Benedetto

Benedetto – postać fikcyjna z powieści Aleksandra Dumasa Hrabia Monte Christo. Nieślubny syn prokuratora Gérarda de Villeforta i Herminii Danglars. Galernik i morderca, człowiek podły i zwyrodniały. Posłużył tytułowemu bohaterowi jako narzędzie do zniszczenia swego ojca. Występuje również w powieści François Taillandiera Pamiętniki hrabiego Monte Christo oraz w Martwej ręce F. Le Prince'a.

Opis postaci

Benedetto urodził się w nocy z 27 na 28 września 1817 roku w Auteuil niedaleko Paryża. Był owocem romansu Gérarda de Villefort i Herminii de Nargonne. Jego narodziny były obojgu rodzicom bardzo nie na rękę. Ojciec bowiem piastował urząd prokuratora generalnego i nie mógł sobie pozwolić na posiadanie nieślubnego dziecka. Zaś matka była żoną szanowanego człowieka, który na pewno by się z nią rozwiódł, gdyby o wszystkim się dowiedział. Rodzice więc z obawą oczekiwali narodzin dziecka. Chłopiec przyszedł na świat nieprzytomny, a z powodu braku akuszerki (poród bowiem odbył się w tajemnicy) rodzice nie wiedzieli, jak to sobie wytłumaczyć i uznali, iż dziecko urodziło się martwe. Villefortowi sytuacja taka była bardzo na rękę. Dlatego natychmiast postanowił usunąć dowód rzeczowy swego romansu w postaci noworodka. Wsadził je do skrzynki i zakopał w ogrodzie domu, w którym przebywał z kochanką. Nie wiedział jednak, że obserwuje go przemytnik Bertuccio, któremu prokurator się kiedyś naraził. Człowiek ten rzucił się na Villeforta i ugodził go nożem, po czym wykopał skrzynkę i wydobył z niej dziecko. Kierowany instynktem reanimował je i po chwili chłopiec zaczął oddychać. Bertuccio nie wiedząc, co z nim zrobić, oddał dziecko do sierocińca. Stamtąd jednak zabrała je wdowa po bracie Bertuccia i wychowała jak swojego syna z pomocą szwagra. Przybrana matka nadała chłopcu imię Benedetto.

Nieślubny syn Villeforta jednak wyrósł na podłe dziecko pozbawione jakichkolwiek hamulców moralnych. Nie wiadomo jak dowiedział się, iż jego opiekunowie nie są jego prawdziwymi rodzicami, jednak wiadomość o tym sprawiła, że przestał się ich bać i ani trochę ich nie szanował. Przybrana matka pozwalała mu na wszystko, więc chłopak włóczył się z kolegami, kradł i robił, co tylko chciał. Kiedy Bertuccio chciał go zabrać na jedną ze swoich wypraw przemytniczych chłopak wyśmiał go – czuł bowiem wstręt do pracy, poza tym wiedział, że przybrana matka da mu wszystko, czego tylko zapragnie. Bertuccio wyruszył więc na wyprawę sam prosząc swoją bratową, by ta trzymała chłopaka krótko. Jednak na takie wychowanie było już za późno – Benedetto bowiem, gdy przybrana matka odmówiła mu dania pieniędzy na jego kolejną zachciankę, zebrał kolegów, związał kobietę, ciężko ją pobił, po czym podpalił dom z nią w środku przyczyniając się w ten sposób do jej śmierci – tak więc w wieku dwunastu lat chłopak stał się zabójcą. Po tym wydarzeniu Benedetto zniknął i nie wiadomo, jak trafił do Tulonu na galery. Wiadomo jednak, że miał wtedy szesnaście lat oraz skazano go na pięć lat galer za nie wyjaśnione jednak przestępstwo. W swoim więzieniu poznał Kacpra Caderousse'a – był z nim skuty łańcuchem. Młodzieniec spędził w Tulonie na ciężkich robotach kilka lat, aż do dnia, kiedy w 1838 roku zwiedzający okolicę lord de Wilmore umożliwił Benedettowi ucieczkę wysyłając mu chleb z pilnikiem w środku. Wraz z chłopakiem z galer zbiegł Caderousse. Benedetto zaś otrzymał list od lorda do hrabiego Monte Christo. Młodzieniec udał się więc do Paryża, gdzie rzeczony hrabia przebywał. Ten zaś oznajmił mu, iż Benedetto jest tak naprawdę porwanym przed laty przez Cyganów wicehrabią Andreą Cavalcanti oraz synem majora Bartlomeo Cavalcanti. Hrabia Monte Christo przedstawił sobie nawzajem rzekomych ojca i syna oraz dodał, iż wicehrabia będzie od niego otrzymywał w imieniu swego ojca co miesięczną wysoką rentę. Benedetto nic z tego wszystkiego nie rozumiał, ale zgodził się grać rolę, jaką mu powierzono. Nie wiedział, po co hrabia Monte Christo każe mu udawać kogoś, kim nie jest. Później zaczął podejrzewać, że być może jest jego nieślubnym synem i w ten sposób jego "ojciec" chce mu się zrewanżować za stracone lata nieobecności w jego życiu.

