Beata Obertyńska

Beata Obertyńska

Beata Wolska

Dziodzia, Marta Rudzka

porucznik
Data i miejsce urodzenia	18 lipca 1898 Skole, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	21 maja 1980 Londyn, Wielka Brytania
Przebieg służby
Lata służby	od 1942
Siły zbrojne	Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
Jednostki	Pomocnicza Służba Kobiet Kwatera Oświaty 2 Korpusu Polskiego
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Późniejsza praca	pisarka, poetka

Beata Obertyńska, z domu Wolska, ps. „Dziodzia”, „Marta Rudzka” (ur. 18 lipca 1898 w Skolem, zm. 21 maja 1980 w Londynie) – polska poetka i pisarka.

Życiorys

Była córką Maryli z Młodnickich Wolskiej (poetki młodopolskiej, córki Wandy Monne, rzeźbiarki, narzeczonej Artura Grottgera) i inż. Wacława Wolskiego (przedsiębiorcy naftowego). Dzieciństwo i młodość spędziła w rodzinnej willi „Zaświecie” na stokach Cytadeli we Lwowie, ucząc się w domu rodzinnym i zdając egzaminy eksternistycznie. W młodości związana ze Skamandrem i środowiskiem artystycznym Medyki Pawlikowskich (domu jej uzdolnionej artystycznie siostry Leli Pawlikowskiej).

Pierwsze jej wiersze opublikowane zostały w 1924 w Słowie Polskim. Studiowała w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej. W latach 1933–1937 występowała na scenach teatrów lwowskich.

Po agresji ZSRR na Polskę, w czasie okupacji sowieckiej Lwowa, w lipcu 1940, została aresztowana przez NKWD. Była osadzona w areszcie w osławionych lwowskich Brygidkach, następnie więziona kolejno w Kijowie, Odessie, Charkowie, Starobielsku, wreszcie zesłana do łagru Loch-Workuta.

Po ataku Niemiec na ZSRR uwolniona w konsekwencji układu Sikorski-Majski, wstąpiła do Armii Polskiej w ZSRR pod dowództwem gen. Władysława Andersa. W 1942 ewakuowała się wraz z Armią Andersa do Iranu, przeszła cały szlak bojowy Armii Polskiej: Iran, Palestyna, Egipt i Włochy. Służyła w randze porucznika w kwaterze Oświaty II Korpusu w Rzymie. Na okres kilku miesięcy została odkomenderowana w celu do napisania wspomnień: W domu niewoli, którego to zadania dokonała w Johannesburgu.

Po wojnie pozostała na uchodźstwie, osiadła w Londynie. Publikowała w Dzienniku Polskim i Dzienniku Żołnierza, Orle Białym, Polsce Walczącej, Ochotniczce, Wiadomościach, Życiu, Przeglądzie Polskim.

Otrzymała wiele nagród literackich, m.in. nagrodę londyńskiego Przeglądu Powszechnego (1967), za tom poezji Miód i piołun – nagrodę Fundacji Lanckorońskich (1972) i nagrodę Stowarzyszenia Polskich Kombatantów (1972)^[1][2], ponadto nagrodę Jurzykowskich (1974). Podpisała list pisarzy polskich na obczyźnie, solidaryzujących się z sygnatariuszami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59)^[3].

Była żoną ziemianina Józefa Obertyńskiego^[4].

Jest pochowana na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem (kw. L-III-16)^[5].

Grób Beaty Obertyńskiej na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku

Twórczość

Zbiory wierszy

• Pszczoły w słoneczniku (1927)
• Głóg przydrożny (1932),
• Otawa. Wiersze dawne i nowe (Jerozolima 1945),
• Miód i piołun (Londyn 1972),
• Anioł w knajpie (Londyn 1977),
• Perły – wiersze (Brighton 1980),
• Wiersze wybrane (1983)
• Grudki kadzidła (Londyn, Kraków 1987)
• Skrząca libella (1991)
• Liryki najpiękniejsze (1999)

Poematy

• Ballada o chorym księżycu (1959)

Wspomnienia i powieści

• Gitara i tamci (Medyka 1926)
• Ziarnka piasku (Londyn 1957)
• Wspomnienia (wspólnie ze wspomnieniami matki Maryli Wolskiej, Quodlibet, 1974)
• W domu niewoli (Rzym 1946, pod pseudonimem M. Rudzka)
• Skarb Eulenburga (tom 1-2, Londyn 1987–1988).

Przypisy

Bibliografia

• Zbigniew Lisowski, Chłonąć świat wszystkimi zmysłami w rytm uderzeń serca… O poezji Beaty Obertyńskiej, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7507-215-0, format B5, 176 s., indeksy
• „Wiadomości”, Londyn 1946–1981, wersja zdigitalizowana w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej
• Leopold Kielanowski Beata Obertyńska - w osiemdziesięciolecie urodzin
• Elżbieta Lewak, Mleko i słoneczniki – historia Beaty Obertyńskiej. kuriergalicyjski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-20)].
• Piotr Lisiewicz, Przyczajone korzenie i fragmenty wspomnień W domu niewoli
• Leopold Kielanowski. Ś.p. Beata Obertyńska / Żałobna karta. „Biuletyn”. Nr 38, s. 84-86, 99, Czerwiec 1980. Koło Lwowian w Londynie.