Benzylopenicylina

Benzylopenicylina
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) kwas (2S,5R,6R)-3,3-dimetylo-7-okso-6-(2-fenyloacetamido)-4-tia-1-azabicyklo[3.2.0]heptano-2-karboksylowy Inne nazwy i oznaczenia farm. Benzylpenicillinum kalicum, Benzylpenicillinum natricum inne Penicylina G, Penicylina benzylowa
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C16H18N2O4S
Masa molowa	334,39 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	61-33-6 113-98-4 (sól potasowa) 69-57-8 (sól sodowa) 75333-20-9 (sól amonowa) 21193-94-2 (siarczan) 30411-69-6 (izomer 5-β) 47294-44-0 (izomer 6-α)
PubChem	5904
DrugBank	DB01053
SMILES CC1(C(N2C(S1)C(C2=O)NC(=O)CC3=CC=CC=C3)C(=O)O)C
InChI InChI=1S/C16H18N2O4S/c1-16(2)12(15(21)22)18-13(20)11(14(18)23-16)17-10(19)8-9-6-4-3-5-7-9/h3-7,11-12,14H,8H2,1-2H3,(H,17,19)(H,21,22)/t11-,12+,14-/m1/s1 InChIKey JGSARLDLIJGVTE-MBNYWOFBSA-N
Właściwości Gęstość 1,42 g/cm³ (20 °C)[1]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 330 mg/l Temperatura topnienia 82–83 °C[1] Kwasowość (pKa) 2,74
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H317 Zwroty P P280 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanej karty charakterystyki Szkodliwy (Xn) Zwroty R R42/43 Zwroty S S36/37 Numer RTECS XH9400000 Dawka śmiertelna LD50 24 mg/kg m.c. (chomik, doustnie)
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	J01 CE01 S01 AA14
Farmakokinetyka Działanie przeciwbakteryjne Okres półtrwania 0,4–0,9h Wiązanie z białkami osocza i tkanek 45–68% Metabolizm wątrobowy Wydalanie z moczem (60–90%) i żółcią
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania domięśniowo, podskórnie, dożylnie, dostawowo Objętość dystrybucji 0,53–0,67 l

Benzylopenicylina (penicylina krystaliczna, penicylina G) – organiczny związek chemiczny z grupy penicylin, antybiotyk β-laktamowy wytwarzany przez pędzlaki Penicillium chrysogenum (syn. Penicillium notatum) wrażliwy na β-laktamazy.

Mechanizm działania

Ze względu na strukturalne podobieństwo do alaniny, która jest składnikiem mureiny, benzylopenicylina blokuje aktywność transpeptydaz biorących udział w tworzeniu wiązań pomiędzy pentapeptydami mukopolisacharydu ściany komórkowej bakterii. W dalszym etapie, na skutek aktywacji hydrolaz komórkowych, zachodzi liza komórki bakteryjnej. Penicylina G nie wnika do wnętrza komórki, a zatem nie działa na drobnoustroje wewnątrzkomórkowe.

Benzylopenicylina dobrze przenika do płynu opłucnowego, osierdziowego, otrzewnowego, torebki stawowej, żółci, nerek, błon śluzowych i moczu, słabiej do płynu owodniowego, krwi płodu, mięśni i płynu mózgowo-rdzeniowego. Źle przenika do kości, tkanki mózgowej, cieczy wodnistej oka i mleka matki.

Zakres działania^[2]

Wskazania do stosowania

Benzylopenicylinę stosuje się, gdy konieczne jest szybkie uzyskanie wysokiego stężenia antybiotyku, w ciężkich zakażeniach wywołanych przez wrażliwe na nią drobnoustroje, takich jak:

• zapalenie migdałków podniebiennych, płuc, oskrzeli
• przewlekłe zapalenie wsierdzia wywołane przez paciorkowce, pneumokoki i gronkowce
• ostry rzut gorączki reumatycznej powodowany zakażeniem paciorkowcami
• nabyta lub wrodzona kiła
• rzeżączka
• meningokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Przeciwwskazania

• nadwrażliwość na antybiotyki β-laktamowe

Środki ostrożności

1. Przed rozpoczęciem leczenia penicyliną G należy przeprowadzić badanie lekowrażliwości wyizolowanego drobnoustroju.
2. Przed rozpoczęciem leczenia należy wziąć pod uwagę miejscowe oficjalne wytyczne dotyczące stosowania antybiotyków.
3. U pacjentów leczonych penicyliną mogą wystąpić ciężkie reakcje nadwrażliwości, zwłaszcza u pacjentów uczulonych na wiele alergenów. Należy upewnić się, czy osoba chora jest na nią uczulona.
4. Jedyny preparat benzylopenicyliny zarejestrowany na terenie Polski zawiera potas^[3] – podanie dużych dawek leku lub jego długotrwałe stosowanie może spowodować ostre zatrucie tym pierwiastkiem, zwłaszcza u osób z niewydolnością nerek.
5. U pacjentów z niewydolnością nerek benzylopenicylina osiąga w OUN stężenie, które może powodować podrażnienie mózgu, drgawki i śpiączkę.
6. U niektórych chorych podczas leczenia kiły może pojawić się reakcja Jarischa-Herxheimera.
7. Antybiotyki o szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego (m.in. penicyliny) mogą niekiedy wywoływać rzekomobłoniaste zapalenie jelit. Przeciwwskazane jest w takim przypadku podawanie preparatów hamujących perystaltykę jelit lub innych działających zapierająco.

Interakcje

Probenecyd oraz inne leki wypierające penicylinę z połączeń z białkami podane jednocześnie mogą zwiększać stężenie antybiotyku w surowicy krwi. Podczas leczenia benzylopenicyliną zmniejsza się skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych. Zaleca się stosowanie dodatkowych skutecznych metod antykoncepcji. Pacjenci otrzymujący dożylnie duże dawki penicyliny G mogą wykazywać fałszywie dodatni wynik testów Coombsa.

Działania niepożądane

• wstrząs anafilaktyczny
• przemijająca nadmierna ruchliwość, pobudzenie, niepokój, senność, stan dezorientacji, zawroty głowy
• objawy zatrucia potasem
• rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
• kandydoza skóry i błon śluzowych
• zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych w miejscu podania
• reakcja Jarischa-Herxheimera
• niewielkie przemijające zwiększenie aktywności aminotransferazy asparaginianowej
• wysypki, świąd, pokrzywka
• neutropenia
• eozynofilia
• trombocytopenia, niedokrwistość hemolityczna.

Dawkowanie

Wielkość dawki zależy od stopnia ciężkości zakażenia, wrażliwości drobnoustroju wywołującego zakażenie, stanu pacjenta, wieku i masy ciała.

Dorośli: zwykle podaje się od 1 do 5 mln j.m. w dawkach podzielonych, co 4 do 6 godzin. W ciężkich zakażeniach dawkę można zwiększyć do 20 mln j.m. lub więcej na dobę.

Dzieci do 3 lat: 50000 do 80000 j.m./kg m.c. na dobę, w 2 do 4 dawkach podzielonych, domięśniowo lub dożylnie.

Dzieci od 3 do 14 lat: 90000 do 120000 j.m./kg m.c. na dobę, w 2 do 4 dawkach podzielonych, domięśniowo lub dożylnie.

W przypadku zakażeń wywołanych przez paciorkowce grupy A leczenie powinno trwać przynajmniej przez 10 dni.

Przedawkowanie

Przedawkowanie penicyliny benzatynowej może doprowadzić do podrażnienia ośrodkowego układu nerwowego i wystąpienia drgawek. W przypadku przedawkowania preparat należy odstawić, monitorować podstawowe czynności życiowe i w razie konieczności zastosować leczenie objawowe. Benzylopenicylina może być usunięta z organizmu podczas hemodializy.

W przypadku wstrząsu anafilaktycznego lub obrzęku naczynioruchowego w pierwszej kolejności należy podać epinefrynę, następnie lek przeciwhistaminowy, a jako ostatni lek z grupy kortykosteroidów.

Preparaty

Dostępne w Polsce preparaty^[3]:

• Penicilinum Crystallisatum TZF (Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne Polfa SA) – proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań 1, 3 lub 5 mln j.m.; 1 fiolka

Przypisy

Bibliografia

• Pharmindex: kompendium leków. Warszawa: UBM Medica Polska, 2011, s. 1280. ISBN 978-83-62078-02-8.
• Penicillinum Crystalisatum TZF – Charakterystyka produktu leczniczego. [dostęp 2011-12-31].
• Wojciech Kostowski, Zbigniew S. Herman: Farmakologia – podstawy farmakoterapii: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 1569. ISBN 83-200-3352-7.