| Proboszcz | Lata działania w parafii |
|---|---|
| Józef Dutkiewicz | 1891 – 1896 |
| Józef Sikorski | 1896 – 1897 |
| Grzegorz Augustynik | 1897 – 1902 |
| Jan Kołakiewicz | 1902 – 1906 |
| Grzegorz Augustynik | 1906 – 1916 |
| Stanisław Mazurkiewicz | 1916 – 1933 |
| Stefan Niedżwiccki | 1933 – 1945 |
| Stanisław Ufnarski | 1945 – 1955 |
| Jan Domarańczyk | 1955 – 1968 |
| Stanisław Buchalski | 1968 – 1979 |
| Henryk Danielewski | 1979 – 1994 |
| Jan Leks | 1994 – 2006 |
| Andrzej Stasiak | od 2006 |
Księża:
ks. kan. Andrzej Stasiak – kanonik gremialny (kustosz) sosnowieckiej kapituły katedralnej, dziekan dekanatu NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, proboszcz i kustosz sanktuarium, członek Komisji do spraw Sztuki Sakralnej w Diecezji Sosnowieckiej, diecezjalny duszpasterz mężczyzn i ludzi pracy, duszpasterz rejonowy Policji (Dąbrowa Górnicza), diecezjalny duszpasterz harcerzy, diecezjalny duszpasterz Żywego Różańca, kapelan Miejskiej Orkiestry Dętej w Dąbrowie Górniczej.
ks. Jarosław Bugajski – wikariusz
ks. Ryszard Gęgotek – wikariusz
ks. Krzysztof Nowak – wikariusz
Pielgrzymki
Do NMP Anielskiej pielgrzymują m.in.: mężczyźni i młodzieńcy (trzecia niedziela maja), niewiasty i dziewczęta (2 sierpnia), Amazonki (8 marca) członkowie Duchowej Adopcji Dziecka Poczętego (25 marca), Sybiracy, Kombatanci (styczeń), Harcerze (kwiecień), Honorowa Straż NSPJ (maj), Żywy Różaniec (maj), Dzieci Komunijne (czerwiec), Pracownicy Przemysłu Mięsnego i Wędliniarskiego (sierpień), Leśnicy, Policjanci oraz indywidualni pielgrzymi.
Ważne słowa
Tu oczy Twoje Ojcze Niebieski w szczególniejszy sposób zwrócone będą na nas mizeraków ziemi, tu uszy Twoje słuchać będą naszych jęków zbolałego serca, tu Twoje ręce hojnie rozsiewać będą łaski miłosierdzia na wszystkich uciekających się do Ciebie! Tu Twoje Serce ogniem swej miłości rozpalać będzie zimne serca nasze i tulić do siebie wszystkie dusze skołatane różnymi ciężarami życia; tu grzesznik pokutujący znajdzie przebaczenie, a miłośnicy Twoi znajdą pomoc do wytrwania w cnotach.
Tu w Dąbrowie, pozwoliłas umieścić Swój Obraz pod tytułem Królowej Anielskiej, i kościół tutejszy ubogaciłaś odpustem Porcyunkuli, który corocznie obchodzić będziemy drugiego sierpnia, a to nas upewnia, że nam będziesz Matką Nieustającej Pomocy, Matką wielkiego miłosierdzia i zaszczepiać będziesz wśród nas życie niewinne, anielskie, ciche, pokorne i oddane miłości Boga i bliźniego. Błagam Cię o to, Najdroższa Matko, Twój najniegodniejszy sługa wraz z powierzoną sobie parafią. Amen.
Oby Królowa Polski i Patronka Dąbrowy Górniczej, Wielka Boga–Człowieka Matka, Maryja Niepokalana, otoczyła Dąbrowę Górniczą, swoje umiłowane miasto, matczyną opieką. Jako zadatek tej matczynej opieki przesyłam Błogosławieństwo Prymasowskie dla Czcigodnego Księdza Proboszcza i dla wszystkich Wiernych Dąbrowy Górniczej.
