Bernard Maciejowski
| Prymas Polski | ||
.jpg) | ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data urodzenia | ||
| Data śmierci | ||
| Miejsce pochówku | bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie | |
| Arcybiskup gnieźnieński | ||
| Okres sprawowania | 1606–1608 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat | 1586 | |
| Nominacja biskupia | 8 czerwca 1587 | |
| Sakra biskupia | 24 stycznia 1588 | |
| Kreacja kardynalska | 9 czerwca 1604 | |
| Kościół tytularny | ||
| Data konsekracji | 24 stycznia 1588 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||
| |||||||
Bernard Maciejowski herbu Ciołek (ur. 1548, zm. 19 stycznia 1608 w Krakowie) – biskup łucki i krakowski, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski w latach 1606–1608, chorąży wielki koronny w latach 1574–1582[1], starosta bolesławski w 1579 roku[2].
Życiorys
Był bratankiem biskupa krakowskiego Samuela Maciejowskiego. Nauki pobierał w kolegium jezuickim w Wiedniu. W latach 1579–1581 uczestnik wojny z Rosją w czasie panowania króla Stefana Batorego. Pod wpływem księdza Piotra Skargi podjął decyzję o studiach teologicznych w Rzymie, które odbywał od 1582. W 1586 w Rzymie przyjął święcenia kapłańskie, w tym samym roku został kanonikiem krakowskim. Po śmierci Stefana Batorego poparł starania o tron polski Zygmunta III Wazy. Za to poparcie dostał nominację w 1588 na biskupstwo łuckie. W 1589 roku był sygnatariuszem ratyfikacji traktatu bytomsko-będzińskiego na sejmie pacyfikacyjnym[3].
Jako biskup łucki ufundował w Lublinie kolegium jezuickie (1591–1596). Brał udział w przygotowaniu unii brzeskiej. W 1600 został biskupem krakowskim[a], ingres do katedry wawelskiej odbył 12 sierpnia 1600. Jako biskup Krakowa zwołał w 1601 synod i wydał list pasterski skierowany do proboszczów, uważany dzisiaj za pierwszy podręcznik duszpasterstwa. List ten w 1607 został spopularyzowany w całej Polsce.
W 1604 Maciejowski otrzymał kapelusz kardynalski (mianowany przez Klemensa VIII), a dwa lata później nominację na arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski. W związku z faktem, iż po nominacji na arcybiskupstwo gnieźnieńskie król Zygmunt III Waza nie pozwolił mu pobierać także dochodów z biskupstwa krakowskiego, jego stosunki z królem uległy pogorszeniu. Dodatkowym czynnikiem mającym wpływ na pogorszenie relacji z Zygmuntem III było polecenie króla, aby kardynał Maciejowski nie używał baldachimu w czasie uroczystości kościelnych, co przynależało tylko do legata papieskiego, którym Maciejowski nie był. Z tego powodu kardynał po cichu wspierał rokosz Zebrzydowskiego 1606–1609.
Był reformatorem Kościoła w duchu soboru trydenckiego. Popierał kontrreformację. Z jego inicjatywy w roku 1603 wydano w Krakowie pierwszy polski indeks ksiąg zakazanych wzorowany na indeksie Klemensa VIII z 1596[4].
Był zwolennikiem kultu królowej Jadwigi Andegawenki oraz jej czarnego krucyfiksu z katedry wawelskiej. Mecenas artystów, poetów i uczonych. Pochowany został w katedrze wawelskiej, w kaplicy Matki Bożej Śnieżnej, gdzie spoczął obok stryja Samuela Maciejowskiego. Zachował się portret biskupa przechowywany zgodnie ze zwyczajem w krużgankach klasztoru franciszkanów.
Zobacz też
Uwagi
- ↑ W 1591 po przeniesieniu Jerzego Radziwiłła z biskupstwa wileńskiego na krakowskie, jego następcą w Wilnie miał zostać Maciejowski, co spowodowało spór trwający blisko 10 lat. III Statut Litewski w artykule 12 rozdziału 3 Około niedawania cudzoziemcom dostojeństw i urzędów wszelakich dozwalał bowiem na powierzanie wszystkich stanowisk w Wielkim Księstwie Litewskim, w tym duchownych, tylko Litwie, Rusi, Żmudzi, i rodzicom starodawnym i urodzeńcom Wielkiego Księstwa Litewskiego i innych ziem, temu Wielkiemu Księstwu należących. Ostatecznie w 1600 biskupem wileńskim został dotychczasowy administrator tamtejszej diecezji Benedykt Woyna (Polska i Litwa w dziejowym stosunku: praca zbiorowa Kraków 1914, s. 204–228).
Przypisy
- ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy. Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 27.
- ↑ W tym roku uzyskał dożywocie na starostwo bolesławskie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 331.
- ↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, t. I, Wilno 1758, s. 237.
- ↑ Piotr Guzowski. Pierwszy polski indeks ksiąg zakazanych. „Studia Podlaskie”. t. XII, s. 175, 176, Białystok 2002. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. ISSN 0867-1370.
Bibliografia
- Jan Obłąk: Kardynał Bernard Maciejowski jako biskup krakowski. Olsztyn: 2008. ISBN 978-83-925440-2-9.
- Krzysztof Rafał Prokop: Sylwetki biskupów łuckich. Biały Dunajec: Ostróg: „Wołanie z Wołynia”, 2001. ISBN 83-911918-7-7.
- Julian Ursyn Niemcewicz, Dzieje panowania Zygmunta III, króla polskiego, wielkiego ksiẹcia litewskiego itd., t. II, Kraków 1860.
- Bernard Maciejowski w bazie catholic-hierarchy.org (ang.)
Linki zewnętrzne
- Bernard Maciejowski – dokumenty w bibliotece Polona
- Bernard Maciejowski h. Ciołek, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-10]
Media użyte na tej stronie
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Avalokitesvara ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Ciołek