Bezpartyjni Samorządowcy

Bezpartyjni Samorządowcy
(Bezpartyjni i Samorządowcy)
Ilustracja
Państwo

 Polska

Skrót

BS

Lider

Robert Raczyński (BiS)

Data założenia

2014

Adres siedziby

ul. Rynek 20/1, Oleśnica 56-400

Ideologia polityczna

regionalizm, demokracja bezpośrednia, konserwatywny liberalizm, proeuropeizm

Poglądy gospodarcze

liberalizm gospodarczy, wolny rynek

Barwy

     czerń      czerwień

Strona internetowa
Polska
Godło RP
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Polski
Portal Polska

Bezpartyjni Samorządowcy – polski ruch polityczny działający głównie na szczeblu samorządowym, obejmujący zasięgiem początkowo województwo dolnośląskie, a następnie cały kraj. Od grudnia 2020 jego zasadnicza część skupiona jest w ramach związku stowarzyszeń Ogólnopolska Federacja „Bezpartyjni i Samorządowcy”.

Historia

Ruch regionalny

Przed wyborami samorządowymi w 2014 część działaczy stowarzyszenia Obywatelski Dolny Śląsk sprzeciwiająca się zawarciu przez jego prezesa Rafała Dutkiewicza (prezydenta Wrocławia) porozumienia z Platformą Obywatelską, powołała komitet Bezpartyjni Samorządowcy. Zdobył on 4 mandaty w sejmiku dolnośląskim, które otrzymali: Paweł Kukiz, Robert Raczyński, Aldona Wiktorska-Święcka i Patryk Wild (który uzyskał tym samym reelekcję)[1]. Robert Raczyński został jednak ponownie wybrany na prezydenta Lubina (startując z własnego komitetu), a mandat po nim przypadł Tymoteuszowi Myrdzie. Radni z list BS pozostali w sejmiku niezrzeszeni. Komitet BS wystawił dwoje kandydatów na prezydentów miast (Aldonę Wiktorską-Święcką we Wrocławiu oraz Wiesława Gierusa w Jeleniej Górze), jednak nie weszli oni do II tury. Oprócz Roberta Raczyńskiego prezydentem miasta spośród kandydatów związanych z BS pozostał także startujący z własnego komitetu Piotr Roman w Bolesławcu. W radzie Wrocławia jedyny mandat dla BS otrzymał Sebastian Lorenc[2].

Paweł Kukiz wystartował w wyborach prezydenckich w 2015, zajmując 3. miejsce z wynikiem 20,8% głosów. Zainicjował następnie ruch mający startować w wyborach parlamentarnych w tym samym roku (przyjął on nazwę Kukiz’15). W połowie lipca środowisko BS zakończyło jednak współpracę z Pawłem Kukizem i wraz z bezpartyjnymi działaczami samorządowymi z innych regionów oraz Ruchem Obywatelskim na rzecz Jednomandatowych Okręgów Wyborczych (także wspierającym wcześniej Pawła Kukiza) powołało komitet JOW Bezpartyjni, który zarejestrował kandydatów jedynie w kilku okręgach wyborczych (wśród sygnatariuszy deklaracji programowej inicjatywy znaleźli się przedstawiciele BS: Robert Raczyński, Piotr Roman, Patryk Wild i Tymoteusz Myrda[3]). Związany z tym środowiskiem senator Jarosław Obremski powołał natomiast własny komitet, skutecznie ubiegając się o reelekcję (poparły go m.in. PiS i Polska Razem). Ponownie zasiadł w Kole Senatorów Niezależnych, jednak w maju 2016 przeszedł do klubu PiS. W wyniku zdobycia mandatu poselskiego przez Pawła Kukiza, jego miejsce w sejmiku zajęła Ewa Zdrojewska.

7 marca 2016 klub Bezpartyjni Samorządowcy powstał w sejmiku województwa lubuskiego. Utworzyli go radni stowarzyszenia Lepsze Lubuskie (Sławomir Kowal, przewodniczący klubu Łukasz Mejza oraz wybrany z listy PSL Józef Kruczkowski, który rok później przeszedł jednak do klubu PiS) wraz z byłymi radnymi SLD (Edwardem Fedką i Franciszkiem Wołowiczem)[4].

31 marca 2016 w sejmiku dolnośląskim związani z Rafałem Dutkiewiczem radni ODŚ (Janusz Marszałek, Jerzy Michalak, Marek Obrębalski, Ewa Rzewuska i przewodniczący sejmiku Paweł Wróblewski) odeszli z klubu Platformy Obywatelskiej. Ponadto PO opuścili inni radni tej partii – Michał Bobowiec, wiceprzewodniczący sejmiku Julian Golak, Czesław Kręcichwost, Ryszard Lech i marszałek województwa Cezary Przybylski. Wraz z trójką radnych wybranych z list BS (Tymoteuszem Myrdą, Patrykiem Wildem i Ewą Zdrojewską), a także innym radnym niezrzeszonym Kazimierzem Janikiem (wybranym z listy SLD Lewica Razem), powołali oni klub Bezpartyjnych Samorządowców, który stał się największym klubem w sejmiku i w koalicji z Polskim Stronnictwem Ludowym przejął władzę w województwie, odsuwając od niej PO. Tymoteusz Myrda zastąpił przedstawiciela tej partii na stanowisku wicemarszałka województwa. Szefem klubu został Patryk Wild. Do klubu BS nie przystąpiła wybrana z ich listy Aldona Wiktorska-Święcka[5][6]. 27 czerwca 2016 doszło do poszerzenia koalicji rządzącej, do której dołączyły Platforma Obywatelska i Sojusz Lewicy Demokratycznej (znajdujące się od pewnego czasu we wspólnym klubie radnych z PSL)[7]. Z klubu BS odeszli następnie radni wybrani z list BS (odwołany z funkcji wicemarszałka województwa Tymoteusz Myrda, Patryk Wild i Ewa Zdrojewska), którzy stali się niezrzeszeni, a wkrótce powołali Klub Radnych Bezpartyjnych wraz z byłą radną PSL Grażyną Cal i Aldoną Wiktorską Święcką, która została przewodniczącą klubu. 14 lipca 2016 dotychczasowy klub BS (liczący 11 członków) przyjął nazwę Dolnośląski Ruch Samorządowy[8]. Powołano także następnie związane z Rafałem Dutkiewiczem stowarzyszenie o tej nazwie[9].

Ruch ogólnopolski

14 marca 2017 ogłoszono powstanie Ruchu Samorządowego „Bezpartyjni”, będącego w znacznej mierze kontynuacją ruchu JOW Bezpartyjni z 2015. Ruch, mający na celu wystawienie ogólnopolskiego komitetu w wyborach samorządowych w 2018, współtworzyło ok. 60 samorządowców z województw dolnośląskiego, lubuskiego, zachodniopomorskiego, kujawsko-pomorskiego, podlaskiego, śląskiego, łódzkiego i wielkopolskiego[10]. Pod szyldem ruchu zgromadzili się m.in. samorządowcy tworzący w wyborach w 2014 komitety, takie jak dolnośląscy Bezpartyjni Samorządowcy, Lepsze Lubuskie i Bezpartyjni Pomorze Zachodnie, które wprowadziły swoich przedstawicieli do sejmików województw. Wśród założycieli Ruchu Samorządowego „Bezpartyjni” znaleźli się m.in. prezydenci Szczecina (Piotr Krzystek), Zielonej Góry (Janusz Kubicki), Lubina (Robert Raczyński) i Bolesławca (Piotr Roman), radni wojewódzcy z sejmików dolnośląskiego (z wówczas z Klubu Radnych Bezpartyjnych), lubuskiego (ze związanego z LL klubu Bezpartyjni Samorządowcy) i zachodniopomorskiego (radna z listy BPZ), burmistrz Ścinawy, przewodniczący rad miejskich Szczecina (Jan Stopyra) i Augustowa oraz Patryk Hałaczkiewicz z RO na rzecz JOW[11].