Ks. Augustynik, proboszcz parafii w Dąbrowie Górniczej w czasach, gdy kamieniały serca ludzkie nienawiścią, stawiał im przed oczy Dobre Serce Matki Bożej Anielskiej – Matki Zagłębia i miasta Dąbrowy, jak Ją nazwał Prymas Polski w liście do drugiego Biskupa Częstochowskiego Zdzisława Golińskiego. (…) Obecnie Matka Dobroci, Pani Anielska, będzie spoglądała ze swojego sanktuarium w Dąbrowie Górniczej na swój pracowity lud.
Ja, proboszcz parafii Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, pełen wdzięczności Bogu za łaskę koronacji figury Matki Bożej Anielskiej postanawiam i obiecuję stać na straży tutejszego sanktuarium. Wespół z moimi współpracownikami, w imieniu wszystkich naszych następców przyrzekam ze wszystkich sił rozszerzać kult maryjny według zdrowej nauki Kościoła w całkowitej jedności ze Stolicą Apostolską.
Każdy, kto obiektywnie i spokojnie bada dzieje Kościoła, ten musi zerwać z tą legendą, tendencyjnie niekiedy umacnianą, że Kościół jest niewrażliwy na potrzeby klasy pracującej, że nie miał nic do powiedzenia i nic dla tej klasy pracującej nie zrobił. Wasze miasto – Dąbrowa Górnicza i całe Zagłębie – niezawodnie w dziejach swoich znalazłoby też dowody tego, że właśnie Kościół – trwając wśród was – najmilsze dzieci Boże – dodawał wam otuchy w trudnych chwilach udręki i niesprawiedliwości i krzywdy społecznej. I jak uczył was i pokoju Bożego, a jednocześnie budził nadzieję i pobudził do wysiłku, ażeby życie ludzkie na ziemi lepiej, uczciwiej, sprawiedliwiej urządzić. (…) Królowo Aniołów i ludzi! Oddajemy się dzisiaj w Twoją szczególną opiekę. Patrzymy z radością na Twoje Ukoronowanie. Stało się to, czego pragnął rzetelny, pracowity, gorliwy, wierzący Lud Dąbrowy Górniczej i Zagłębia Dąbrowskiego. Jesteś ukoronowana, nasza Oblubienico i Matko! I my dzisiaj, patrząc na Ciebie, głosimy radosną nowinę: Niech będzie słyszana, Alleluja! Po krańce polskiej ziemi, niech będzie opowiadane, że Pan swój naród wyzwolił, Alleluja, Alleluja! Amen.
Tu wszystko dźwiga się ku Ojcu: i to co na ziemi i to co pod ziemią (...), a Maryja jest rzeczywiście skuteczną Orędowniczką u Boga i najpewniejszą pomocą w trudnościach. (...) Na zakończenie uroczystości dzisiejszej pragnę wam powiedzieć, że z radością przyjmujemy do wspólnoty tylu sanktuariów maryjnych metropolii krakowskiej to nowe sanktuarium, które staje obok Częstochowy i obok Kalwarii i obok Ludźmierza i obok Tuchowa i obok tylu innych miejsc, gdzie się czci Maryję, gdzie się przez Nią najskuteczniej wchodzi w tajemnicę Chrystusa i Kościoła, tego Chrystusa i tego Kościoła, który nie pozwala nam przywrzeć tylko do ziemi, ale zgodnie z naturą naszego ducha, dźwiga wszystkie sprawy tej ziemi, sprawy ludzkie ku Ojcu. Liturgia dzisiejsza, liturgia V niedzieli po Wielkanocy jest pełna oczekiwania na przyjście Ducha Świętego, na coroczne Zielone Święta. Wierzymy, że gdy On przyjdzie, wówczas zawsze urzeczywistnia w życiu człowieka i w życiu społeczeństw ludzkich to doskonałe prawo wolności, o którym mówi w dzisiejszej liturgii św. Jakub. I oto my, Polacy, to doskonałe prawo wolności spisaliśmy i zarazem odczytujemy w Matce Chrystusa. Dlatego nie lękaliśmy się i nie lękamy się zawierzać Jej siebie, aż do oddania się w jej Macierzyńską Niewolę, bo w Niej jest zapisane prawo wolności i to wolności doskonałej. (…) Gratuluję wam Matki Bożej, Królowej Aniołów, Królowej Zagłębia i gratuluję Matce Bożej, Królowej Aniołów, Królowej Zagłębia, was, ludu Boży tej pracowitej ziemi.
