Biała dziura

Schemat struktury maksymalnie wydłużonej czasoprzestrzeni czarnej dziury. Kierunek poziomy to przestrzeń, a kierunek pionowy to czas.

Biała dziura – hipotetyczne przeciwieństwo czarnej dziury. Według teorii biała dziura miałaby być obszarem, gdzie energia i materia wypływają z osobliwości. Dotychczasowe badania nie potwierdziły istnienia białych dziur. Niektórzy badacze uważają, że powstanie Wszechświata, czyli Wielki Wybuch, mógł być w istocie przykładem takiego zjawiska^[1]. Przypuszcza się, że nawet gdyby te obiekty istniały, to nie byłyby stabilne – przekształcałyby się w czarne dziury^[2].

Po odkryciu kwazarów rozważano, że za gwałtownym emitowaniem energii pochodzącym z tych obiektów może kryć się działanie białych dziur. Pomimo wielu rozważań teoretycznych większość astronomów podchodziła sceptycznie do tej hipotezy^[3]. Podstawową wadą wszelkich dotychczas proponowanych modeli białych dziur jest to, że w obszarze dookoła dziury powinno powstawać bardzo silne pole grawitacyjne^[3].

Zgodnie z teorią, biała dziura wydala to, co pochłonięte zostało przez czarną dziurę. W przypadku zbliżenia się do siebie czarnej oraz białej dziury może powstać między nimi tunel. W 1921 roku ich istnienie zaproponowali Albert Einstein oraz Nathan Rosen (most Einsteina-Rosena^[3] – termin utworzony od nazwisk uczonych), którzy prowadzili obliczenia matematyczne opisujące ten hipotetyczny obiekt. W latach następnych most określano jako tunel czasoprzestrzenny^[2], w języku angielskim znany pod nazwą wormhole, czyli „dziura robaka”^[4]. Nową nazwę zaproponował amerykański fizyk John Archibald Wheeler, który wraz z innymi fizykami udowodnił, że mosty Einsteina-Rosena są niestabilne^[2].

Jako pierwszy zagadnienie to opracował Fred Hoyle w 1957 roku^[3][2]. Według jednej z teorii grawitacji kwantowej czarne dziury mogą przekształcać się w białe dziury^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Mirosław Usidus, "Białe dziury. Osobliwość w osobliwości", Młody Technik nr 2. Luty 2018, str. 21-22.