Niedługo potem hrabia Monte Christo urządził przyjęcie w domu, który niedawno zakupił. Był to dom w Auteuil, miejsce narodzin Benedetta. Na przyjęcie to zaprosił rodzinę prokuratora de Villefort oraz rodzinę bankiera Danglarsa (jego obecna żona była matką Benedetta), a także majora Cavalcanti z rzekomym synem. Podczas przyjęcia Monte Christo opowiedział gościom nieprawdziwą historię, jakoby rzekomo wykopał w ogrodzie tego domu skrzynkę ze szkieletem noworodka. Historią tą gospodarz wprawił Villeforta i panią Danglars w przerażenie. Wychodząc z przyjęcia w Auteuil młodzieniec natknął się na Caderousse'a, który odnalazł go i zaczął szantażować. Groził on wydaniem prawdziwej tożsamości rzekomego wicehrabiego Cavalcanti, jeśli ten nie będzie mu płacił co miesiąc sporej sumy pieniędzy. Benedetto zgodził się myśląc, że będzie miał spokój, jeśli będzie płacił. Nieco później odbyło się kolejne przyjęcie – tym razem w domu państwa de Morcerf, na którym Benedetto zjawił się razem z hrabią Monte Christo. Po tym wydarzeniu Benedetto oficjalnie zaczął zalecać się do Eugenii Danglars nie mając pojęcia, że jest ona jego przyrodnią siostrą. Ojciec dziewczyny pochwalał ten związek licząc na to, iż wicehrabia Cavalcanti wyciągnie go z kłopotów finansowych. Jednak Caderousse nie dał o sobie zapomnieć i zaczął się domagać od Benedetta większych sum pieniędzy. Młodzieniec postanowił więc pozbyć się niewygodnego wspólnika. Zaproponował mu napad na dom hrabiego Monte Christo oraz osobiście narysował jego plan, by Caderousse miał ułatwione zadanie. Jednocześnie jednak anonimowo zawiadomił hrabiego o całym zajściu i Caderousse został przyłapany na napadzie przez hrabiego. Ten jednak darował mu życie i puścił go wolno. Benedetto przeczuwając taki obrót sytuacji zaczaił się na swego szantażystę z nożem pod domem hrabiego i osobiście go zabił.

Niedługo potem odbyły się zaręczyny wicehrabiego Cavalcanti z Eugenią Danglars. Przerwało je jednak oświadczenie hrabiego Monte Christo, który zawiadomił wszystkich gości o tym, kim jest niedoszły pan młody. Na dowód pokazał list Caderousse'a, który ten napisał niedługo przed swoją śmiercią. Chwilę później zjawili się po niego policjanci w celu aresztowania go. Nie zastali go już jednak, gdyż zdemaskowany Benedetto wymknął się z przyjęcia. Postanowił uciec za granicę, jednak nie udało mu się to. Został bowiem zauważony przez trzech żandarmów w oberży, w której się zatrzymał, by zregenerować siły. Przerażony uciekał przed nimi po dachu oberży i wskoczył do jednego z jej kominów. Miał pecha, bowiem komin ten prowadził do pokoju, w którym ukryły się panna Eugenia Danglars i jej przyjaciółka Ludwika d'Armilly. Obie dziewczyny narobiły krzyku i nim Benedetto zdołał opuścić pokój został aresztowany. W więzieniu nie tracił jednak dobrego samopoczucia spodziewając się, że hrabia Monte Christo go ocali. Niedługo potem Benedetta odwiedził z woli hrabiego Bertuccio, który przyniósł mu do więzienia dokumenty poświadczające jego pochodzenie i kazał mu się wyuczyć ich treści na pamięć, a potem za ich pomocą zniszczyć Villeforta. Benedetto poznał w Bertucciu swego dawnego opiekuna, ale polecenie wykonał i podczas procesu ujawnił pokrewieństwo łączące jego i oskarżającego go prokuratora. Jeszcze tego samego dnia de Villefort stracił zmysły. Benedetto zaś wrócił do więzienia. Jego dalsze losy są nieznane.

Benedetto w innych książkach

W powieści Pamiętniki hrabiego Monte Christo losy Benedetta zostały nieco zmienione. Tam chłopak rodzi się jako owoc romansu Villeforta z inną kobietą niż Herminia Danglars, zaś ojciec całkowicie świadomie zakopuje go żywcem w ogrodzie. Również inny człowiek niż Bertuccio wykopuje go i wychowuje. W tej książce również Villefort dowiaduje się od Caderousse'a, kim jest Benedetto i obawiając się ujawnienia przez chłopca tego faktu każe go zlikwidować. Misję tę powierza Caderousse'owi, ale on sam ginie z ręki swej niedoszłej ofiary, a Benedetto na procesie ujawnia wszystkie szczegóły całej tej historii i w ten sposób niszczy swego ojca.

W książce Martwa ręka ukazano zaś dalsze losy Benedetta rozgrywające się tuż po zakończeniu akcji powieści Dumasa. W tej powieści Benedetto opiekuje się swoim ojcem, który w szpitalu dla wariatów odzyskuje zmysły i nakazuje synowi pomstę na hrabim Monte Christo. Benedetto po śmierci ojca wraca do więzienia, gdzie czeka na proces. Jednak z pomocą swej matki ucieka z lochu, włamuje się do grobowca rodziny de Villefort i odcina trupowi ojca prawą dłoń, którą wykorzystuje jako talizman. Dociera potem do Rzymu, gdzie werbuje na swe usługi Danglarsa oraz bandytów Luigiego Vampy. Próbuje też porwać i zgwałcić Eugenię Danglars, w której jest zakochany, ale uprzedza go w tym czynie sam Vampa. Zazdrosny Benedetto wydaje rywala policji, a sam z jego bandą i Danglarsem rusza statkiem w pościg za hrabią Monte Christo. Na morzu jednak wybucha sztorm i tylko Benedetto wychodzi z niego cało. Dociera do Marsylii, gdzie spotyka Mercedes i jej syna Alberta. Wspomaga ich finansowo i z na nowo zebraną bandą odnajduje hrabiego, który przebywa z żoną Hayde i synkiem w Wenecji. Na balu u doży Benedetto straszy hrabiego, po czym podstępem porywa mu dziecko i zmusza, by ojciec udał się po nie na wyspę Monte Christo. Nie oddaje mu jednak dziecka, lecz porzuca jego i Hayde na pastwę losu, kradnąc również resztki skarbu ukryte na wyspie. Następnie myśląc, że hrabia nie żyje, oddaje jego syna pod opiekę Maksymilianowi i Walentynie Morrelom. Zadowolony z siebie wraca do Paryża, by odłożyć na miejsce tytułową "martwą rękę", ale przebrany za grabarza hrabia Monte Christo zamyka go w grobowcu i wydaje policji. Niedługo potem Benedetto ginie na gilotynie, a jego matka umiera z żalu.

Benedetto w filmie

Aktorzy, który wcielili się w rolę Benedetta to m.in:

• André Fouché – Hrabia Monte Christo z 1943 r.
• Daniel Cauchy – Hrabia Monte Christo z 1954 r.
• Alain Ferral – Hrabia Monte Christo z 1961 r.
• Carlo Puri – Hrabia Monte Christo z 1975 r.
• Thierry de Peretti – Hrabia Monte Christo z 1998 r.

W większości ekranizacji postać Benedetta bardzo mocno odbiera od swego literackiego pierwowzoru: w filmie z 1961 r. postać ta ma zupełnie inne koleje losu niż w książce; w filmie z 1975 r. zaleca się do córki Villeforta, a Caderousse'a zabija w ramach bandyckich porachunków; natomiast w serialu z 1998 r. w ogóle nie ma wątku udawania wicehrabiego de Cavalcanti, zaś Caderousse'a Benedetto zabija praktycznie bez powodu po nieudanym napadanie na dom hrabiego. Oprócz tego w ekranizacjach powieści Dumasa często Benedetto nosi zupełnie inne imię: w filmie z 1954 r. nosi imię Bruno, w wersji z 1975 Vaustino (choć używa też swego oryginalnego imienia), a w serialu z 1998 nazywają go Toussaint.

Bibliografia

• Aleksander Dumas: Hrabia Monte Christo. Państwowe Wydawnictwo Iskry. Warszawa 1988
• Aleksander Dumas, Upadek hrabiego Monte Christo, Wydawnictwo Leviatan
• François Taillandier: Pamiętniki hrabiego Monte Christo. Wydawnictwo Książnica. Katowice 2005
• Henri Troyat: Dumas-Piąty muszkieter. Wydawnictwo Książkowe. Warszawa 2007
• Andre Maurois: Trzej panowie Dumas. Warszawa: Muza. 1998