Belzebub

Belzebub jako mucha. Ilustracja ze Słownika wiedzy tajemnej Collina de Plancy (1863).

Belzebub (hebr. בעל זבוב Ba‘al Zebûb, Ba‘al Zəbûb, Ba‘al Zəvûv, arab. بعل الذباب, gr. Βεελζεβούλ – dosł.: pan much i komarów, popularnie: władca much[1]) – semickie imię demona, wodza demonów. Pojawia się ono w Ewangelii Łukasza, w opisie sytuacji, gdy Żydzi (faryzeusze i uczeni[1]) oskarżają Jezusa, że mocą Belzebuba, władcy złych duchów, wyrzuca złe duchy[1] (Łk 11, 15). Bywał także nazywany karmazynowym królem bądź antychrystem. W niektórych kodeksach Nowego Testamentu pojawiają się ponadto inne greckie wersje zapisu Βεελζεβούλ, takie jak Βεεζεβούλ i Βεελζεβούβ. Z tymi różnicami leksykalnymi nie wiążą się żadne nowe odcienie znaczeniowe. W celu pogodzenia tych rozbieżności leksykalnych, niektórzy egzegeci stosują zapis Βεε(λζεβούλ(β), który jednak nie wydaje się być ani praktyczny, ani konieczny[2].

Prawdopodobnie imię Belzebub pochodzi od jednego z imion boga Baala: Baal-Zebul[1] (sem. pan podziemia lub pan podziemnych wód). Pierwotnie był kananejskim bóstwem opiekuńczym miasta Akkron (Ekron). Bóstwo to rywalizowało z kultem Boga Jahwe, dlatego też Żydzi starali się zdyskredytować Baal-Zebula (pana podziemi), przekręcając jego imię na Baal-Zevuv (pan much) lub Beel-Zebul (pan odchodów)[3].

W późniejszej literaturze Belzebub stał się synonimem diabła[1]. Uważany jest w okultyzmie oraz w demonologii chrześcijańskiej za strażnika bram piekielnych[4]. Według rang piekielnych ma być "przybocznym generałem piekła". Przedstawiany jako demon (w tej postaci posiada wiele wizerunków) albo mucha. Belzebub jest dobrze poświadczony w literaturze ugaryckiej, gdzie występuje w formach zbl b’l lub zbl b’l ars jako „pan podziemia”, „książę podziemnego świata”. To znaczenie jest wyraźną analogią do chrześcijańskiej lokalizacji Belzebuba spotykanej w apokryfach (zob. np. Ewangelia Bartłomieja 11; Ewangelia Nikodema)[5].

W kulturze masowej

  • Jest jednym z panów Otchłani w książce „Dzieje ludzkiej duszy” Johna Bunyana
  • Od jednego z jego imion (Karmazynowy Król) nazwę wziął zespół King Crimson
  • Pojawia się w serii książek „Mroczna Wieża” oraz powieści „Bezsenność” Stephena Kinga
  • Występuje w słowach utworu „Bohemian Rhapsody” zespołu Queen.
  • Pojawia się w mandze 666 Satan, autorstwa Seishiego Kishimoto
  • Jest czwartym z siedmiu piekielnych płomieni w mandze „Code: Breaker”
  • Pojawia się jako Demon lub Persona w grach z serii „Megami Tensei”
  • Jest główną postacią w anime i mandze Beelzebub, autorstwa Ryūheia Tamury
  • Jest jednym z trzech władców piekieł w pierwszym tomie komiksu Sandman, autorstwa Neila Gaimana
  • W filmie/musicalu Tenacious D występuje jako diabeł (Beelzeboss)
  • Pojawia się też w „Dziadach” Adam Mickiewicza
  • Jest Księciem Piekła w serialu „Good Omens”
  • Występuje w Vocaloid w serii "Seven Deadly Sins" jako demon nieumiarkowania
  • Pojawia się jako jedna z postaci w grze Helltaker
  • Pojawia się jako jeden z bohaterów w cyklu Anety Jadowskiej „Heksalogia o Wiedźmie”
  • Pojawia się jako jedna z postaci w grze Obey Me!

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Belzebub. Onet WIEM. [dostęp 2015-05-21]. (pol.).
  2. ↑ K. Kościelniak, Implikacje ugaryckiej etymologii Belzebuba w Nowym Testamencie, w: „Polonia Sacra” 5/49(1999) s. 177 Cytuj stronę: http://www.academia.edu/21652211/Implikacje_ugaryckiej_etymologii_Belzebuba_w_Nowym_Testamencie
  3. ↑ Nowy komentarz biblijny - Ewangelia według świętego Łukasza, Edycja św. Pawła, 2011 cz. 1, s. 597
  4. ↑ Belzebub. Słownik PWN. [dostęp 2015-05-21]. (pol.).
  5. ↑ K. Kościelniak, Implikacje ugaryckiej etymologii Belzebuba w Nowym Testamencie, w: „Polonia Sacra” 5/49(1999) s. 180 http://www.academia.edu/21652211/Implikacje_ugaryckiej_etymologii_Belzebuba_w_Nowym_Testamencie

Media użyte na tej stronie

Beelzebub.png
Belzebuth, or Belzebub, or Beelzebuth, according to the scriptures: the prince of demons, the first in power and crimes after Satan, his name means Lord of Flies, from J.A.S. Collin de Plancy. Dictionnaire Infernal. Paris: E. Plon, 1863.