Ben Gazzara

Ben Gazzara
Ilustracja
Ben Gazzara (lata 60.)
Imię i nazwiskoBiagio Anthony Gazzara
Data i miejsce urodzenia28 sierpnia 1930
Nowy Jork
Data i miejsce śmierci3 lutego 2012
Nowy Jork
Zawódaktor, reżyser, scenarzysta
Współmałżonek

Louise Erickson
(1951-1957; rozwód)
Janice Rule
(1961-1979; rozwód)
Elke Stuckmann
(1982–2012; jego śmierć)

Lata aktywności1953–2012

Biagio Anthony „Benny” Gazzara[1][2] (ur. 28 sierpnia 1930 w Nowym Jorku, zm. 3 lutego 2012 tamże)[3] − amerykański aktor filmowy, teatralny i telewizyjny, reżyser i scenarzysta.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Nowym Jorku jako syn sycylijskich imigrantów – dekarza i stolarza Antonio Gazzary i Angeli (z domu Cusumano)[4]. W 1948 ukończył St. Simon Stock High School w nowojorskim Bronksie (wcześniej uczył się w Stuyvesant High School). Naukę kontynuował na wydziale elektrotechniki w New York City College i The New York School of Social Research. Aktorstwa uczył się w Actors Studio.

Kariera

W 1953 zadebiutował udaną rolą Jocko de Parisa na broadwayowskiej scenie, w przedstawieniu Skończony jako człowiek (End as a Man), za którą otrzymał nagrodę Theatre World. Następnie zagrał w sztukach Tennessee Williamsa: Kotka na gorącym blaszanym dachu (Cat On A Hot Tin Roof, 1955–56) w reżyserii Elii Kazana i Kto się boi Wirginii Woolf? (Who’s Afraid of Virginia Woolf?, 1976; nominacja do nagrody Tony i Drama Desk Award) oraz w spektaklach: Kapelusz pełen deszczu (A Hatful of Rain, 1955–56), Nocny cyrk (The Night Circus, 1958) i Dziwne interludium (Strange Interlude, 1963) z Jane Fondą.

Po gościnnym udziale w serialach, zadebiutował w dramacie Dziwny jeden (The Strange One, 1957). W dramacie kryminalnym Otto Premingera Anatomia morderstwa (Anatomy of a Murder, 1959) z Jamesem Stewartem i Lee Remick zagrał postać podporucznika Fredericka Maniona. Kreacja adwokata Paula Bryana w serialu NBC Uciekaj, jeśli ci życie miłe! (Run For Your Life, 1965–68) przyniosła mu trzy nominacje do nagrody Złotego Globu i dwie nominacje do nagrody Emmy. Reżyserował m.in. dwa filmy telewizyjne NBC Columbo: Przyjaciel w sprawie (A Friend in Deed, 1974) i Zmartwione wody (Troubled Waters, 1975). Za rolę majora Franka Hallswortha w historycznym dramacie wojennym Inchon (1981) z udziałem Laurence’a Oliviera i Jacqueline Bisset oraz za postać Brada Wesleya w dramacie sensacyjnym Wykidajło (Road House, 1989) z Patrickiem Swayze i Samem Elliottem był nominowany do Złotej Maliny jako najgorszy aktor drugoplanowy.

Występował także na małym ekranie, m.in. w melodramacie CBS Pocałunki i kłamstwa (Lies Before Kisses, 1991) z Jaclyn Smith i Gregiem Eviganem. Za jego rolę Nicka w telewizyjnym dramacie HBO Histeryczna ślepota (Hysterical Blindness, 2002) z Umą Thurman, Geną Rowlands, Juliette Lewis i Justinem Chambersem został uhonorowany nagrodą Złotego Globu.

Spotykał się z Audrey Hepburn i Elaine Stritch. W latach 1951–57 był żonaty z Louise Erickson. 25 listopada 1961 poślubił Janice Rule, z którą ma córkę Elizabeth. 28 stycznia 1982 doszło do rozwodu. 27 lutego 1982 ożenił się po raz trzeci z Elke Stuckmann[5].

Zmarł 3 lutego 2012 w nowojorskim szpitalu, w 23. rocznicę śmierci swego wielkiego przyjaciela, Johna Cassavetesa, na raka trzustki w wieku 81 lat[6].

Wybrana filmografia

  • Anatomia morderstwa (1959) – jako podporucznik Frederick Manion
  • Most na Renie (1969) – jako sierżant Angelo
  • Jeśli dziś wtorek, to jesteśmy w Belgii (1969) – jako gracz w karty
  • Mężowie (1970) – jako Harry
  • Śmierć binarna (1972) – jako Steven Graves
  • Capone (1975) – jako Al Capone
  • Przeklęty rejs (1976) – jako Morris Troper
  • Zabójstwo chińskiego bukmachera (1976) – jako Cosmo Vitelli
  • Premiera (1977) – jako Manny Victor
  • Krwawa linia (1979) – jako Rhys Williams
  • Saint Jack (1979) – jako Jack Flowers
  • Inchon (1981) – jako mjr Frank Hallsworth
  • Śmiechu warte (1981) – jako John Russo
  • Historia zwykłego szaleństwa (1981) – jako Charles Serking
  • Wczesny mróz (1985) – jako Nick Pierson
  • Kamorysta (1986) – jako Profesor
  • Wykidajło (1989) – jako Brad Wesley
  • Miłość, honor i posłuszeństwo (1993) – jako Joseph Bonanno
  • Spisek (1997) – jako wiceprezydent Saxon
  • Hiszpański więzień (1997) – jako Mr. Klein
  • Illuminata (1998) – jako Flavio
  • Happiness (1998) – jako Lenny Jordan
  • Oko w oko z życiem (1998) – jako Jimmy Brown
  • Big Lebowski (1998) – jako Jackie Treehorn
  • Afera Thomasa Crowna (1999) – jako Andrew Wallace
  • Mordercze lato (1999) – jako Luigi
  • Po prostu uwierz (2000) – jako Ellicott Winslowe
  • Bardzo wredne typki (2000) – jako Gino Minetti
  • Histeryczna ślepota (2002) – jako Nick Piccolo
  • Dogville (2003) – jako Jack McKay
  • Jan Paweł II (2005) – jako kard. Agostino Casaroli
  • Zakochany Paryż (2006) – jako Ben
  • 13 (2010) – jako Schlondorff

Przypisy

  1. ↑ Personalidade: Ben Gazzara (EUA) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2017-08-08].
  2. ↑ Ben Gazzara (ang.). Listal. [dostęp 2017-08-08].
  3. ↑ Neil Genzlinger: Ben Gazzara, Risk-Taking Actor, Is Dead at 81 (ang.). nytimes.com, 2012-02-03. [dostęp 2015-09-17].
  4. ↑ Ben Gazzara Biography (1930-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2017-08-08].
  5. ↑ Ben Gazzara (28 de Agosto de 1930) (port.). Filmow. [dostęp 2017-08-08].
  6. ↑ Ben Gazzara Dies at 81 (ang.). „People”. [dostęp 2020-10-05].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Ben Gazarra - still.jpg
Publicity photo of Ben Gazarra