Biłka Górna

Biłka Górna

Верхня Білка

Kościół
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Rejon	pustomycki
Wysokość	233 m n.p.m.
Populacja (2001) • liczba ludności	1508[1]
Nr kierunkowy	3230
Kod pocztowy	81141
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Biłka Górna
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Biłka Górna
Położenie na mapie Polski w 1939 r. (c) Lukasb1992 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0 Biłka Górna
49°49′02″N 24°18′07″E/49,817222 24,301944
Portal Ukraina

Biłka Górna, Biłka Szlachecka (ukr. Верхня Білка, Werchnia Biłka) – wieś na Ukrainie w rejonie pustomyckim obwodu lwowskiego, położona ok. 19 km na wschód od centrum Lwowa nad rzeczką Białką.

W okresie II Rzeczypospolitej w gminie Biłka Szlachecka w powiecie lwowskim ziemskim w województwie lwowskim.

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości w 1400 roku, położonej na trakcie gliniańskim z lwowskiego Łyczakowa do Glinian. Pierwsi właściciele to ród Włodków z Mazowsza herbu Sulima, w 1441 powstał tu pierwszy kościół spalony przez Tatarów. W 1620 miejscowość zniszczona przez najazd turecko-tatarski, w 1627 opustoszałą wieś ponownie spustoszyli Turcy, biorąc ludność w jasyr, a kościół przekształcili w stajnie. Po I rozbiorze Rzeczypospolitej w zaborze austriackim w składzie Galicji.

W 1883 roku odsłonięto tu pomnik Jana III Sobieskiego, który stał na wprost kościoła. W okresie walk polsko-ukraińskich i wycofywania się wojsk Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej spod Lwowa w 1918 roku, Ukraińcy podpalili wieś i zamordowali 28 jej polskich mieszkańców^[2]. Miejscowy proboszcz rzymskokatolicki, ksiądz Adam Hentschel, został schwytany i zamordowany w Kurowicach 29 grudnia. Następnie Ukraińcy podrzucili ciało ks. Hentschela do Biłki. W 1938 roku, w dwudziestą rocznicę tych wydarzeń, stanął tu pomnik upamiętniający zamordowanych biłczan z listą zabitych i orłem, zburzony przez żołnierzy Armii Czerwonej w 1939.

W sierpniu 1920 o Biłkę Szlachecką toczyły się walki polskiego 44 pułku piechoty Strzelców Kresowych ppłk. Antoniego Szyllinga z oddziałami sowieckiej 6 Dywizji Kawalerii^[3].

W okresie II Rzeczypospolitej wieś zamieszkana była niemal wyłącznie przez Polaków^[4]. W roku 1939 w Biłce rozbrojono kilka z oddziałów polskich. Od 1940 proboszczem tutejszej parafii był ks. Wincenty Urban, późniejszy biskup pomocniczy Wrocławia. W czasie okupacji sowieckiej w miejscowym klasztorze urządzono dom dziecka dla polskich dzieci ze Lwowa, Sowieci przy okazji zlikwidowali klasztor. Po wkroczeniu Niemców po ataku na ZSRR dzieci zostały częściowo przygarnięte przez mieszkańców wsi, częściowo wróciły do Lwowa.

W 1944 miejscowość znalazła się w Ukraińskiej SRR w ramach ZSRR, a polska ludność została przymusowo przesiedlona – głównie do województwa opolskiego. Od roku 1991 w niepodległej Ukrainie, wieś zamieszkują Ukraińcy przesiedleni z dawnych terenów polskich.

W 2009 roku Stowarzyszenie Nasz Grodziec odnowiło pomnik nagrobny księdza Adama Hentschela. W 2010 odnowiono następne pomniki. Ostatnie prace prowadzono w 2011 roku.

Dwór

• dwór przebudowany w 1880 r. przez Jana Sapiehę spalony w 1914 r. przez armię carską z częścią archiwum różańskiego gromadzonego od XIV w. po 1918 r. Obiekt, otoczony sporym parkiem, nie został odbudowany^[5]

Urodzeni w Biłce

• Józef Lewczak – polski malarz,
• Eustachy Sapieha – polski polityk konserwatywny, minister spraw zagranicznych II Rzeczypospolitej, poseł na sejm II RP,
• Seweryn Uruski – polski szlachcic, heraldyk – prezes Heroldii Królestwa Polskiego, autor 15-tomowego Herbarza szlachty polskiej.

Zobacz też

• Biłka Dolna

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona Biłczan. piotrp50.blog.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-13)].
• Biłka, 2.) B., szlachecka, pow. lwowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 229 .
• Werbniki, grupa domów w Biłce Szlacheckiej, powiat lwowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 218 .