Bernardyn Grzyśka

Bernardyn (imię zakonne) Grzyśka
Izydor Grzyśka
ojciec
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia4 kwietnia 1906
Halemba, obecnie Ruda Śląska
Data i miejsce śmierci19 października 1973
Katowice
Miejsce pochówkuCmentarz Komunalny przy ul. Panewnickiej w Katowicach
Prowincjał
Okres sprawowania1968-1973
Wikariusz prowincji
Okres sprawowania1940-1945
Wyznaniekatolicyzm
Kościółrzymskokatolicki
InkardynacjaFranciszkanie
Śluby zakonne23 kwietnia 1927
Prezbiterat22 grudnia 1928

Izydor Bernardyn (imię zakonne) Grzyśka OFM (ur. 4 kwietnia 1906 w Halembie (obecnie Ruda Śląska), zm. 19 października 1973 w Katowicach) – polski franciszkanin, misjonarz ludowy, wykładowca Wyższego Seminarium Duchownego w Panewnikach, prowincjał Prowincji Wniebowzięcia NMP, dziennikarz, więzień polityczny.

Życiorys

Urodził się w rodzinie rolnika Walentego i Franciszki z domu Spyra. Był uczniem szkoły podstawowej w Halembie, edukację kontynuował w Niższym Seminarium Duchownym Franciszkanów w Nysie (1919–1922) oraz w gimnazjum państwowym w Katowicach. 29 listopada 1922 w klasztorze w Wieluniu koło Częstochowy wstąpił do zakonu franciszkanów Prowincji Śląsko-Wielkopolskiej; tam odbył nowicjat, po czym 1 grudnia 1923 złożył trzyletnie śluby zakonne. Studia filozoficzne odbył w Wyższym Seminarium Duchownym własnej prowincji, na kurs teologiczny wyjechał do Fuldy (1925–1929). W Fuldzie złożył śluby uroczyste 23 kwietnia 1927; święcenia kapłańskie przyjął 22 grudnia 1928.

Po powrocie ze studiów zagranicznych pracował w klasztorach franciszkańskiej prowincji śląsko-wielkopolskiej (obecnie Prowincji Wniebowzięcia NMP), początkowo w Wielkopolsce, a od 1933 na Śląsku − w Panewnikach i Chorzowie-Klimzowcu. W 1937 został przełożonym klasztoru w Chorzowie-Klimzowcu, w 1942 objął dodatkowo obowiązki administratora przyklasztornej parafii św. Franciszka. W latach okupacji niósł pomoc osobom poszukiwanym przez hitlerowców oraz rodzinom tych osób, zarówno materialną, jak i udzielając schronienia[1].

24 maja 1948 został aresztowany przez władze komunistyczne pod zarzutem rzekomej przynależności do Stronnictwa Narodowego i prowadzenie działań na rzecz obalenia ustroju. Osadzony w katowickim więzieniu przy ul. Mikołowskiej. 8 listopada tegoż roku Rejonowy Sąd Wojskowy skazał go na siedem lat więzienia, mimo iż wśród świadków obrony znalazł się sędzia wojskowy Wystrychowski, w czasie wojny przechowywany w klasztorze chorzowskim. Grzyśka odbył całość wyroku, początkowo w więzieniu w Katowicach, od października 1949 we Wronkach. W maju 1955 zwolniony, osiadł w klasztorze w Katowicach-Panewnikach.

Od sierpnia 1955 ojciec Grzyśka prowadził wykłady z liturgiki i śpiewu gregoriańskiego we franciszkańskim Wyższym Seminarium Duchownym w Katowicach-Panewnikach. Pełnił w seminarium także obowiązki ojca duchownego. W 1957 ukończył specjalistyczny kurs w zakresie bibliografii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Był spowiednikiem w klasztorach żeńskich, a także wizytatorem klasztorów żeńskich i męskich.

W 1968 wybrany został prowincjałem prowincji śląsko-wielkopolskiej i na stanowisku tym pozostawał do końca życia. Brał udział w dwóch kapitułach generalnych swojego zakonu: w Medellín i w Madrycie. Ze względu na obowiązki prowincjała nie był w stanie kontynuować zajęć w seminarium. W 1973 ogłosił artykuł Krótki szkic historyczny Prowincji Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Polsce ("Miesięcznik Franciszkański", 1973, nr 1). Wcześniej, jeszcze w latach przedwojennych, był redaktorem czasopisma dla tercjarzy franciszkańskich "Szkoła Seraficka" (przez pewien czas jako "Głos św. Franciszka").

