Beata Obertyńska

Beata Obertyńska
Beata Wolska
Dziodzia, Marta Rudzka
Ilustracja
porucznik porucznik
Data i miejsce urodzenia

18 lipca 1898
Skole, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

21 maja 1980
Londyn, Wielka Brytania

Przebieg służby
Lata służby

od 1942

Siły zbrojne

Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie

Jednostki

Pomocnicza Służba Kobiet
Kwatera Oświaty 2 Korpusu Polskiego

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

pisarka, poetka

Beata Obertyńska, z domu Wolska, ps. „Dziodzia”, „Marta Rudzka” (ur. 18 lipca 1898 w Skolem, zm. 21 maja 1980 w Londynie) – polska poetka i pisarka.

Życiorys

Była córką Maryli z Młodnickich Wolskiej (poetki młodopolskiej, córki Wandy Monne, rzeźbiarki, narzeczonej Artura Grottgera) i inż. Wacława Wolskiego (przedsiębiorcy naftowego). Dzieciństwo i młodość spędziła w rodzinnej willi „Zaświecie” na stokach Cytadeli we Lwowie, ucząc się w domu rodzinnym i zdając egzaminy eksternistycznie. W młodości związana ze Skamandrem i środowiskiem artystycznym Medyki Pawlikowskich (domu jej uzdolnionej artystycznie siostry Leli Pawlikowskiej).

Pierwsze jej wiersze opublikowane zostały w 1924 w Słowie Polskim. Studiowała w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej. W latach 1933–1937 występowała na scenach teatrów lwowskich.

Po agresji ZSRR na Polskę, w czasie okupacji sowieckiej Lwowa, w lipcu 1940, została aresztowana przez NKWD. Była osadzona w areszcie w osławionych lwowskich Brygidkach, następnie więziona kolejno w Kijowie, Odessie, Charkowie, Starobielsku, wreszcie zesłana do łagru Loch-Workuta.

Po ataku Niemiec na ZSRR uwolniona w konsekwencji układu Sikorski-Majski, wstąpiła do Armii Polskiej w ZSRR pod dowództwem gen. Władysława Andersa. W 1942 ewakuowała się wraz z Armią Andersa do Iranu, przeszła cały szlak bojowy Armii Polskiej: Iran, Palestyna, Egipt i Włochy. Służyła w randze porucznika w kwaterze Oświaty II Korpusu w Rzymie. Na okres kilku miesięcy została odkomenderowana w celu do napisania wspomnień: W domu niewoli, którego to zadania dokonała w Johannesburgu.

Po wojnie pozostała na uchodźstwie, osiadła w Londynie. Publikowała w Dzienniku Polskim i Dzienniku Żołnierza, Orle Białym, Polsce Walczącej, Ochotniczce, Wiadomościach, Życiu, Przeglądzie Polskim.

Otrzymała wiele nagród literackich, m.in. nagrodę londyńskiego Przeglądu Powszechnego (1967), za tom poezji Miód i piołun – nagrodę Fundacji Lanckorońskich (1972) i nagrodę Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (1972)[1][2], ponadto nagrodę Jurzykowskich (1974). Podpisała list pisarzy polskich na obczyźnie, solidaryzujących się z sygnatariuszami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59)[3].

Była żoną ziemianina Józefa Obertyńskiego[4].

Jest pochowana na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem (kw. L-III-16)[5].

Grób Beaty Obertyńskiej na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku

Twórczość

Zbiory wierszy

  • Pszczoły w słoneczniku (1927)
  • Głóg przydrożny (1932),
  • Otawa. Wiersze dawne i nowe (Jerozolima 1945),
  • Miód i piołun (Londyn 1972),
  • Anioł w knajpie (Londyn 1977),
  • Perły – wiersze (Brighton 1980),
  • Wiersze wybrane (1983)
  • Grudki kadzidła (Londyn, Kraków 1987)
  • Skrząca libella (1991)
  • Liryki najpiękniejsze (1999)

Poematy

  • Ballada o chorym księżycu (1959)

Wspomnienia i powieści

  • Gitara i tamci (Medyka 1926)
  • Ziarnka piasku (Londyn 1957)
  • Wspomnienia (wspólnie ze wspomnieniami matki Maryli Wolskiej, Quodlibet, 1974)
  • W domu niewoli (Rzym 1946, pod pseudonimem M. Rudzka)
  • Skarb Eulenburga (tom 1-2, Londyn 1987–1988).

Przypisy

  1. O lwowianach, Lwowie, Małopolsce Wsch. i Wołyniu. „Biuletyn”. Nr 23, s. 57, Grudzień 1972. Koło Lwowian w Londynie. 
  2. Nagrody pisarskie stowarzyszenia. W: SPK. Historia federacji. Londyn: Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, 2013, s. 294.
  3. Kultura 1976/03/342 Paryż 1976, s. 34.
  4. Fotografia ślubna Beaty i Józefa Obertyńskich, fotograf Trzemeski Lwów [1918], polona.pl [dostęp 2020-05-10].
  5. śp. Beata Obertyńska

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet por.svg
Naramiennik porucznika Wojska Polskiego (1919-39).
Beata Obertyńska.jpg
Beata Obertyńska (1898-1980) - Polish writer and poet. Here in the uniform of Polish Armed Forces in the West
Grób Beaty Obertyńskiej.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Beaty Obertyńskiej na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku