Berthold Beitz

Berthold Beitz
Ilustracja
Berthold Beitz (1986)
Data i miejsce urodzenia

26 września 1913
Zemmin

Data i miejsce śmierci

30 lipca 2013
Kampen

Zawód, zajęcie

przedsiębiorca

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN Krzyż Wielki II Klasy Orderu Zasługi RFN Krzyż Wielkiego Oficera Orderu Zasługi RFN Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RFN Order Zasługi Nadrenii Północnej-Westfalii Order Zasługi Meklemburgii-Pomorza Przedniego Wielki Oficer I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi PRL Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Berthold Beitz (ur. 26 września 1913 w Zemminie, zm. 30 lipca 2013 w Kampen) – niemiecki przedsiębiorca, dyrektor generalny Friedrich Krupp AG oraz wpływowy przemysłowiec Zagłębia Ruhry. Uznanie zyskał dzięki uratowaniu w Polsce ok. 250 żydowskich robotników podczas II wojny światowej. W 1973 roku Beitz otrzymał tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.[1]

Wczesne życie

Berthold Beitz urodził się w Zemminie na Pomorzu Przednim. Rozpoczął karierę bankowca w 1938 roku w Pommersche Bank w Stralsundzie oraz rozpoczął pracę w koncernie petrochemicznym Shell w Hamburgu w tym samym roku[2].

II wojna światowa

Beitz przerwał pracę w Shellu ze względu na II wojnę światową. Następnie w czasie okupacji wyznaczał w lipcu 1941 roku w Borysławiu pracowników potrzebnych w czasie działań wojennych. W mieście tym mieszkała duża mniejszość żydowska. Wielu Żydów posiadało zawód inżynierów chemików, asystentów laboratoryjnych, mechaników i robotników w dziedzinie przemysłu naftowego.

W czasie wojny był również dyrektorem handlowym niemieckiego przedsiębiorstwa Karpathen-Öl AG, kontrolującego produkcję naftową w Zagłębiu Drohobycko-Borysławskim. Zakład zatrudniał ok. 10 tys. robotników przymusowych, w większości Żydów. W tamtym okresie Beitz uratował życie dwustu pięćdziesięciu Żydom. Podczas każdej z tych akcji był obecny na stacji kolejowej z żądaniem uwolnienia swoich pracowników, co zwiększyło interwencję na inne osoby narodowości żydowskiej. Pomagał Żydom również poprzez wystawianie fałszywych świadectw pracy i ukrywanie ich w swoim domu w czasie działań. W 1944 roku Beitz został wcielony do Wehrmachtu i walczył na froncie wschodnim[3].

Za swoją działalność w czasie wojny został w 1973 roku odznaczony medalem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata.

Działalność po wojnie

Po wojnie wrócił do Hamburga. Od 1952 roku był pełnomocnikiem dyrektora koncernu przemysłowego Alfrieda Kruppa, a po jego śmierci w 1967 roku został przewodniczącym rady fundacji Alfried Krupp von Bohlen und Halbach-Stiftung, a od 1989 roku był jej honorowym przewodniczącym.

Od zakończenia wojny dla Beitza jednym z priorytetowych zadań było porozumienie z Polską. Od końca lat 50. XX wieku uczestniczył w Targach Poznańskich. Tam nawiązał kontakt z premierem Józefem Cyrankiewiczem, który wkrótce zaprosił go do Polski. 6 grudnia 1960 roku, za wiedzą kanclerza RFN Konrada Adenauera przyleciał do Warszawy. Ówczesny korespondent „Frankfurter Allgemeine Zeitung” Hansjakob Stehle opisał tamto wydarzenie następująco: Takiego przyjęcia nie zgotowano po wojnie jeszcze żadnemu zachodnioniemieckiemu gościowi[4].

Działalność Beitza spotkała się z oporem w obu państwach. W RFN Beitza atakowały środowiska wypędzonych, zarzucając mu wspieranie czerwonego przemysłu zbrojeniowego, a dziennikarze nazwali go ambasadorem do zadań specjalnych. Jego misją interesował się również prezydent Stanów ZjednoczonychJohn F. Kennedy[4].

Przełom w polsko-zachodnioniemieckich stosunkach mógł nadejść po utworzeniu w 1969 roku rządu Willy’ego Brandta. Beitz będąc jego wysłannikiem przekazał w tym samym roku Cyrankiewiczowi osobisty list kanclerza, który zawierał propozycję negocjacji. W 1970 roku wraz z Brandtem uczestniczył w podpisaniu traktatu między Polską a RFN w Warszawie[4].

Bertholdowi Beitzowi przyznano honorowe doktoraty wielu uczelni na świecie, m.in. Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1993 roku.

W latach 1972-1988 był przewodniczącym Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego oraz honorowym członkiem tej organizacji aż do śmierci. W latach 1984-1988 był wiceprzewodniczącym, a także członkiem zarządu MKOL-u[5].