Od 1972 chorował na płuca, zmarł 19 października 1973 w Katowicach-Panewnikach. Został pochowany na cmentarzu zakonnym w Katowicach-Ligocie[2].

Przypisy

  1. ↑ Syrach Janicki OFM. Prowincjałowie Prowincji Wniebowzięcia NMP w Polsce w latach 1923-1973. „Szkoła Seraficka”. 1, s. 165-166, 2008. Katowice: Prowincja Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce. ISSN 1898-7842. 
  2. ↑ Iwona Pietrzyk. Memini tui memento mei. Nekropolia ojców franciszkanów w Katowicach-Ligocie. „Szkoła Seraficka”. 1, s. 231, 2008. Katowice: Prowincja Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce. ISSN 1898-7842. 

Bibliografia

  • Joachim A. Mazurek OFM, Grzyśka Bernardyn Izydor, w: Słownik polskich pisarzy franciszkańskich (pod redakcją Hieronima Eugeniusza Wyczawskiego), Archiwum Prowincji Ojców Bernardynów, Warszawa 1981, s. 164-165.
  • Stanisław Tarsycjusz Waszecki OFM, Grzyśka Izydor Bernardyn, w: Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku (pod redakcją Mieczysława Patera), Księgarnia św. Jacka, Katowice 1996, s. 125-126.

Zobacz też

Ministrowie prowincjonalni Zakonu Braci Mniejszych w Polsce
prowincja
św. Jadwigi
  • Alard Wiertelarz (1902–1905)
  • Krystian Antoni Kosubek (1905–1915)
  • Jerzy Alojzy Simon (1915–1921, 1930–1933)
  • Kazimierz Adolf Krajczyk (1921–1930)
  • Norbert Egidiusz Bombis (1933–1936)
  • Odilo Franciszek Schmidt (1936–1942)
  • Hieronim Artur Trupmke (1942–1946)
  • Ambroży Edmund Lubik (1946–1957)
  • Bertold Józef Altaner (1957–1967)
  • Fidelis Paweł Klosa (1967–1979)
  • Dominik Krystian Kiesch (1979–1988)
  • Bazyli Ernest Iwanek (1988–1994)
  • Błażej Bernard Kurowski (1994–2003)
  • Wacław Stanisław Chomik (2003–2012)
  • Alan Tomasz Brzyski (od 2012)
prowincja
Wniebowzięcia NMP
prowincja
Niepokalanego Poczęcia NMP
  • Łukasz Dankiewicz (1911–1914)
  • Sergiusz Mnichna (1914–1918)
  • Sabin Figus (1918–1921)
  • Benedykt Wiercioch (1921–1930)
  • Cyprian Jurkiewicz (1930–1936 i 1939–1942)
  • Metody Sikora (1936–1939)
  • Bronisław Szepelak (1942–1951)
  • Sylwester Niewiadomy (1951–1954)
  • Augustyn Chadam (1954–1957)
  • Eligiusz Smoliński (1957–1963)
  • Wilhelm Wrona (1963–1969)
  • Florentyn Piwosz (1969–1975)
  • Apolinary Kwiatkowski (1975–1981)
  • Franciszek Rydzak (1981–1987)
  • Andrzej Pabin (1987–1993)
  • Czesław Gniecki (1993–1999 i 2005–2011)
  • Romuald Kośla (1999–2005)
  • Jarosław Kania (2011-2017)
  • Teofil Czarniak (od 2017)
prowincja
św. Franciszka z Asyżu

Herb franciszkanow.png

Media użyte na tej stronie

Bernardyn Grzyska OFM.jpg
Portrait of Fr Bernardyn Grzyśka OFM (1906-1973) from the Wall Gallery of the Franciscan Provincial Curia in Katowice Panewniki
Herb franciszkanow.png
Autor: Jim McIntosh, modifications: Abraham, Licencja: CC BY 2.0
Płaskorzeźba z herbem franciszkańskim