Berlin (wschodni)

Berlin
Berlin, Hauptstadt der DDR
Ilustracja
Berlin
Herb
HerbFlaga
Państwo

 NRD

Powierzchnia

403[1] km²

Populacja (1989)
• liczba ludności
• gęstość


1 279 212[2]
3 127,7 os./km²

Tablice rejestracyjne

I

Podział miasta

11 dystryktów

Plan Berlina
Położenie na mapie Niemieckiej Republiki Demokratycznej
Mapa konturowa Niemieckiej Republiki Demokratycznej, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Berlin”
Ziemia52°31′N 13°30′E/52,516667 13,500000
Portal Niemcy

Berlin (niem. Berlin, Hauptstadt der DDR)[3] – miejska jednostka administracyjna istniejąca w latach 1949–1990, pokrywająca się z sektorem radzieckim Berlina obejmująca centrum i wschodnie dzielnice miasta. Była stolicą Niemieckiej Republiki Demokratycznej.

Historia

Zimna wojna

6 września 1948 członkowie SED zajęli Ratusz Miejski, nie dopuszczając do zebrania się dotychczasowej Rady Miejskiej. Wtedy to większość radnych zadecydowała o przeniesieniu jej siedziby z sektora radzieckiego do amerykańskiego (ratusz w Schönebergu). 30 listopada 1948 zgromadzenie radnych pozostających w starej siedzibie, zdominowane przez członków SED, wybrało nowy zarząd miejski, na którego czele stanął Friedrich Ebert młodszy, który objął stanowisko nadburmistrza Berlina wschodniego[4].

5 grudnia 1948 władze radzieckie nie dopuściły do wyborów miejskich na terenie swojego sektora. Natomiast w tym samym czasie w sektorach zachodnich SPD odniosła zwycięstwo, a Ernst Reuter objął stanowisko nadburmistrza Berlina Zachodniego. Od tego czasu Berlin faktycznie został podzielony na dwa niezależne miasta[4].

Berlin wschodni był stolicą NRD od 7 października 1949 do 3 października 1990 roku. Od 13 sierpnia 1961 do 9 listopada 1989 wschodnia część miasta była oddzielona od zachodniej Murem Berlińskim.

3 października 1990 RFN, NRD oraz Berlin Zachodni zjednoczyły się. Od tego dnia Berlin jest jednolitym miastem.

Dziś

Od zjednoczenia rząd niemiecki wydał ogromne fundusze na scalenie dwóch części Berlina i dostosowanie infrastruktury we wschodniej części miasta do standardów ustanowionych w Berlinie Zachodnim.

Mimo to nadal istnieją wyraźne różnice między Berlinem wschodnim i jego zachodnią częścią (np. tzw. Ampelmännchen na sygnalizatorach ulicznych[5]). Dawna wschodnia część miasta ma też wyraźnie inny aspekt architektoniczny, z powodu bloków mieszkalnych o zróżnicowanym standardzie oraz częściowo ze względu na charakterystyczny wielkomiejski styl, obecny w byłej NRD. Pozostawiono też niewielką liczbę nazw z czasów Niemiec Wschodnich upamiętniających bohaterów socjalistycznych, takich jak Karl-Marx-Allee, Rosa-Luxemburg-Platz, Karl-Liebknecht-Straße.

Władze

Nadburmistrzowie Berlina (wschodniego)

Nadburmistrzowie Berlina Wschodniego
Lp.NadburmistrzPartiaKadencjaUwagi
1.Friedrich Ebert jun.SED30 listopada 1948 – 5 lipca 1967
2.Herbert FechnerSED5 lipca 1967 – 11 lutego 1974
3.Erhard KrackSED11 lutego 1974 – 15 lutego 1990
4.Ingrid PankrazSED15 lutego 1990 – 23 lutego 1990komisarz
5.Christian HartenhauerSED23 lutego 1990 – 30 maja 1990
6.Tino SchwierzinaSPD30 maja 1990 – 11 stycznia 1991
7.Thomas KrügerSPD11 stycznia 1991 – 24 stycznia 1991komisarz

I sekretarze SED okręgu Berlin

I sekretarze SED okręgu Berlin
Lp.I sekretarzKadencja
1.Hans Jendretzky1948–1953
2.Alfred Neumann1953–1957
3.Hans Kiefert1957–1959
4.Paul Verner1959–1971
5.Konrad Naumann1971–1985
6.Günter Schabowski1985–1989
7.Heinz Albrecht1989

Geografia

Marx-Engels-Platz w Berlinie wschodnim. Po prawej Pałac Republiki, w tle wieża telewizyjna, 1988
Berlin wschodni, Friedrichstraße, 1990
(c) Bundesarchiv, Bild 183-1986-0813-460 / CC-BY-SA 3.0
Berlin wschodni, Defilada z okazji 25-lecia Muru Berlińskiego, 1986. Napis głosi: Dwudziestopięciolecie antyfaszystowskiego muru.

Podział administracyjny

Berlin wschodni początkowo był podzielony na osiem okręgów administracyjnych. W latach 70. i 80. XX w., ze względu na nowe budownictwo, granice miasta zostały rozszerzone na wschód. W 1990, tj. do zjednoczenia RFN i NRD, Berlin Wschodni składał się z jedenastu okręgów administracyjnych zwanych Stadtbezirk (w odróżnieniu od okręgów administracyjnych Berlina Zachodniego zwanych Bezirk):

  1. Friedrichshain
  2. Hellersdorf (powstały w 1986 r., wydzielony z Marzahn)
  3. Hohenschönhausen (powstały w 1985 r., wydzielony z Weißensee)
  4. Köpenick
  5. Lichtenberg
  6. Marzahn (powstały w 1979 r., wydzielony z Lichtenberga)
  7. Mitte
  8. Pankow
  9. Prenzlauer Berg
  10. Treptow
  11. Weißensee (rozbudowany w 1985 r. z części Pankow)

Demografia

Największa liczba mieszkańców zamieszkiwała Berlin wschodni w 1988, tj. ok. 1 280 000 os., natomiast najniższa była w 1961, tj. ok. 1 060 000 os. w okresie budowy Muru Berlińskiego.

Liczba mieszkańców Berlina Wschodniego[2]
Dataludność
29 października 1946[6]1 174 582
31 sierpnia 1950[6]1 189 074
31 grudnia 19551 139 864
31 grudnia 19601 071 775
31 grudnia 19611 055 283
31 grudnia 1964[6]1 070 731
Dataludność
1 stycznia 1971[6]1 086 374
31 grudnia 19751 098 174
31 grudnia 1981[6]1 162 305
31 grudnia 19851 215 586
31 grudnia 19881 284 535
31 grudnia 19891 279 212

Zobacz też

Przypisy

  1. NRD się przedstawia, Zeit im Bild, Drezno 1971, s. 241 (pol.).
  2. a b Statistisches Jahrbuch der DDR.
  3. Zarządzenie nr 1/75 Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 8 stycznia 1975 r. w sprawie ustalenia brzmienia nazw miejscowości i obiektów geograficznych znajdujących się poza granicami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 21 stycznia 1975 r., nr 2, poz. 6).
  4. a b Gazety wojenne, 114 – Berlin roku 1948, P.O. Polska, Warszawa 1998, s. 2267, ISSN 1505-0122.
  5. Sylwetka człowieczka na sygnalizatorach dla pieszych pochodzie z NRD, jednak obecnie stała się sentymentalnym symbolem Berlina uznawanym w całym mieście. Z tego powodu władze komunikacyjne znalazły wybieg prawny umożliwiający możliwie szerokie rozpowszechnienie tej postaci znaku, niezgodnego z zaleceniami organów Unii Europejskiej, dążących do ujednolicenia także i tego elementu przepisów drogowych w ramach Unii: wykorzystano słowa mówiące o stosowaniu "oficjalnego" wzoru na drogach głównych, do których nie zalicza się większości berlińskich ulic. W Berlinie istnieją sklepy z pamiątkami z Ampelmannem, bo tak dziś brzmi nazwa tej postaci (bez zdrobnienia, por. człowiek – człowieczek)
  6. a b c d e Spis statystyczny.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Coat of arms of Berlin (1935).svg
Coat of arms of Berlin from 1935. After October 1st 1950 only still of East-Berlin.
Flag of East Berlin (1956-1990).svg
state flag of Groß-Berlin and Flag of East Berlin (Soviet sector of Berlin) until 1990
Fehrnsehturm Palast.jpg
A view of the Palast der Republik, the Berliner Dom and the Fernsehturm in East Berlin on Easter Sunday of 1988.
Brandenburger Tor Ost-Berlin 1977.jpg
Autor: Olga Bandelowa, Licencja: CC BY-SA 2.0 de

Brandenburger Tor, Berlin (DDR)

Besucher an der Ostseite des Brandenburger Tores auf dem Pariser Platz
East Berlin - Friedrichstrasse,Jan 1990.jpg
Autor: Felix O, Licencja: CC BY-SA 2.0

A 217 class REKO tram in Friedrichstrasse, route 46 from Niederschoenhausen to Friedrichsgracht, the turning circle in central Berlin shared with 25 and 49 route which also utilised the older style of tram. In the backgroud an articulated Ikarus bus of BVB.

Lots more photos here of Berlin Rekowagen.
Bundesarchiv Bild 183-1986-0813-460, Berlin, Parade von Kampfgruppen zum Mauerbau.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 183-1986-0813-460 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Berlin, Parade von Kampfgruppen zum Mauerbau

ADN-ZB Franke 13.8.86 Berlin: Kampfappell Anläßlich des 25. Jahrestages der Errichtung des antifaschistischen Schutzwalls fand in der Karl-Marx-Allee ein Kampfappell statt, an dem Einheiten der Kampfgruppen der Arbeiterklasse, der Nationalen Volksarmee, der Grenztruppen der DDR und des Wachregiments "Feliks Dzierzynski" teilnahmen.

[Berlin.- Parade von Kampfgruppen zum Bau der Mauer vor der Ehrentribüne, u.a. mit Hermann Axen, Günter Schabowski, Heinz Keßler, Egon Krenz, Willi Stoph, Erich Honecker, Margot Honecker (ganz rechts), dahinter Tafel mit Aufschrift "1961-1986 25 Jahre an]
Germany divided Berlin East district names.png
East Berlin (former Soviet zone) with district names