Biała Dama (malowidło)

Biała Dama
Biała Dama

Biała Dama z Brandbergu (ang. The White Lady, niem. Weiße Dame) – malowidło naskalne w masywie Brandberg w zachodniej Namibii, odkryte przez niemieckiego geologa Reinharda Maacka w 1918 roku.

Opis

Malowidło znajduje się w jednej z grot wąwozu Tsisab w masywie Brandberg w zachodniej Namibii[1]. Przedstawia postać namalowaną przy użyciu białego barwnika pośród innych postaci i zwierząt[2]. W rejonie góry odkryto ponad 43 tys. prehistorycznych malowideł w 900 różnych miejscach[3].

Malowidło zostało odkryte 4 stycznia 1918 roku przez niemieckiego geologa Reinharda Maacka (1892–1969)[1][4], który w 1917 roku prowadził wyprawę badawczą w celu pomiaru masywu Brandberg i natrafił na niszę z rysunkami[2]. Maack sporządził ich pobieżne szkice, które zostały opublikowane w 1930 roku[1]. O malowidłach usłyszał niemiecki etnolog Leo Wiktor Frobenius (1873–1938), który w 1929 roku wysłał w ramach IX Niemieckiej Ekspedycji Do Afryki Marię Weyersberg (1886–1987), by przeprowadziła dokumentację odkryć[1]. Kopie malowideł jej autorstwa trafiły do archiwum sztuki naskalnej Instytutu im. Frobeniusa, a szkic białej postaci został pokazany na wystawie w Museum of Modern Art w Nowym Jorku w 1937 roku[1].

Maack, Frobenius i Weyersberg dopatrywali się w przedstawieniu postaci wpływów egipsko-syryjskich czy mezopotamskich[1][5]. W 1947 roku wąwóz badał francuski ksiądz i geolog Henri Breuil (1877–1961), który wskazywał na wpływy śródziemnomorskie i egipskie, natomiast jego asystentka Mary Boyle (1881–1974) widziała wpływy kultury kreteńskiej[1]. Taka interpretacja wpisywała się w ówczesne przekonania kolonizatorów, że tego rodzaju sztuka nie mogła zrodzić się wśród Buszmenów[5]. Późniejsze badania wykazały lokalne pochodzenie malowidła[2], a jego wiek szacowany jest na ok. 1500 lat[5].

Breuil, jako jedyny z badaczy, uważał postać za kobietę, co odzwierciedlają jego szkice[1]. W 1948 roku nazwał malowidło „Białą Damą z Brandbergu”[1]. Nazwa przyjęła się pomimo tego, że późniejsi badacze opisywali „Damę” jako postać z członkiem, trzymającą w ręce łuk i strzały – atrybuty myśliwego, które nie pojawiają się w przedstawieniach kobiet[6]. Jedna z interpretacji przedstawienia z „Białą Damą” mówi o scenie inicjacji młodzieńca[5].

W 2002 roku region Brandbergu został wpisany na namibijską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Namibia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Lukas Wissel: Ich sehe was, was Du nicht siehst. Vom Sehen und Sehen wollen (niem.). W: Goethe-Universität Frankfurt am Main – Sammlungen [on-line]. [dostęp 2018-11-17].
  2. ↑ a b c John Kinahan. Daures, the burning mountain: issues of research and conservation on the Brandberg of Namibia. „Cimbebasia Memoir”, s. 1–16, 2000. 9. ISSN 0578-2724 (ang.). 
  3. ↑ a b UNESCO: Brandberg National Monument Area (ang.). [dostęp 2018-11-17].
  4. ↑ Jürgen Richter, Ralf Vogelsang. Rock Art in North-Western Central Namibia its Age and Cultural Background. „Heritage and Cultures in Modern Namibia - in-depth Views of the Country. A TUCSIN Festschrift”, s. 37–46, 2008 (ang.). 
  5. ↑ a b c d Reimer Gronemeyer, Wilfried Lamperter. Steinzeit-Kunst in Namibia. „Spiegel der Forschung”, s. 22–26, 1993. 1/93. ISSN 0176-3008 (niem.). 
  6. ↑ Kelley Hays-Gilpin: Ambiguous Images: Gender and Rock Art. Rowman Altamira, 2004, s. 168. ISBN 978-0-7591-0065-7. [dostęp 2018-11-17]. (ang.)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

White lady 2008 08.jpg
Autor: Zigomar, Licencja: CC BY-SA 3.0
White lady painting (Namibia)
White Maiden of Brandberg.jpg
Autor: Harald Süpfle, Licencja: CC BY-SA 2.5
White Lady, Brandberg, Namibia