Bazylika Santa Maria sopra Minerva

Bazylika Santa Maria sopra Minerva

Basilica di Santa Maria sopra Minerva

Kościół tytularny
Fasada zachodnia
Państwo	Włochy
Miejscowość	Rzym 35 Via del Beato Angelico / 42 Piazza della Minerva
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Santa Maria in Aquiro[1]
Bazylika mniejsza	od niepamiętnych czasów
Wezwanie	Najświętszej Maryi Panny
Historia Data rozpoczęcia budowy 1280 Data zakończenia budowy 1370 Data poświęcenia 1370
Dane świątyni Styl Gotyk Architekt Fra Sisto Fiorentino, Fra Ristoro da Campi, Carlo Maderno Świątynia • materiał bud. • długość • szerokość • cegła 101 m 41 m Liczba naw 3 Nawa główna • szerokość 15 m
Położenie na mapie Rzymu Bazylika Santa Maria sopra Minerva
Położenie na mapie Włoch Bazylika Santa Maria sopra Minerva
Położenie na mapie Lacjum Bazylika Santa Maria sopra Minerva
41°53′53″N 12°28′42″E/41,898056 12,478333
Strona internetowa

Bazylika Santa Maria sopra Minerva – bazylika mniejsza w Rzymie, na Piazza della Minerva, w pobliżu Panteonu.

Kościół gotycki, zbudowany na miejscu wcześniejszej świątyni Minerwy, w latach 1280–1370, trójnawowy, na planie krzyża łacińskiego.

Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Santa Maria in Aquiro oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej^[1].

Lokalizacja

Kościół znajduje się w IX. Rione Rzymu – Pigna przy Piazza della Minerva.

Historia

• ok. 50 p.n.e. – Pompejusz zleca budowę świątyni ku czci bogini Minerwy (czyli rzymskiej odpowiedniczki Ateny).
• VIII wiek – papież Zachariasz wydaje zgodę na budowę kościoła na ruinach rzymskiej świątyni.
• XIII wiek – papież Aleksander IV przekazuje kościół zakonowi dominikanów, dzięki czemu kościół zwiększa swój prestiż.

W 1600 roku miała miejsce renowacja kościoła autorstwa Carlo Maderno, powiększono wówczas apsydę, dodano barokowe elementy dekoracyjne we wnętrzu, zniszczono średniowieczny baldachim nad ołtarzem oraz zmieniono fasadę^[2].

W 1627 roku rozebrano pokój, w którym zmarła św. Katarzyna ze Sieny, i ponownie postawiono go obok zakrystii kościoła^[2].

W 1725 roku ukończono fasadę (która nie została wykończona po przebudowie Maderny), jednak ze względów oszczędnościowych nie została ona ozdobiona dekoracjami^[2]. Podczas okupacji Rzymu przez Francuzów (w latach 1798–1814) kościół był używany przez nich jako stajnia, co spowodowało jego dewastację^[2]. Restaurację kościoła rozpoczęto dopiero w 1848 roku, prace nadzorował Fra Girolamo Bianchedi^[2]. Prace zakończyły się w 1855 roku, kiedy to przeniesiono relikwie św. Katarzyny ze Sieny pod ołtarz główny^[2].

Do XIX wieku bazylika pełniła funkcję kościoła parafialnego^[2].

Architektura

Renesansowa fasada zorientowana jest na zachód, znajduje się w niej gotycka rozeta^[2]. Na placu przed wejściem stoi pomnik marmurowego słonia dźwigającego na swym grzbiecie egipski obelisk. Rzeźba słonia zaprojektowana została przez Berniniego i wykuta przez Ercole Ferratę w 1667 roku. Słoń jako symbol siły, mądrości i pobożności miał uosabiać te cnoty, uchodzące za bazę chrześcijańskiego wychowania. Łaciński napis na cokole głosi: "Zrozum za sprawą tego oto symbolu, że niewzruszona prawda wymaga krzepkiego rozumu" (Documentum intellige robustae mentis esse solidam sapientiam sustinere).

Słoń ze starożytnym obeliskiem przed bazyliką

Rozeta

Kościół ma plan bazylikowy, 3-nawowy, z transeptem szerszym od nawy głównej i naw bocznych; budowlę otaczają kaplice boczne z wyjątkiem fasady i apsydy^[2].

Wnętrze bazyliki

Ołtarz główny

Organy

Wewnątrz znajdują się grobowce papieży: Klemensa VII, Leona X, Pawła IV, Urbana VII oraz św. Katarzyny ze Sieny, Doktora Kościoła, patronki Włoch, malarza Fra Angelico i arcybiskupa Toledo Bartłomieja Carranzy. W krypcie spoczywa także Józef Szymanowski (1779-1867), polski generał z okresu powstania listopadowego.

Michał Anioł – Chrystus Odkupiciel

Św. Katarzyna ze Sieny

Na prawym końcu transeptu znajduje się bogato dekorowana freskami kaplica Carafa (nazywana tak od kardynała Oliviero Carafy, fundatora zdobień (wcześniej kaplica należała do rodziny Rustico)^[2]. Kaplica jest poświęcona Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny i św. Tomaszowi z Akwinu^[2]. Została poświęcona 1492 roku^[2]. Łuk triumfalny kaplicy przypisywany jest Mino da Fiesole, Andrei del Verrocchio i Giuliano da Maiano^[2]. Z kolie Filippino Lippi namalował malowidło do ołtarza, jak i freski na ścianie i sklepieniu^[2]. Ściana za ołtarzem przedstawia Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, w towarzystwie aniołów muzyków i apostołów poniżej (dolna część fresku została uszkodzona podczas wylewu Tybru)^[2].

Kaplica Carafa

Kaplica Carafa

Filippino Lippi – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny

Filippino Lippi – Triumf św. Tomasza z Akwinu

Filippino Lippi – Cud świętego Tomasza z Akwinu

Kardynałowie prezbiterzy

Bazylika Santa Maria sopra Minerva jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sanctae Mariae supra Minervam)^[3]. Tytuł ten został ustanowiony 24 marca 1557 roku^[3], pierwszym kardynałem tytularnym był przyszły papież Pius V.

Zobacz też

• Tytularne kościoły kardynalskie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Chris Nyborg, "Santa Maria sopra Minerva" (ang.)
• Bazylika Santa Maria sopra Minerva w bazie catholic-hierarchy.org (ang.)