W wyborach w 2018 komitet BS zarejestrował listy do sejmików we wszystkich województwach, zyskując (jako jeden z 10 komitetów) miano ogólnopolskiego. Listy sejmikowe BS pojawiły się w 62 z 85 okręgów wyborczych. Mniejszą liczbę list komitet wystawił w wyborach do poszczególnych rodzajów rad. BS wystawili także po kilku kandydatów na prezydentów miast, burmistrzów i wójtów[12]. Niektórzy związani z ruchem kandydaci wystartowali także pod nazwami lokalnych komitetów. W województwie dolnośląskim Bezpartyjni Samorządowcy połączyli siły z DRS (jednak bez najbliższych współpracowników Rafała Dutkiewicza, którzy powołali w wyborach do sejmiku komitet Z Dutkiewiczem dla Dolnego Śląska), z którym w czerwcu tego samego roku utworzyli wspólny klub radnych BS w sejmiku, pod przewodnictwem Czesława Kręcichwosta (liczący pod koniec kadencji 12 osób i będący największym klubem w sejmiku)[13]. W województwie mazowieckim pod szyldem BS startowało powstałe w 2001, kierowane przez Konrada Rytela stowarzyszenie Mazowiecka Wspólnota Samorządowa (startująca od 2002 w każdych wyborach samorządowych – w tym w 2002 jako część Inicjatywy Społecznej Wspólnota Samorządowa i w 2010 jako część Krajowej Wspólnoty Samorządowej)[14]. Z kolei w województwie opolskim BS w ramach porozumienia z lokalnym stowarzyszeniem Przyjazny Samorząd Powiatu Namysłowskiego[15] zarejestrował jedną listę w wyborach do sejmiku (dzięki czemu zyskał uprawnienia komitetu ogólnopolskiego).

W wyborach do sejmików BS uzyskali w skali kraju 5,28%, w 5 województwach przekraczając próg wyborczy i zdobywając mandaty (łącznie 15). W województwie dolnośląskim uzyskali 14,98% głosów, zdobywając 6 mandatów. W wyniku ich decyzji do władzy w tym województwie doszło PiS, w koalicji z którym Cezary Przybylski z BS utrzymał fotel marszałka województwa[16]. W zachodniopomorskim BS uzyskali 13,7% głosów. Nie weszli do zarządu województwa, jednak poparli marszałka Olgierda Geblewicza z PO, a ich przedstawicielka Maria Ilnicka-Mądry została przewodniczącą sejmiku[17]. Własny klub udało im się powołać także w lubuskim, gdzie przy wyniku 13,17% zdobyli 4 mandaty (jednak wybrana z ich listy radna Wioleta Haręźlak przystąpiła do klubu PSL, stając na czele sejmiku). BS znaleźli się tam w opozycji[18], podobnie jak w mazowieckim i wielkopolskim, gdzie ich komitet zdobywał nieco ponad 6% głosów, a jego przedstawiciele uzyskali po jednym mandacie. KWW BS zdobył 2 stanowiska burmistrzów i 1 wójta, a także 36 mandatów w radach powiatów, 53 w radach gmin i 1 w radach dzielnic Warszawy. Związani z ruchem kandydaci startowali jednak także pod innymi nazwami komitetów – byli wśród nich m.in. prezydenci miast, którzy uzyskali reelekcję: lider ruchu Robert Raczyński, a także Piotr Krzystek, Janusz Kubicki i Piotr Roman.

2 marca 2019 część działaczy ruchu razem z ekonomistą i prawnikiem Robertem Gwiazdowskim założyła ruch polityczny Polska Fair Play[19] (odciął się od tego lider BS Robert Raczyński[20]). PFP wystartowała w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Polsce w tym samym roku, jednak zarejestrowała listy jedynie w części okręgów. Po wyborach zakończyła działalność.

Bezpartyjni Samorządowcy zadeklarowali samodzielny start w wyborach parlamentarnych w tym samym roku (po tym, jak w sprawie wspólnego startu z nimi nie porozumiały się PSL i Kukiz’15)[21]. Przystąpili do wyborów jako KWW Koalicja Bezpartyjni i Samorządowcy, rejestrując listy do Sejmu w 19 z 41 okręgów wyborczych, a także 15 kandydatów do Senatu (na 100 okręgów). Z list komitetu wystartowała m.in. Federacja dla Rzeczypospolitej, której lider, poseł niezrzeszony Marek Jakubiak, otworzył krakowską listę do Sejmu. Z drugiego miejsca wystartował tam z kolei Gniewomir Rokosz-Kuczyński z Chrześcijańskiej Demokracji III RP. Listę w okręgu siedleckim otworzył były eurodeputowany i wojewoda bialski Marek Czarnecki, zaś liderem listy w okręgu elbląskim został były poseł Wojciech Penkalski. Wśród kandydatów do Senatu znaleźli się m.in. lider RO na rzecz JOW Patryk Hałaczkiewicz, czy też świętokrzyscy wykładowcy akademiccy – politolog Kazimierz Kik i były policjant Dariusz Loranty[22][23]. W wyborach nie zdecydowało się wystartować środowisko Bezpartyjnych zachodniopomorskich[24]. Bezpartyjni z województwa lubuskiego przystąpili natomiast do Koalicji Polskiej, w związku z czym Łukasz Mejza (działający wcześniej w Polsce Fair Play) znalazł się w wyborach do Sejmu na ostatnim miejscu tamtejszej listy PSL[25] (przegrał mandat z liderką listy Jolantą Fedak, po której śmierci kilkanaście miesięcy później zastąpił ją w Sejmie, zostając posłem niezrzeszonym; w 2021 jako niezrzeszony przystąpił do współrządzącej Partii Republikańskiej). KWW KBiS uzyskał w wyborach do Sejmu 0,78% głosów (zajmując 6. miejsce, jako najsilniejszy komitet nieogólnopolski), przekraczając 3% w okręgach wrocławskim i wałbrzyskim[26]. W wyborach do Senatu także żaden kandydat KBiS nie uzyskał mandatu. W skali kraju otrzymali oni 1,82% głosów (5. wynik spośród wszystkich komitetów)[27].

