Bhumibol Adulyadej

Bhumibol Adulyadej
ภูมิพลอดุลยเดช

— Jego Wspaniałość, Wielki Pan, Siła Ziemi, Nieporównywalna Moc, Syn Mahidola, Potomek Boga Wisznu, Wielki Król Syjamu, Jego Królewskość, Wspaniała Ochrona —
Król Tajlandii
Okres	od 9 czerwca 1946 do 13 października 2016
Poprzednik	Ananda Mahidol
Następca	Prem Tinsulanonda (Regent) Maha Vajiralongkorn
Dane biograficzne
Dynastia	Czakri
Data i miejsce urodzenia	5 grudnia 1927 Cambridge
Data i miejsce śmierci	13 października 2016 Bangkok
Ojciec	Mahidol Adulyadej
Matka	Srinagarindra
Żona	Sirikit Kitiyakara
Dzieci	Ubol Ratana Maha Vajiralongkorn Sirindhorn Chulabhorn Walailak
Odznaczenia

Bhumibol Adulyadej, król Rama IX, wym. pʰūːmípʰōn àdūnjādèːt (ur. 5 grudnia 1927 w Cambridge, zm. 13 października 2016 w Bangkoku^[1]) – król Tajlandii w latach 1946–2016.

Imię ceremonialne: „Jego Wspaniałość, Wielki Pan, Siła Ziemi, Nieporównywalna Moc, Syn Mahidola, Potomek Boga Wisznu, Wielki Król Syjamu, Jego Królewskość, Wspaniała Ochrona” – Phrabat Somdej Phra Paramindra Maha Bhumibol Adulyadej Mahitaladhibet Ramadhibodi Chakrinarubodindara Sayamindaradhiraj Boromanatbophit.

Zarys biografii

Król Bhumibol wychowywał się w Szwajcarii. W 1946 po śmierci brata, króla Ananda Mahidola odziedziczył tron, jednakże chcąc kontynuować studia wyznaczył regentem wuja Rangsita. W 1950 powrócił do kraju. Początkowo odgrywał niewielką rolę wobec skromnych uprawnień konstytucyjnych oraz autorytarnego charakteru rządów wojskowych. W 1973 i 1992 pomógł jednak rozwiązywać konflikty i przeprowadzić transformację do w pełni demokratycznego ustroju, zdobywając sobie szacunek poddanych i autorytet w świecie. Krytyka króla i obraza majestatu karana jest wyrokiem więzienia od 3 do 15 lat^[2]. Strony internetowe krytykujące jego rządy są cenzurowane^[3]. W 1987 powszechne referendum nadało mu przydomek „Wielki”. Jego jedynym synem jest Maha Vajiralongkorn. Od 21 sierpnia 1982 był najdłużej urzędującą głową państwa na świecie. Zmarł 13 października 2016 w szpitalu w stolicy Tajlandii, po jego śmierci ogłoszono roczną żałobę narodową^[4]. Kremacja i pogrzeb odbyły się ponad rok po śmierci monarchy, między 25 a 29 października 2017^[5][6].

Według magazynu „Forbes” był jednym z najbogatszych monarchów. Jego majątek szacuje się na 30 mld USD^[7]. Na liście 50. najbogatszych polityków świata sporządzonej przez tygodnik „Angora” zajmował 2. miejsce z ww. majątkiem osobistym^[8].

Krótkofalowiec, posiadał znak HS1A^[9].

Odznaczenia

• Order Rajamitrabhorn (Tajlandia)
• Order Domowy Chakri (Tajlandia)
• Wielka Wstęga Orderu Chula Chom Klao (Tajlandia)
• Wielka Wstęga Orderu Słonia Białego (Tajlandia)
• Wielka Wstęga Orderu Korony Tajlandii
• Łańcuch Orderu Wyzwoliciela San Martina (Argentyna)
• Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii (Austria)
• Wielka Wstęga Orderu Leopolda (1960, Belgia)
• Order Domowy Korony Brunei (1990, Brunei)
• Order Słonia (1958, Dania)^[10]
• Order Królowej Saby (1968, Etiopia)
• Krzyż Wielki Orderu Sikatuny (1968, Filipiny)
• Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (1960, Francja)
• Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (1963, Grecja)
  

  Zdjęcie z pogrzebu Ramy IX
• Order Złotego Runa (2006, Hiszpania)
• Łańcuch Orderu Karola III (1987, Hiszpania)
• Łańcuch Orderu Zasługi Cywilnej – (1987, Hiszpania)
• Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (1960, Holandia)
• Order Gwiazdy Indonezji (1961, Indonezja)
• Order Pahlawiego (1968, Iran)
• Order Chryzantemy (1963, Japonia)
• Krzyż Wielki Królewskiego Orderu Kambodży (1954, Kambodża)
• Wielki Order Mugunghwa (1981, Korea Południowa)
• Krzyż Wielki Orderu Miliona Słoni i Białego Parasola (1963, Laos)
• Order Domowy Złotego Lwa Nassau (1960, Luksemburg)
• Order Korony Królestwa (1963, Malezja)
• Nepal Pratap Bhaskara (1986, Nepal)
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (1960, Norwegia)
• Krzyż Wielki Wstęgi Trzech Orderów (1960, Portugalia)
• Stopień Specjalny Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1984, RFN)
• Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)
• Chief Commander Legii Zasługi (1960, Stany Zjednoczone)
• Order Królewski Serafinów (1960, Szwecja)
• Wielka Wstęga Orderu Lśniącego Jadeitu (1963, Tajwan)
• Złoty Łańcuch Orderu Piusa IX (1960, Watykan)
• Królewski Łańcuch Wiktoriański (1960, Wielka Brytania)
• Kawaler Krzyża Wielkiego Udekorowany Wielką Wstęgą Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1960, Włochy)
• Złoty Order Olimpijski (1987)
• W uznaniu zasług na polu poznania i ochrony gleb 5 grudnia, dzień urodzin króla, został ustanowiony Światowym Dniem Gleby (2013, ONZ)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Stanisław Niewiński: Bhumibol Adulyadej – najdłużej panujący współczesny monarcha. Centrum Studiów Polska Azja, 2009-08-01.