Berthold Beitz

Berthold Beitz

Berthold Beitz (1986)
Data i miejsce urodzenia	26 września 1913 Zemmin
Data i miejsce śmierci	30 lipca 2013 Kampen
Zawód, zajęcie	przedsiębiorca
Odznaczenia

Berthold Beitz (ur. 26 września 1913 w Zemminie, zm. 30 lipca 2013 w Kampen) – niemiecki przedsiębiorca, dyrektor generalny Friedrich Krupp AG oraz wpływowy przemysłowiec Zagłębia Ruhry. Uznanie zyskał dzięki uratowaniu w Polsce ok. 250 żydowskich robotników podczas II wojny światowej. W 1973 roku Beitz otrzymał tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.^[1]

Wczesne życie

Berthold Beitz urodził się w Zemminie na Pomorzu Przednim. Rozpoczął karierę bankowca w 1938 roku w Pommersche Bank w Stralsundzie oraz rozpoczął pracę w koncernie petrochemicznym Shell w Hamburgu w tym samym roku^[2].

II wojna światowa

Beitz przerwał pracę w Shellu ze względu na II wojnę światową. Następnie w czasie okupacji wyznaczał w lipcu 1941 roku w Borysławiu pracowników potrzebnych w czasie działań wojennych. W mieście tym mieszkała duża mniejszość żydowska. Wielu Żydów posiadało zawód inżynierów chemików, asystentów laboratoryjnych, mechaników i robotników w dziedzinie przemysłu naftowego.

W czasie wojny był również dyrektorem handlowym niemieckiego przedsiębiorstwa Karpathen-Öl AG, kontrolującego produkcję naftową w Zagłębiu Drohobycko-Borysławskim. Zakład zatrudniał ok. 10 tys. robotników przymusowych, w większości Żydów. W tamtym okresie Beitz uratował życie dwustu pięćdziesięciu Żydom. Podczas każdej z tych akcji był obecny na stacji kolejowej z żądaniem uwolnienia swoich pracowników, co zwiększyło interwencję na inne osoby narodowości żydowskiej. Pomagał Żydom również poprzez wystawianie fałszywych świadectw pracy i ukrywanie ich w swoim domu w czasie działań. W 1944 roku Beitz został wcielony do Wehrmachtu i walczył na froncie wschodnim^[3].

Za swoją działalność w czasie wojny został w 1973 roku odznaczony medalem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata.

Działalność po wojnie

Po wojnie wrócił do Hamburga. Od 1952 roku był pełnomocnikiem dyrektora koncernu przemysłowego Alfrieda Kruppa, a po jego śmierci w 1967 roku został przewodniczącym rady fundacji Alfried Krupp von Bohlen und Halbach-Stiftung, a od 1989 roku był jej honorowym przewodniczącym.

Od zakończenia wojny dla Beitza jednym z priorytetowych zadań było porozumienie z Polską. Od końca lat 50. XX wieku uczestniczył w Targach Poznańskich. Tam nawiązał kontakt z premierem Józefem Cyrankiewiczem, który wkrótce zaprosił go do Polski. 6 grudnia 1960 roku, za wiedzą kanclerza RFN Konrada Adenauera przyleciał do Warszawy. Ówczesny korespondent „Frankfurter Allgemeine Zeitung” Hansjakob Stehle opisał tamto wydarzenie następująco: Takiego przyjęcia nie zgotowano po wojnie jeszcze żadnemu zachodnioniemieckiemu gościowi^[4].

Działalność Beitza spotkała się z oporem w obu państwach. W RFN Beitza atakowały środowiska wypędzonych, zarzucając mu wspieranie czerwonego przemysłu zbrojeniowego, a dziennikarze nazwali go ambasadorem do zadań specjalnych. Jego misją interesował się również prezydent Stanów Zjednoczonych – John F. Kennedy^[4].

Przełom w polsko-zachodnioniemieckich stosunkach mógł nadejść po utworzeniu w 1969 roku rządu Willy’ego Brandta. Beitz będąc jego wysłannikiem przekazał w tym samym roku Cyrankiewiczowi osobisty list kanclerza, który zawierał propozycję negocjacji. W 1970 roku wraz z Brandtem uczestniczył w podpisaniu traktatu między Polską a RFN w Warszawie^[4].

Bertholdowi Beitzowi przyznano honorowe doktoraty wielu uczelni na świecie, m.in. Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1993 roku.

W latach 1972-1988 był przewodniczącym Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego oraz honorowym członkiem tej organizacji aż do śmierci. W latach 1984-1988 był wiceprzewodniczącym, a także członkiem zarządu MKOL-u^[5].

Berthold Beitz zmarł 30 lipca 2013 roku w wieku 99 lat w swoim domku letniskowym w Kampen^[6]. Następnie Ronald Lauder, przewodniczący Światowego Kongresu Żydów nazwał Beitza Największym Niemcem XX wieku^[7].

Życie prywatne

Berthold Beitz był żonaty z Else z d. Hochheim^[8], z którą się ożenił w 1939 roku. Małżeństwo miało trzy córki: Barbarę, Susanne i Bettinę, siedmioro wnucząt oraz dziesięcioro prawnucząt.

Nagrody i odznaczenia

• Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (1973)
• Komandoria z Gwiazdą Orderu Zasługi PRL (1974)
• Doktor honoris causa Uniwersytetu w Greifswaldzie (1983)
• Honorowy pierścień miasta Essen (1983)
• Order Zasługi Nadrenii Północnej-Westfalii (1986)
• Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
  • Krzyż Wielki (1987)
  • Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą i Wstęgą (1979)
  • Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą (1973)
  • Wielki Krzyż Zasługi (1971)
• Wielka Złota Odznaka Honorowa z Gwiazdą za Zasługi dla Republiki Austrii (1990)
• Honorowy senator Uniwersytetu w Greifswaldzie (1991)
• Doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1993)
• Honorowy obywatel Greifswaldu (1995)
• Doktor honoris causa Instytutu Naukowego Weizmana (1996)
• Medal Josefa Neubergera, wraz z żoną Else (1997)
• Doktor honoris causa Ruhr-Universität Bochum (1999)
• Nagroda Leo Baecka Centralnej Rady Żydów, wraz z żoną Else (1999)
• Medal Leibniza na Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften (2000)
• Order Zasługi Korei Południowej (2001)
• Złoty Medal Uniwersytetu Wrocławskiego (2003)
• Honorowy obywatel miasta Kilonia (2003)
• Honorowy obywatel miasta Bochum (2003)
• Honorowy senator Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina (2005)
• Honorowy obywatel miasta Essen (2007)
• Członek Galerii Sław Niemieckiego Sportu (2008)
• Medal Mosesa Mendelssohna za ratowanie Żydów (2010)
• Honorowy senator Hochschule für Jüdische Studien w Heidelbergu (2010)
• Nagroda Lwa Kopielewa (2012)
• Medal cesarza Leopolda I na Niemieckiej Akademii Nauk Przyrodniczych Leopoldina (2012)
• Meklembursko-Pomorski Order Zasługi (2012)
• Doktor honoris causa Universität Duisburg-Essen
• Honorowy obywatel miasta Gerlos

Przypisy