W grudniu 2020, jako związek stowarzyszeń, zarejestrowano Ogólnopolską Federację „Bezpartyjni i Samorządowcy”. W jej komitecie założycielskim znalazły się stowarzyszenia: Lokalni (Marcina Marandy), MWS (Konrada Rytela), Centrum Społecznej Demokracji (Marka Wocha) i Bezpartyjni Samorządowcy (Romana Kozłowskiego). Jej przewodniczącym został Robert Raczyński, wiceprzewodniczącym Marcin Maranda, sekretarzem Marek Woch, a skarbnikiem Konrad Rytel[28][29]. W marcu 2021 doszło do rozłamu w klubie BS w sejmiku dolnośląskim. Marszałek województwa Cezary Przybylski wraz z Tymoteuszem Myrdą i Markiem Obrębalskim powołali reprezentujący OF „BiS” klub Bezpartyjni i Samorządowcy. Pozostali czterej radni pozostali w klubie BS[30]; w lutym 2022 Michał Bobowiec przeszedł z niego do klubu BiS[31]. W kwietniu 2022 do OF „BiS” dołączyło Lubuskie Forum Samorządowe pod przewodnictwem Tomasza Możejki[32].

12 grudnia 2020 powstała alternatywna wobec OF „BiS” Ogólnopolska Koalicja Samorządowa[33]. Jej przewodniczącym został wójt Tarnowa Podgórnego Tadeusz Czajka, wiceprzewodniczącymi Piotr Krzystek i Janusz Kubicki, sekretarzem Andrzej Sitnik (prezydent Siedlec), skarbnikiem Ludomir Handzel (prezydent Nowego Sącza), a pozostałymi członkami zarządu Marian Błachut (burmistrz Czechowic-Dziedzic) i Jacek Szydło (członek zarządu powiatu olsztyńskiego, były wieloletni wójt Dywit)[34]. W kwietniu 2022 OKS zawarła porozumienie o współpracy z Polską 2050 Szymona Hołowni[35][36]. 8 grudnia tego samego roku klub BS w sejmiku dolnośląskim przemianował się na klub Dolnośląskiej Koalicji Samorządowej, będącej częścią OKS[37] (cztery dni później w wyniku odejścia wybranego z listy PSL Mirosława Lubińskiego reprezentacja DKS w sejmiku utraciła jednak status klubu[38]).

