Beneluks

Beneluks

Benelux Unie (nid.)
Union Benelux (fr.)

kraje Beneluksu
Język roboczy	niderlandzki, francuski
Członkowie	Belgia Holandia Luksemburg
Utworzenie	1944
Strona internetowa

Podział administracyjny państw Beneluksu

Mapa zasięgu poszczególnych języków i dialektów na terenie Beneluksu

Beneluks^[1][2][3][4], Benelux^[5][6] – region w Europie Zachodniej składający się z trzech sąsiadujących ze sobą monarchii: Belgii, Holandii i Luksemburga. Słowo Benelux to skrót powstały z połączenia pierwszych sylab nazw tych państw (francuska/niderlandzka, w nawiasach polska nazwa): Belgique/België (Belgia), Nederland (Holandia), Luxembourg/Luxemburg (Luksemburg).

Pierwotnie określenie Benelux oznaczało jedynie unię celną wspomnianych państw.

Historia

Unia gospodarcza i monetarna łącząca Belgię i Luksemburg (Beluks) została pierwotnie powołana w 1921^[7]. W 1943 przez rządy Belgii, Holandii i Luksemburga na uchodźstwie, przebywające w tym czasie w Londynie, została zawarta umowa monetarna^[7]. Traktat ustanawiający unię celną został podpisany 5 września 1944 i wszedł w życie w 1948^[7]. Przestał obowiązywać w 1960, kiedy to unia celna została zastąpiona Unią Ekonomiczną Beneluksu.

Powołanie tej organizacji przyczyniło się do powstania w późniejszym czasie Unii Europejskiej, której założycielami były właśnie kraje Beneluksu, a także RFN, Francja i Włochy.

W 1955 została utworzona Międzyparlamentarna Rada Konsultacyjna Beneluksu^[a], nazwana potem nieoficjalnie parlamentem Beneluksu. Zgromadzenie składa się z 21 członków parlamentu holenderskiego, 21 członków parlamentów narodowego i regionalnego Belgii i 7 członków parlamentu luksemburskiego.

Traktat powołujący Unię Ekonomiczną Beneluksu (nid. Benelux Economische Unie, fr. Union Économique Benelux) został podpisany w 1958, a wszedł w życie w 1960. Jego celem było umożliwienie wolnego przepływu pracowników, kapitału, usług i dóbr w regionie. W 1970 zniesiono kontrolę na wewnętrznych granicach Beneluksu^[5].

17 czerwca 2008 podpisano w Hadze nowy traktat, zastępujący poprzedni, który miał wygasnąć w 2010. Na mocy nowego traktatu organizacja zmieniła nazwę na Unię Beneluksu (nid. Benelux Unie, fr. Union Benelux). Organami Unii Beneluksu są:

• Komitet Ministrów – najwyższy organ w strukturze
• Rada Beneluksu – główny organ wykonawczy
• Międzyparlamentarna Rada Konsultacyjna Beneluksu (zwana także parlamentem Beneluksu)
• Trybunał Sprawiedliwości Beneluksu
• Sekretariat Generalny Beneluksu

Główna siedziba (sekretariat) organizacji znajduje się w Brukseli. Ostatnią instytucją wspomnianą w traktacie, niestanowiącą jednak części struktury Unii, jest Urząd Własności Intelektualnej Beneluksu.

Statystyki

Państwa Beneluksu są jednymi z najbardziej zaludnionych, najbardziej zurbanizowanych i najlepiej rozwiniętych gospodarczo państw świata. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 375 osób na km², natomiast stopień urbanizacji 85%.

Belgia

• Powierzchnia: 30 528 km²
• Ludność: 11,2 mln
• Język: język niderlandzki (odmiana flamadzka) na północy, francuski w części południowej oraz niemiecki (około 1% mieszkańców)
• Gęstość zaludnienia: 346 mieszkańców/km²
• Stolica: Bruksela (983,9 tys., zespół miejski – 1 754,5 tys.)
• Stopień urbanizacji: 97%
• Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca: 29 200 USD
• Struktura zatrudnienia:
  • usługi: 74%
  • przemysł: 25%
  • rolnictwo: 1%

Holandia

• Powierzchnia: 41 526 km²
• Ludność: 17,1 mln
• Język: język niderlandzki oraz na północy fryzyjski
• Gęstość zaludnienia: 390 mieszkańców/km²
• Stolica: Amsterdam (742,3 tys., zespół miejski – 1,1 mln), rząd urzęduje w Hadze
• Stopień urbanizacji: 81%
• Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca: 27 200 USD
• Struktura zatrudnienia:
  • usługi: 73%
  • przemysł: 23%
  • rolnictwo: 4%

Luksemburg

• Powierzchnia: 2586 km²
• Ludność: 500 tys.
• Język: język luksemburski, niemiecki oraz francuski
• Gęstość zaludnienia: 193 mieszkańców/km²
• Stolica: Luksemburg (79,8 tys.)
• Stopień urbanizacji: 92%
• Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca: 48 900 USD
• Struktura zatrudnienia:
  • usługi: 90%
  • przemysł: 8%
  • rolnictwo: 2%

Zobacz też

• Niderlandy

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Paweł Kołek: Unia Beneluksu – nowa odsłona starej współpracy, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2011 nr 5, s. 439, 446–449
• Benelux Office for Intellectual Property. boip.int. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-02)].