Sanktuarium w Dąbrowie Górniczej jest jednym z ważniejszych miejsc w diecezji sosnowieckiej. Dąbrowa Górnicza jest bardzo dużym miastem w Zagłębiu Dąbrowskim, kościół jest w centrum, a figura Maryi nosi oficjalny tytuł Matki Zagłębia Dąbrowskiego. Figurę Matki Bożej koronowali prawie czterdzieści lat temu kardynał Karol Wojtyła oraz Prymas Tysiąclecia kardynał Stefan Wyszyński. Najcenniejsze jest to, że Matka Boża ludziom, którzy byli bez nadziei, tę nadzieję daje; ci, którzy pragnęli miłości, tę miłość tu odnajdują, a ci, którzy nie znali Jezusa, tu Go znajdują. W tym sanktuarium ludzie naprawdę odnajdują siebie, swoje człowieczeństwo, w obliczu Matki i Jej Syna stają się prawdziwymi ludźmi.
Niewielka terytorialnie diecezja sosnowiecka obejmująca ziemię zagłębiowską, jaworznicką, olkuską, wolbromską i pilicką była ziemią drogą Słudze Bożemu Janowi Pawłowi II. Jeszcze jako metropolita krakowski kard. Karol Wojtyła w 1968 r. dokonał koronacji cudownej figury Najświętszej Maryi Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, a okoliczności temu towarzyszące były dla wielu prorocką zapowiedzią przyszłego pontyfikatu.
To był deszczowy, majowy dzień, gdy dwaj hierarchowie, idąc za pragnieniem wiernych, nałożyli korony na figurę Maryi i Jezusa. Były to czasy władzy ludowej. Prymas Wyszyński miał już wtedy za sobą doświadczenie więzienia. Z kolei kard. Wojtyła miał 48 lat i swoje urodziny. Dziesięć lat później miał zasiąść na Stolicy Piotrowej, by uczyć świat miłości Boga. W czasie swojego biskupiego posługiwania zawsze nawiedzał sanktuaria maryjne.
Dziś patrzymy na Matkę Bożą Królową Anielską. (...) Jest dla nas wzorem, Opiekunką, Orędowniczką u Boga i naszą Przewodniczką w drodze do nieba. (...) Bóg pragnie i oczekuje świadectwa każdego z nas w środowisku pracy czy w rodzinie. Szczególnie tu, na terenie Zagłębia potrzeba prawdziwych świadków, aby świat uwierzył, a ludzie wokół nas się zmieniali.
Za bł. Janem Pawłem II można powtórzyć, że wiele razy przybywaliśmy tutaj, przykładaliśmy nasze serca, aby wsłuchać się, co na tym miejscu chce nam powiedzieć Bóg przez Maryję. Jeśli nasze serce nieraz bije tonem niepokoju i zatroskania, o trzeba to wołanie przyjąć, bo wypływa ono z macierzyńskiego Serca Maryi, która po swojemu kształtuje nasze życie i nasze wspólnoty. (...) Maryjo, nie przestawaj nas przybliżać do Twojego Syna, naucz nas wierności Bogu.
Tutaj człowiek przez 100 lat otrzymywał wsparcie w trudnych chwilach. Tutaj przychodził prosząc o pomoc i dziękując za otrzymane łaski. Tutaj otrzymywał, za pośrednictwem Matki Bożej Anielskiej, potrzebne siły i energię, aby pokonywać trudności i przeszkody oraz wśród zawiłych i skomplikowanych ścieżek życia znaleźć tę, która prowadzi do Nieba. (…) Dziękujmy Bogu za Jego dary dla tego ludu i zwycięstwo nad złem, dziękujmy za gorliwego pasterza, budowniczego bazyliki, który ufnie zawierzył ich w opiekę Matce Bożej, mającej wielką moc wstawiania się u Boga, bo całe swoje życie była Mu wierna. (...) On pragnął, aby serca ludu zwróciły się do tej Przemożnej Pani, oraz aby ona otaczała z tego miejsca płaszczem opieki ludzi i rodziny, przybyłe z różnych zakątków Polski.
