Belweder na wzgórzu Pfingstberg

Belweder na wzgórzu Pfingstberg
Belvedere auf dem Pfingstberg

Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Brandenburgia
Miejscowość	Poczdam
Styl architektoniczny	neorenesans
Architekt	Ludwig Persius Friedrich August Stüler Ludwig Ferdinand Hesse
Rozpoczęcie budowy	1847
Ukończenie budowy	1863
Pierwszy właściciel	Fryderyk Wilhelm IV
Położenie na mapie Poczdamu Belweder na wzgórzu Pfingstberg
Położenie na mapie Niemiec Belweder na wzgórzu Pfingstberg
Położenie na mapie Brandenburgii Belweder na wzgórzu Pfingstberg
52°25′07″N 13°03′32″E/52,418611 13,058889
Strona internetowa

Belweder na wzgórzu Pfingstberg

Belweder na wzgórzu Pfingstberg (niem. Belvedere auf dem Pfingstberg) – neorenesansowy belweder króla Prus Fryderyka Wilhelma IV położony na wzgórzu Pfingstberg na północny zachód od Nowego Ogrodu w Poczdamie.

Budowla powstała na bazie szkiców Fryderyka Wilhelma IV, pod kierownictwem Ludwiga Persiusa, Friedricha Augusta Stülera i Ludwiga Ferdinanda Hessego. Z pierwotnego planu pałacu letniego zrealizowano jedynie fragment – fasadę z dwiema wieżami. Park wokół budowli zaprojektował Peter Joseph Lenné.

Belweder należy do grupy pałaców i zespołów parkowych w Poczdamie i Berlinie wpisanych w 1990 na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Już w 1793 Fryderyk Wilhelm II Pruski planował budowę belwederu na wzgórzu Pfingstberg, które wówczas nazywało się jeszcze Judenberg. Projekt powierzono budowniczemu Michaelowi Phillipowi Danielowi Boumannowi Młodszemu, który opracował plan neogotyckiej wieży z przybudówką. Królewskie plany spowodowały gwałtowny wzrost cen ziemi, co uniemożliwiło realizację projektu.

Wizja belwederu na wzgórzu odżyła wraz ze wstąpieniem na tron Fryderyka Wilhelma IV. Już w 1817 teren wzgórza przeszedł w ręce króla, a samo wzniesienie otrzymało nową nazwę Pfingstenberg. Fryderyk Wilhelm IV osobiście sporządził szkice nowej budowli. Wzorował się przy tym na architekturze włoskiego renesansu. Szczególną inspiracją była willa Casino Caprarola z 1585, którą król oglądał podczas swojej pierwszej wyprawy do Włoch. Fryderyk wiernie skopiował budowlę, dodając jedynie element z parą wież, który jako jedyny z całego projektu został zrealizowany. Budowę prowadzili architekci Persius, Stüler i Hesse.

W pierwszej fazie budowy (1847-1852) powstała fasada z dwiema 25m wieżami, wolno stojące schody oraz boczne perystazy otaczające dziedziniec ze zbiornikiem wodnym. Rezerwuar jest po dziś dzień zasilany przez pompownię Meierei w Nowym Ogrodzie i służy jako zbiornik wodny dla wodotrysków w Nowym Ogrodzie. Budowla skrywa dwa gabinety tematyczne używane jako herbaciarnie: gabinet mauryjski (Carla von Diebitscha) z kolorowymi, glazurowanymi, częściowo złoconymi kaflami na ścianach oraz gabinet rzymski, którego ściany zdobią łabędzie, skrzydlate lwy i inne figury zwierzęce na czerwonym tle. Kabinety są połączone przejściem arkadowym.

Dalsza budowa została wstrzymana w 1852 z powodów finansowych. Środki przesunięto do rozpoczętej w 1851 budowy Nowej Oranżerii, po której ukończeniu zamierzano podjąć na nowo prace nad belwederem. Jednak choroba Fryderyka Wilhelma IV, przekazanie władzy Wilhelmowi I w 1858 a następnie śmierć monarchy w 1861 uniemożliwiły dalsze prace budowlane. Wilhelm I nakazał Friedrichowi Augustowi Stülerowi ukończenie budowy. W 1863 zakończono prace nad fasadą. Prac nad dwupiętrowym pałacem właściwym nigdy nawet nie podjęto. Wkrótce po ukończeniu budowy, belweder zaczął cierpieć z powodu nadmiernej wilgoci.

Ostateczny upadek budowli nastąpił w poł. XX w., kiedy to wraz z budową Muru Berlińskiego belweder został zamknięty – roztaczał się stąd widok na umocnienia graniczne i panorama na Berlin Zachodni.

W 1988 grupa młodych mieszkańców Poczdamu założyła stowarzyszenie Arbeitsgemeinschaft Pfingstberg (od 1990 Förderverein Pfingstberg e.V.) w celu przywrócenia świetności belwederowi. Budowla została odrestaurowana dzięki darowiznom w 2005.

Bibliografia

• Amtlicher Führer der Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg: Der Pfingstberg in Potsdam. 1995. (niem.)
• Gert Streidt, Klaus Frahm: Potsdam. Die Schlösser und Gärten der Hohenzollern. Kolonia: Könemann Verlagsgesellschaft mbH, 1996. ISBN 3-89508-238-4. (niem.)
• Astrid Fritsche: Der Pfingstberg in Potsdam. Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg. Wissenschaftliche Reihe, Heft 2., 1995. (niem.)
• Der Potsdamer Pfingstberg und seine Anlagen. Entstehung – Verfall – Wiederaufbau. 2003. (niem.)
• Hartmut Dorgerloh, Michael Scherf: Prussian Residences. Royal Palaces and Gardens in Berlin and Brandenburg'. Berlin: Deutscher Kunstlerverlag Munich, 2005. ISBN 3-422-06580-6. (ang.)

Linki zewnętrzne

• Fundacja Pruskie Pałace i Ogrody Berlin-Brandenburg: The Belvedere on the Pfingstenberg (niem. • ang.). [dostęp 2009-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 stycznia 2009)].