Beta Pictoris
| |||||||||||||||||||
| β Pic | |||||||||||||||||||
 Zdjęcie nieba wokół Beta Pictoris (ESO/DSS 2) | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | Malarz | ||||||||||||||||||
| Rektascensja | 05h 47m 17,088s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja | -51° 03′ 59,44″[1] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | 0,05144 ± 0,00012[1]″ | ||||||||||||||||||
| Odległość | 63,41 ± 0,15 ly 19,440 ± 0,045 pc | ||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana (pasmo V) | 3,86[1]m | ||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | 4,65 ± 0,11[1] mas/rok | ||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | 83,10 ± 0,15[1] mas/rok | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | 20,00 ± 0,70[1] km/s | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | gwiazda ciągu głównego (karzeł) | ||||||||||||||||||
| Typ widmowy | A6 V[1] | ||||||||||||||||||
| Masa | 1,73 ± 0,05[2] M☉ | ||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | 2,41[3]m | ||||||||||||||||||
| Jasność | 9,08[3] L☉ | ||||||||||||||||||
| Wiek | 0,040 ± 0,004[2] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||
| Krąży wokół | Centrum Galaktyki | ||||||||||||||||||
| Półoś wielka | 7314[3] pc | ||||||||||||||||||
| Mimośród | 0,0201[3] | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||
Beta Pictoris (β Pic) – gwiazda w gwiazdozbiorze Malarza. Znajduje się w odległości ok. 63,4 lat świetlnych od Słońca. Gwiazdę otacza dysk pyłowy, krążą wokół niej dwie znane planety.
Charakterystyka
Jest to biała gwiazda ciągu głównego, należąca do typu widmowego A6[1]. Jej jasność jest około 9 razy większa niż jasność Słońca[3], a masa jest oceniana na około 1,7 masy Słońca[2]. Jest to młoda gwiazda, licząca od 8 do 20 mln lat, otoczona masywnym dyskiem pyłowym, który posiada złożoną strukturę.
Układ planetarny
Obserwacje sondy IRAS z 1983 roku wykazywały znaczną nadwyżkę promieniowania podczerwonego pochodzącego z Beta Pictoris, w stosunku do podobnych gwiazd. To sugerowało, że w otoczeniu gwiazdy znajdują się znaczne ilości pyłu. Obserwacje optyczne przeprowadzone rok później wykazały, że gwiazda otoczona jest dyskiem pyłowym. Późniejsze badania pokazały, że masywny dysk pyłu rozciąga się na ponad tysiąc jednostek astronomicznych od gwiazdy. Zewnętrzne obszary pierścienia są pofałdowane, sugeruje to obecność co najmniej dwóch dużych planet krążących wokół gwiazdy, które mogą się powiększać. Beta Malarza to niemal na pewno inny układ słoneczny w trakcie powstawania[4].
Dysk wokół gwiazdy jest położony w linii obserwacji, co utrudnia wykrycie w nim przerw, wskazujących na obecność planet. Takie ustawienie pozwoliło jednak dostrzec w 2006 roku istnienie drugiego, mniejszego dysku, nachylonego o ok. 5° do dysku głównego. Ta struktura prawdopodobnie jest wynikiem oddziaływania masywnej planety, krążącej po nachylonej orbicie.
W listopadzie 2008 roku zaobserwowano obiekt, który mógł być uznany za planetę krążącą wokół Beta Pictoris, choć obserwacje nie dowodziły, że obiekt ten jest grawitacyjnie związany z β Pic. Na zdjęciach wykonanych wiosną 2009 roku okazało się, że obiekt znikł. Został odnaleziony na fotografiach wykonanych jesienią 2009 roku po drugiej stronie gwiazdy, co potwierdziło, że jest to planeta[5].
Planeta Beta Pictoris b okrąża gwiazdę w odległości około 9,04+0,82−0,41 au, z okresem orbitalnym ok. 20,5+2,9−1,4 lat[6] i ma masę 8+5−2 mas Jowisza[2][7][8].
W 2019 roku odkryto drugą planetę o podobnej masie, krążącą wokół gwiazdy po ciaśniejszej orbicie[9].
| Towarzysz | Masa (MJ) | Okres orbitalny (dni) | Półoś wielka (au) | Ekscentryczność |
|---|---|---|---|---|
| c[9] | 8,3 ± 1,0 | 1230 ± 110 | 2,71 ± 0,02 | 0,2 +0,074−0,063 |
| b[2] | 9,8 ± 2,7 | 7700 +730−300 | 9,2 +0,6−0,2 | 0,029 +0,061−0,024 |
Zobacz też
- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Malarza
- Alfa Pictoris
- lista gwiazd posiadających zidentyfikowane planety
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i Beta Pictoris w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e Beta Pic b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2021-02-28].
- ↑ a b c d e Anderson E, Francis C: HIP 27321 (ang.). W: Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2021-02-28].
- ↑ Praca zbiorowa: Kosmos. Warszawa: Buchmann Sp. z o.o., 2012, s. 430. ISBN 978-83-7670-323-7.
- ↑ Planeta w ruchu.
- ↑ Bruce Macintosh i inni, The Gemini Planet Imager: First Light, „arXiv + PNAS”, 111 (35), 2014, s. 12661–12666, DOI: 10.1073/pnas.1304215111, arXiv:1403.7520 (ang.).
- ↑ Planet imaged closer to star than ever before?. New Scientist, 2008-11-21. [dostęp 2008-11-21].
- ↑ Beta Pictoris Planet Finally Imaged?. Science Daily, 2008-11-21. [dostęp 2008-11-21].
- ↑ a b Beta Pic c w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2021-02-28].
Media użyte na tej stronie
Autor: Szczureq, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gwiazdozbiór Malarza. Mapa została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Wersję wektorową stworzył Szczureq według wzoru z wersji rastrowej, której autorem jest BlueShade.
Autor: ESO/Digitized Sky Survey 2, Licencja: CC BY 4.0
Beta Pictoris is located about 60 light-years away towards the constellation of Pictor (the Painter's Easel) and is one of the best-known examples of a star surrounded by a dusty debris disc. Earlier observations showed a warp of the disc, a secondary inclined disc and comets falling onto the star, all indirect, but tell-tale signs that strongly suggested the presence of a massive planet. Observations done with the NACO instrument on ESO’s Very Large Telescope in 2003, 2008 and 2009, have proven the presence of a planet around Beta Pictoris. It is located at a distance between 8 and 15 times the Earth-Sun separation — or Astronomical Units — which is about the distance Saturn is from the Sun. The planet has a mass of about nine Jupiter masses and the right mass and location to explain the observed warp in the inner parts of the disc. This image, based on data from the Digitized Sky Survey 2, shows a region of approximately 1.7 x 2.3 degrees around Beta Pictoris.
Autor: ESO/A.-M. Lagrange et al., Licencja: CC BY 4.0
This composite image represents the close environment of Beta Pictoris as seen in near infrared light. This very faint environment is revealed after a very careful subtraction of the much brighter stellar halo. The outer part of the image shows the reflected light on the dust disc, as observed in 1996 with the ADONIS instrument on ESO's 3.6 m telescope; the inner part is the innermost part of the system, as seen at 3.6 microns with NACO on the Very Large Telescope. The newly detected source is more than 1000 times fainter than Beta Pictoris, aligned with the disc, at a projected distance of 8 times the Earth-Sun distance. Both parts of the image were obtained on ESO telescopes equipped with adaptive optics.