Berthold Beitz zmarł 30 lipca 2013 roku w wieku 99 lat w swoim domku letniskowym w Kampen[6]. Następnie Ronald Lauder, przewodniczący Światowego Kongresu Żydów nazwał Beitza Największym Niemcem XX wieku[7].

Życie prywatne

Berthold Beitz był żonaty z Else z d. Hochheim[8], z którą się ożenił w 1939 roku. Małżeństwo miało trzy córki: Barbarę, Susanne i Bettinę, siedmioro wnucząt oraz dziesięcioro prawnucząt.

Nagrody i odznaczenia

Przypisy

  1. Berthold Beitz - Jad Waszem (ang.)
  2. Berthold Beitz, German Steel Industrialist Who Saved Jews, Dies at 99. [dostęp 2013-08-01] (ang.).
  3. Berthold Beitz. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].. Wirtualny Sztetl.
  4. a b c Zmarł Berthold Beitz – przedsiębiorca i przyjaciel Polski [dostęp 2013-07-31].
  5. Death of Berthold Beitz, IOC Honorary Member [dostęp 2013-07-31] (ang.).
  6. Thyssen-Krupp-Chef Hiesinger: „Verneige mich” vor Patriarch Beitz. [dostęp 2013-08-02] (niem.).
  7. Berthold Beitz, ThyssenKrupp patriarch who saved wartime Jews, dies aged 99 [dostęp 2013-07-31] (niem.).
  8. Walter Habel: Wer ist wer? Das deutsche who’s who. XLVI. Ausgabe 2007/08 (Begründet von Walter Habel – vormals Degeners wer ist’s), Lübeck 2007, s. 78.

Media użyte na tej stronie

GER Bundesverdienstkreuz 7 Grosskreuz.svg
Baretka: Order Zasługi RFN – Krzyż Wielki.
GER Bundesverdienstkreuz 5 GrVK Stern.svg
Baretka: Order Zasługi RFN – Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą.
AUT Honour for Services to the Republic of Austria - 4th Class BAR.png
Baretka Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii 4. Klasy
DE-MV Der Verdienstorden des Landes Mecklenburg-Vorpommern BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Meklembursko-Pomorski Order Zasługi
DE-NW Der Verdienstorden des Landes Nordrhein-Westfalen BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Order Zasługi Nadrenii Północnej-Westfalii
Righteous Among the Nations medal simplified.svg
Autor: Ле Лой, Licencja: CC0
A simplified vector version of the medal awarded to Righteous Among the Nations
GER Bundesverdienstkreuz 6 GrVK Stern Band.svg
Baretka: Order Zasługi RFN – Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą i Wstęgą.
Bundesarchiv Bild 183-1986-0226-333, Bonn, Besuch Volkskammer-Delegation, Sindermann cropped.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0 de
Bundesarchiv-Logo-ohne-Wappen.svg

Tytuł Bonn, Besuch Volkskammer-Delegation, Sindermann 

Osoby na fotografii:

  • Beitz, Berthold: Präsident der Krupp-Stiftung, Aufsichtsratsvorsitzender Krupp GmbH, Bundesrepublik Deutschland (GND 118842056) * Sindermann, Horst: Volkskammerpräsident, stellvertretender Staatsratsvorsitzender, DDR * Moldt, Ewald: Leiter der Ständigen Vertretung in der Bundesrepublik Deutschland, DDR

Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Korekty i alternatywne opisy są wpisane oddzielnie od opisu oryginalnego. Dodatkowe błędy można zgłaszać na tej stronie w celu poinformowania Niemieckiego Archiwum Federalnego.


Oryginalny opis Archiwum: 

ADN-ZB/Koard-26.2.1986 BRD: Besuch VK-Delegation
Der Präsident der Volkskammer der DDR, Stellvertreter des Vorsitzenden des Staatsrates und Mitglied des Politbüros des ZK der SED, Horst Sindermann, hielt sich an der Spitze einer Delegation der Volkskammer der DDR vom 19. - 22.2.86 in der BRD auf. Er folgte damit einer Einladung des Vorsitzenden der Fraktion der SPD im Bundestag, Dr. Hans-Jochen Vogel, die anläßlich eines Besuches einer von Prof. Dr. Horst Ehmke geleiteten Delegation der SPD-Bundestagsfraktion bei der Volkskammer im März 1984 ausgesprochen worden war.
UBz: Horst Sindermann (Mitte) im Gespräch mit dem Vorsitzenden des Aufsichtsrates der Friedrich Krupp GmbH,
Dr. Berthold Beitz (1.v.l.), auf dem Empfang des Leiters der Ständigen Vertretung der DDR in der BRD, Botschafter Ewald Moldt (1.v.r.).

POL Order Zaslugi PRL kl2 BAR.png
Baretka kawalera Komandorii z Gwiazdą Orderu Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej