Bell P-59 Airacomet

Bell P-59 Airacomet
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Stany Zjednoczone

Producent

Bell Aircraft Corporation

Typ

odrzutowy samolot myśliwski

Konstrukcja

całkowicie metalowa

Załoga

1

Historia
Data oblotu

1 października 1942

Lata produkcji

19431944

Wycofanie ze służby

1950

Liczba egzemplarzy

63 szt.

Dane techniczne
Napęd

2 silniki odrzutowe General Electric I-A

Ciąg

7,11 kN każdy

Wymiary
Rozpiętość

13,87 m

Długość

11,63 m

Wysokość

3,76

Masa
Własna

3600 kg

Startowa

5760 kg

Osiągi
Prędkość maks.

664 km/h

Prędkość wznoszenia

16,2 m/s

Pułap

14 000 m

Zasięg

390km

Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 działko 37 mm
3 km 12,7 mm
Użytkownicy
USA, Wlk. Brytania
Rzuty
Rzuty samolotu

Bell P-59 Airacomet – amerykański samolot myśliwski zaprojektowany i zbudowany w okresie II wojny światowej. Prototyp XP-59A był pierwszym amerykańskim samolotem odrzutowym, jego pierwszy lot odbył się 1 października 1942.

Dowództwo USAAF uznało osiągi samolotu za niewystarczające i kontrakt na produkcję Airacomet został anulowany po zbudowaniu mniej niż połowy zamówionych samolotów. Pomimo że P-59 nigdy nie został użyty bojowo, stanowił on krok milowy w historii amerykańskiej awiacji i na podstawie doświadczeń z jego konstrukcją powstała nowa generacja samolotów napędzanych silnikami turboodrzutowymi – był to pierwszy samolot myśliwski z tego typu silnikiem, w którym wloty powietrza do silnika i sam silnik znajdowały się w kadłubie samolotu.

Historia powstania

W kwietniu 1941 dowódca Sił Powietrznych Armii Stanów Zjednoczonych Henry H. Arnold był jednym z gości zaproszonych do obejrzenia lotu brytyjskiego odrzutowca Gloster E.28/39. 4 września tego roku firma General Electric została poproszona o zbudowanie amerykańskiej wersji silnika odrzutowego, a dzień później Lawrence Bell otrzymał zamówienie na samolot z tymże silnikiem. W ramach dezinformacji (między innymi aby nie dzielić się z Wielką Brytanią wynikami badań naukowych według ustaleń tzw. Misji Tizzarda) samolot otrzymał fikcyjne oznaczenie XP-59A, które wcześniej było użyte do oznaczenia innego samolotu Bella. Prace projektowe zakończono 9 stycznia 1942, a w marcu (zanim jeszcze ukończono budowę prototypów) USAAF zamówił 12 przedprodukcyjnych wersji tego samolotu pod oznaczeniem YP-59.

Pierwszy XP-59 dotarł na lotnisko Muroc Army Air Field (obecnie Edwards Air Force Base) 12 września 1942. W czasie jego transportu założono na samolot fałszywe śmigło w celu zamaskowania prawdziwej natury XP-59. Pierwszy, krótki i nieoficjalny lot odbył się 1 października, kiedy samolot na krótko oderwał się od ziemi w czasie testów silnika, pierwszy oficjalny lot odbył się dzień później. W czasie trwających ponad miesiąc testów trzech pierwszych prototypów ujawniono szereg problemów związanych z tym samolotem – przede wszystkim związanych z niedoskonałościami silnika, ale także z niedoskonałymi osiągami XP-59. Pomimo tego, zanim jeszcze zbudowano 12 zamówionych wcześniej YP59, w czerwcu 1943 USAAF zamówiło 80 sztuk tego samolotu pod oznaczeniem P-59A Airacomet.

Historia operacyjna

Przedprodukcyjne YP-59A otrzymały silniki o większej mocy niż prototypowe XP-59 ale prędkość samolotu wzrosła o zaledwie 5 mil na godzinę (8 km/h). Jeden z tych samolotów (numer seryjny 42-22611) został przekazany do RAF-u w zamian za brytyjski samolot Gloster Meteor. W porównaniu z ówczesnymi brytyjskimi myśliwcami odrzutowymi angielscy piloci bardzo nisko ocenili konstrukcję amerykańską (we wcześniejszych testach YP-59A przegrał ze śmigłowym myśliwcem P-51 Mustang).

Ostatecznie, zanim kontrakt został anulowany przez USAAF, w fabrykach Bella zbudowano 50 produkcyjnych egzemplarzy tego samolotu w dwóch odmianach – P-59A i P-59B. Obie wersje zostały uzbrojone w działko kal. 37 mm i trzy karabiny maszynowe kal. 12,7 mm. W samoloty te został wyposażony dywizjon myśliwski 412th Fighter Group w celu zaznajomienia się pilotów z obsługą i charakterystyką samolotów odrzutowych. Nigdy jednak nie wzięły one udziału w działaniach bojowych.

Bibliografia

  • Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński Bell P-59 Aircomet – pierwszy odrzutowiec USAAF, cz. I i II, w: Nowa Technika Wojskowa nr 11/2005 i 12/2005, ISSN 1230-1665

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States (1912-1959).svg
US Flag with 48 stars. In use for 47 years from July 4, 1912, to July 3, 1959.
USAAC Roundel 1919-1941.svg
Roundel used by the United States armed forces from 19 August 1919 to 6 May 1942 until red dot removed to avoid confusion with Japanese insignia. Superseded very similar roundel whose colors and proportions differed slightly - the original version having the colors from the US flag, and a center dot 1/3 of the outer radius. This version has a center dot constrained by the inner vertices of the star, a size that does not translate into an even fraction.
US roundel 1942-1943.svg
Roundel used by US armed forces from 6 May 1942 to 28 June 1943 when white bars and a red outline were added as the result of studies which showed that shape was more important than color from a distance.
US roundel 1943-1947.svg
Autor: NiD.29, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Roundel used by all US armed forces from 31 July 1943 to 14 January 1947, replacing roundel having red outline, or no outline, but with white bars, and was replaced some nine months before the USAF was formed, by roundel having a single lengthwise red bar inset in white bars (bisecting them), giving the insignia the trio of red-white-red stripes evocative of the non-canton areas of the Flag of the United States.
Bell P-59A Airacomet 3-view.svg
Autor: Kaboldy, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bell P-59A Airacomet, first US jet fighter