Biała Nyska

Artykuł

50°26′5″N 17°18′23″E

- błąd

39 m

WD

50°26'0"N, 17°18'22"E

- błąd

39 m

Odległość

164 m

Biała Nyska
wieś
Ilustracja
Bialski kościół pw. św. Jana Chrzciciela
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

nyski

Gmina

Nysa

Liczba ludności (2011)

895[1]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-303[2]

Tablice rejestracyjne

ONY

SIMC

0500257

Położenie na mapie gminy Nysa
Mapa konturowa gminy Nysa, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Biała Nyska”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Biała Nyska”
Położenie na mapie powiatu nyskiego
Mapa konturowa powiatu nyskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Biała Nyska”
Ziemia50°26′05″N 17°18′23″E/50,434722 17,306389

Biała Nyska (niem. Bielau[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Nysa, nad rzeką Białą Głuchołaską, na południe od Nysy, nad sztucznym Jeziorem Nyskim, utworzonym na Nysie Kłodzkiej[4].

Według danych z 2011 roku miejscowość zamieszkiwało 895 osób[5].

W latach 1954-1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Biała Nyska, po jej zniesieniu w gromadzie Siestrzechowice.

Nazwa

12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Biała Nyska, dopuszczając wariant Biała Niska[3].

Zabytki

Brama wjazdowa do zamku

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[6]:

  • Kościół cmentarny pw. św. Jana Chrzciciela, z 1892 roku.
  • Ogrodzenie kościoła parafialnego, z końca XVI wieku – mur kamienny, oszkarpowany. Od strony północnej znajduje się w nim bramka, zapewne z końca XVI wieku, murowana, otynkowana z przejazdem zamkniętym półkoliście. Szczyt wydzielony belkowaniem z wydatnym gzymsem, trójkątnym, przerwanym przyczółkiem, lizeną pośrodku oraz 2 stiukowymi rozetami po bokach. Przy murze znajduje się krzyż granitowy, zapewne średniowieczny.
  • Cmentarz parafialny, z końca XIX wieku.
  • Zespół zamkowy, z XVI wieku, XIX wieku:
    • Park krajobrazowy w stylu angielskim, na wschód od zamku, z osią widokową ku zachodowi i śladami stawu z wyspą.
    • Ruina zamku – wzniesionego na rzucie 4-boku z prostokątnym dziedzińcem pośrodku, zwróconego frontem ku południu. Zamek był murowany, w dolnych partiach z kamienia i cegły, częściowo gotyckiej, otynkowany. Przy narożniku północno-zachodnim znajdowała się nowsza, okrągła wieża. Pod budynkiem znajdowały się piwnice sklepione kolebkowo. W części wschodniej skrzydła północnego znajdowała się kaplica. Do lat 60. XX w. zachował się m.in. obręb murów z licznymi fragmentami renesansowej kamieniarki okien i wejść z profilowaniem lub fazowaniem. Pierwotnie na obszarze miejscowości znajdował się gród, wzmiankowany w 1285 roku, posiadany przez książąt świdnicko-jaworskich. Konflikt z biskupami wrocławskimi i zniszczenie grodu z XIII w. zmusiły Bolka I Surowego do budowy w latach 1292–1296 zamku murowanego. Po obłożeniu księcia klątwą w 1294 roku, na mocy układu zamek został rozebrany przez fundatora. Na fundamentach zburzonego zamku wzniesiono w XVI w. nowy obiekt. Przebudowano go ok. 1897 roku, w stylu neogotyckim, wzorując się na pałacu w Mosznej. Ostatnim właścicielem majątku w Białej Nyskiej był baron Krystian Rudolf von Falkenhauzen, który w 1940 r. popełnił samobójstwo. W 1945 r. w czasie działań wojennych miejscowość i zamek zostały zrujnowane w 70 procentach. Po 1945 r. zamek nie został odbudowany i popadał w dalszą ruinę. Rozebrany z polecenia władz, bez zgody konserwatora. Zachowano jedynie bramę wjazdową.

Katalog zabytków sztuki w Polsce wymienia dodatkowo:

  • Kościół parafialny pw. św. Jana Ewangelisty, wzmiankowany w 1284 roku. Poprzedni, z końca XVI wieku, rozebrano w związku z budową obecnego, murowanego, neogotyckiego, zakończoną w 1892 roku. Kościół został spalony w 1945 roku, odbudowany w 1947 roku. Marmurowa płyta nagrobna Małgorzaty Glaub, ur. Falkenhaus (zm. 1654) z płaskorzeźbionym kartuszem herbowym[7].

Inne

Przez miejscowość przebiegała Linia kolejowa nr 328 z przystankiem kolejowym Biała Nyska.

Zobacz też

  • Parafia św. Jana Ewangelisty w Białej Nyskiej

Przypisy

  1. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 24 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ Wieś Biała Nyska w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-09-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  6. ↑ ED: Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2012-07-09. s. 67. [dostęp 2013-01-17]. (pol.).
  7. ↑ Tadeusz Chrzanowski (red.), Marian Kornecki (red.): Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. VII: Województwo opolskie. Cz. zeszyt 9: Powiat nyski. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk – Dział Inwentaryzacji Zabytków, s. 1. (pol.).

Bibliografia

  • Tadeusz Chrzanowski (red.), Marian Kornecki (red.), Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom VII: Województwo opolskie, zeszyt 9: Powiat nyski; Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk – Dział Inwentaryzacji Zabytków
  • Bohdan Guerqin, Zamki w Polsce; Arkady, Warszawa 1974 i Warszawa 1984

Linki zewnętrzne

Gmina Nysa
  • Siedziba gminy: Nysa
Miasto
Wsie
Części miasta
Integralne
części wsi
  • Czarkowice
  • Kaplica
  • Piaskowa
  • Rochów

Herb gminy Nysa

Media użyte na tej stronie

Opole Voivodeship location map.svg
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.2778 N
  • S: 49.942 N
  • W: 16.8461 E
  • E: 18.8073 E
Nysa County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Nysa County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.68 N
  • S: 50.24 N
  • W: 16.88 E
  • E: 17.77 E
POL Nysa COA.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Author

  • real name: Artur Jan Fijałkowski
  • pl.wiki: WarX
  • commons: WarX
  • mail: [1]
  • jabber: WarX@jabber.org
  • irc: [2]
Biała Nyska kościół1.jpg
Autor: Stok, Licencja: CC0
Kościół p.w. św. Jana Ewangelisty w Białej Nysce
Biała Nyska, brama.jpg
Autor: Stok, Licencja: CC0
Biała Nyska – zespół zamkowy, brama wjazdowa.
Nysa (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Nysa (gmina), Poland.