Czym byłaby Dąbrowa bez bazyliki? Świątynia stała się jej nieodłącznym elementem, rosła wraz z Dąbrową, została wzniesiona dzięki ofiarności mieszkańców, dzięki wytrwałości prałata Grzegorza Augustynika. (...) Stała się symbolem miasta, symbolem trwałości, fundamentem na którym można się oprzeć. (...) Matka Boska Anielska, patronująca bazylice, to opoka, u której wiele osób szuka wsparcia, zanosi do niej prośby, odnajduje duchową siłę.
Spotkanie u Anielskiej Pani jest wspaniałą okazją, by za Jej wstawiennictwem podziękować Bogu za otrzymane dary oraz powierzyć Maryi swoje troski i kłopoty. Ufamy, że Maryja pomoże nam z głęboką wiarą patrzeć na wszystkie wydarzenia, które tworzą naszą codzienność. Bóg nigdy nie szczędzi swych łask tym, którzy proszą o nie za pośrednictwem Matki Jego Syna.
Wzruszyłem się, gdy po tylu latach znalazłem się w tej pięknej świątyni Zagłębia. (...) Gdy pracowałem tutaj w czasach wakacyjnych, świątecznych, z woli ówczesnego biskupa częstochowskiego Zdzisława Golińskiego, proboszczem był ks. prał. Domarańczyk. A był to czas piękny i ciekawy. Dlatego z wielką radością chciałem się dzisiaj tutaj znaleźć, żeby wspomnieć dzieje tej świątyni i parafii. Była tu koronacja cudownej figury, w której też miałem radość uczestniczyć. Niezwykłe to były czasy. Świątynia jest przepiękna, z wielkimi tradycjami, do której zawsze mieliśmy jako kapłani ogromny szacunek.
Zobacz też
- Dekanat dąbrowski – Najświętszej Maryi Panny Anielskiej
- Parafia Matki Boskiej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej
- Grzegorz Augustynik
- Józef Dutkiewicz
- Bazylika Matki Bożej Anielskiej
Przypisy
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 listopada 2019 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-21)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2019-11-02].
Bibliografia
- J. Wiśniewski: Diecezja Częstochowska. Opis historyczny kościołów i zabytków w dekanatach: będzińskim, dąbrowskim, sączowskim, zawierckim i żareckim oraz parafji Olsztyn, Marjówka Opoczyńska Warszawa 1936, s. 90–101.
- Cz. Tomczyk (red.): Katalog diecezji sosnowieckiej, Sosnowiec 1999.
- J. Bolek, P. Lorenc, P. Markiewicz (red.): Kościoły Wielkiego Jubileuszu Diecezji Sosnowieckiej, Sosnowiec 2000.
- Ks. Mariusz Trąba: Koronacja figury Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej (19 maja 1968), Dąbrowa Górnicza 2008.
- Czesław Ryszka: Prałat Grzegorz Augustynik Twórca Perły Zagłębia, Dąbrowa Górnicza 2009.
- T. Zmarzły: Przewodnik. Sanktuarium NMP Anielskiej Pani Dąbrowy Górniczej i Matki Zagłębia, Kraków 2012.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Kubos16 (changes by Rabanus Flavus), Licencja: CC BY-SA 4.0
Dąbrowa Górnicza, ul. Królowej Jadwigi - Bazylika NMP Anielskiej
Autor: Bastet78, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wnętrze Bazyliki NMP w Dąbrowie Górniczej
Autor:
Kościół MBA w fazie budowy w Dąbrowie Górniczej
Autor: Bastet78, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bazylika NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej
Autor: Mkos, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Dąbrowa Górnicza, ul. Królowej Jadwigi. Kościół par. pw. Matki Boskiej Anielskiej, 1875, 1898-1912.
Autor: Andrzej Hajdas, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół Matki Boskiej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej
Autor: Bastet78, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ołtarz w Bazylice NMP w Dąbrowie Górniczej
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kaplica Porcjunkuli przy sanktuarium Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej.
Autor: Bastet78, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bazylika NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej
Autor: Bastet78, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bazylika NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej - nawa boczna