Przypisy

  1. Jarosław Ratajczak: Wybory do Sejmiku Dolnośląskiego 2014. wroclaw.pl, 24 listopada 2014.
  2. Cztery komitety w Radzie Miejskiej Wrocławia. Zwycięzcą koalicja Dutkiewicza z Platformą. wp.pl, 19 listopada 2014.
  3. Poznaj nas – inicjatorzy deklaracji programowej. jowbezpartyjni.pl.
  4. Paweł Tyl: Nowy Klub Radnych w Sejmiku. lubuskie.pl, 7 marca 2016.
  5. Paweł Wilk: Przewrót w sejmiku. tvp.pl, 31 marca 2016.
  6. Kluby radnych. umwd.dolnyslask.pl.
  7. Malwina Gadawa: Marszałek Cezary Przybylski zostaje. PO znów w koalicji rządzącej Dolnym Śląskiem. gazetawroclawska.pl, 28 czerwca 2016.
  8. Przemysław Gałecki: Dolnośląski Ruch Samorządowy rozbije polityczny bank?. radiowroclaw.pl, 14 lipca 2016.
  9. Dolnośląski Ruch Samorządowy: Cezary Przybylski i Rafał Dutkiewicz szykują się do wyborów. portalsamorzadowy.pl, 11 października 2016.
  10. Ruch Samorządowy „Bezpartyjni” chce być alternatywą dla partii politycznych. portalsamorzadowy.pl, 14 marca 2017.
  11. Poznaj Nas. bezpartyjni.org.
  12. KWW Bezpartyjni Samorządowcy w serwisie PKW.
  13. Kluby radnych. bip.umwd.dolnyslask.pl.
  14. Dlaczego startujemy pod szyldem Bezpartyjnych? Wyjaśnia Prezes MWS. mws.org.pl, 23 marca 2018.
  15. Rozmowa z Mateuszem Magdą o programie i kandydatach KWW Bezpartyjni Samorządowcy. radio.opole.pl, 17 października 2018.
  16. Cezary Przybylski marszałkiem województwa dolnośląskiego. portalsamorzadowy.pl, 19 listopada 2018.
  17. Alan Sasinowski: Geblewicz znowu marszałkiem. 24kurier.pl, 23 listopada 2018.
  18. Barbara Kuraszkiewicz-Machniak: KO, PSL i SLD będą rządzić województwem. tvp.pl, 22 marca 2018.
  19. oprac. Violetta Baran: Nowy ruch na polskiej scenie politycznej: Polska Fair Play Roberta Gwiazdowskiego. wp.pl, 12 lutego 2019.
  20. Joanna Dziubek: Bezpartyjni Samorządowcy nie pójdą w parze z Polską Fair Play. regionfan.pl, 15 lutego 2019.
  21. Rozmawiali z PSL i Kukiz’15. Bezpartyjni Samorządowcy wystartują w wyborach samodzielnie. polsatnews.pl, 2 sierpnia 2019.
  22. Listy KWW Koalicja Bezpartyjni i Samorządowcy do Sejmu w serwisie PKW.
  23. Kandydaci KWW Koalicja Bezpartyjni i Samorządowcy do Senatu w serwisie PKW.
  24. Bezpartyjni Pomorza Zachodniego: Nie startujemy w wyborach. 24kurier.pl, 2 sierpnia 2019.
  25. Wybory parlamentarne 2019. Bezpartyjni Samorządowcy dołączyli w Lubuskiem do Koalicji Polskiej budowanej przez PSL. gazetalubuska.pl, 22 sierpnia 2019.
  26. Wyniki KWW KBiS w serwisie PKW.
  27. Wyniki wyborów 2019 do Senatu RP w serwisie PKW.
  28. Powstała Ogólnopolska Federacja Bezpartyjni i Samorządowcy. portalsamorzadowy.pl, 7 grudnia 2020.
  29. Ogólnopolska Federacja „Bezpartyjni i Samorządowcy”. rejestr.io, 8 grudnia 2020.
  30. Nowy klub w dolnośląskim sejmiku. „Dolny Śląsk nie jest niczyim prywatnym folwarkiem”. tuwroclaw.com, 17 marca 2021.
  31. Michał Bobowiec zmienia BS na BiS. Okienko transferowe trwa również w sejmiku. wroclawskiefakty.pl, 21 lutego 2022.
  32. Lubuskie Forum Samorządowe dołączyło do OFBiS. bezpartyjnisamorzadowcy.pl, 4 kwietnia 2022.
  33. Zakładamy Ogólnopolską Koalicję Samorządową!. oksamorzad.pl, 12 grudnia 2020.
  34. Zarząd. oksamorzad.pl.
  35. Polska 2050 będzie ściśle współpracować z Ogólnopolską Koalicją Samorządową OK Samorząd. oksamorzad.pl, 11 kwietnia 2022.
  36. Umowa OK Samorząd i Polski 2050 Szymona Hołowni podpisana!. oksamorzad.pl, 21 kwietnia 2022.
  37. Dolnośląska Koalicja Samorządowa – nowy klub w Sejmiku Województwa Dolnośląskiego. doba.pl, 8 grudnia 2022.
  38. Maciej Rajfur: Koniec najkrótszej historii klubu w dolnośląskiego sejmiku. Radny rezygnuje, klub przestaje istnieć, a nazwa w sejmiku zostaje. gazetawroclawska.pl, 12 grudnia 2022.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Herb Polski.svg
Uproszczony obraz godła Polski; oficjalne godło: Coat of arms of Poland-official.png
Bezpartyjni Samorządowcy logo.png
Logo of Nonpartisan Local Government Activists, a political movement in Poland