Berżniki
| Artykuł | 54°5′55″N 23°27′51″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 54°4'59.9"N, 23°27'0.0"E, 54°4'52.61"N, 23°27'53.06"E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 2043 m |
| wieś | |
 Kościół Wniebowzięcia NMP w Berżnikach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna | 87 |
| Kod pocztowy | 16-500[3] |
| Tablice rejestracyjne | BSE |
| SIMC | 0767902[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sejny _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy wiejskiej Sejny") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sejneńskiego  | |
 54°05′55″N 23°27′51″E/54,098611 23,464167 | |
Berżniki – wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie sejneńskim, w gminie Sejny na Pojezierzu Suwalskim[4][5].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1011945 | Liszkowo Duże | część wsi |
| 1011951 | Liszkowo Małe | część wsi |
Dawniej miasto królewskie lokowane w 1551 roku przez Bonę Sforzę[6], położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym berżnickim w powiecie grodzieńskim województwa trockiego[7]. Zdegradowane po 1810 roku[8].
Historia
- I połowa XV wieku – najstarsze dane dotyczące miejscowości[9]
- I połowa XVI wieku – założenie dworu przez Jurewicza Paca
- 1547–1557 – założenie miasta przez królową Bonę
- 1559 – prawa miejskie
- koniec XVI wieku – siedziba starostwa niegrodowego
- II połowa XVII wieku – zniszczenie miasta podczas wojen szwedzkich
- 1795 – w zaborze pruskim
- 1807 – w Księstwie Warszawskim
- po 1810 – utrata praw miejskich
- 1815 – w Królestwie Polskim
- 1919 – w granicach Polski
- 22 sierpnia 1920 – rozegrała się tu bitwa niemeńska – druga co do ważności i wielkości w czasie wojny polsko-sowieckiej, przesądziła o ostatecznym kształcie polskiej granicy wschodniej
- W 1929 r. była tu siedziba gminy Berżniki, powiat Suwałki. Mieszkało tu 323 osoby. Majątek ziemski posiadał tu Wiktor Czarkowski (58 mórg), Stanisław Leszczyński wraz z Bolesławem Skorupskim (842), Dominik Wołągiewicz (65). Była jedna piwiarnia, dwa sklepy spożywcze i jeden z wyrobami tytoniowymi. We wsi było trzech cieśli, kołodziej, trzech kowali, krawiec i stolarz[10].
- W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Berżniki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Zabytki
Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są następujące obiekty[11]:
- zespół kościoła parafialnego (nr rej.: 12 z 17.02.1979):
- drewniany kościół parafialny Wniebowzięcia NMP z 1819
- dwie dzwonnice drewniane, połowa XIX w.
- dwie kaplice murowano-drewniane, połowa XIX w.
- ogrodzenie z bramą, koniec XIX w.
- plebania drewniana, początek XX w. (nr rej.: 113 z 29.04.1958)
- cmentarz rzymskokatolicki, 1. połowa XIX w. (nr rej.: 678 z 26.08.1989)
- klasycystyczna kaplica cmentarna, ob. Kaplica Pamięci Narodowej, 1846 (nr rej. A-77 z 22.04.2004)
- cmentarz wojenny żołnierzy niemieckich i rosyjskich z I wojny światowej (nr rej.: 324 z 10.03.1983)
Inne obiekty:
- granitowy pomnik o kształcie krzyża Virtuti Militari ku czci poległych w tzw. boju sejneńskim 22–23 sierpnia 1920, postawiony w 2001
- na cmentarzu pomnik poświęcony żołnierzom armii poległym w litewskiej w bitwie niemeńskiej w 1920
- pomnik ku czci 20 Polaków straconych przez hitlerowców w 1944
- pomnik przyrody: jesion wysokości 18 m (za cmentarzem)
- wzgórze zamkowe, pozostałość po zamku królowej Bony[12]
Przejście graniczne
W okresie międzywojennym stacjonowała tu strażnica Korpusu Ochrony Pogranicza[13].
Znajduje się tutaj także drogowe przejście graniczne na Litwę w kierunku Kopciowa.
Osoby związane z Berżnikami
- Marian Piekarski (1927–1946) – urodzony w Berżnikach żołnierz AK, AKO i WiN, ofiara represji stalinowskich[14].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wieś Berżniki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-11-06] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 18 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII w., w: Acta Baltico‑Slavica t. 7, 1970, s. 96.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 87.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 18-19.
- ↑ http://www.dawna-suwalszczyzna.com.pl/index.php?dzial=suwalsz&m=16
- ↑ The 1929 Polish Business Directory Project, data.jewishgen.org [dostęp 2017-03-31].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2018-04-04].
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 402
- ↑ Szubański 1993 ↓, s. 275.
- ↑ Bartłomiej Rychlewski: Pod dolinach i po wzgórzach. Monografia oddziału Jana Sadowskiego i Piotra Burdyna 1949-1952. Warszawa: Akces, 2010, s. 19–20. ISBN 978-83-87520-84-7.
Bibliografia
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- L. Terlikowski, Gmina Berżniki powiatu suwalskiego, [w:] Kresy w oczach oficerów KOP, Katowice 2005, s. 39–52.
Linki zewnętrzne
- Berżniki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 156.
- Berżniki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 116.
- Berżniki
- Siedziba gminy: Sejny
| Wsie |
|
|---|---|
| Kolonie | |
| Osady leśne | |
| Integralne. części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
Poland adm location map.svg
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.50 N
- S: 52.17 N
- W: 21.45 E
- E: 24.10 E
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Powiat sejneński location map.png
Autor:
Mapa powiatu sejneńskiego, Polska
Autor:
OpenStreetMap contributors
,
Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu sejneńskiego, Polska
Berżniki, kościół Wniebowzięcia NMP.jpg
Autor: E.giedraitis z litewskiej Wikipedii, Licencja: GFDL
Berżniki - zespół kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP (zabytek nr 12 z 17.02.1979)
Autor: E.giedraitis z litewskiej Wikipedii, Licencja: GFDL
Berżniki - zespół kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP (zabytek nr 12 z 17.02.1979)
Sejny (gmina wiejska) location map.png
Autor:
Mapa gminy Sejny, Polska
Autor:
OpenStreetMap contributors
,
Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Sejny, Polska