Białasy

Białasy

wieś
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	sierpecki
Gmina	Szczutowo
Liczba ludności (2011)	254[1][2]
Strefa numeracyjna	24
Kod pocztowy	09-227[3]
Tablice rejestracyjne	WSE
SIMC	0578242[4]
Położenie na mapie gminy Szczutowo Białasy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Białasy
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Białasy
Położenie na mapie powiatu sierpeckiego Białasy
52°55′28″N 19°39′16″E/52,924444 19,654444

Białasy – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sierpeckim, w gminie Szczutowo^[4][5].

Historia

Lapidarium na cmentarzu ewangelickim

Wieś znana jako Paprotki Białasy już w XVII wieku. W XVIII wieku nastąpił rozwój wsi za sprawą osadnictwa niemieckiego. Prawdopodobnie ok. 1840 z inicjatywy ewangelickich rodzin w Białasach założono kantorat, należący do ewangelickiej parafii w Sierpcu. Zbudowano szkołę, kaplicę z dzwonnicą i cmentarz. W kantoracie działała orkiestra dęta^[6].

Według spisu powszechnego z 1921 w Białasach w 28 domach mieszkało 176 osób, z których wszystkie deklarowały się jako ewangelicy i podało niemiecką narodowość. Podobnie w sąsiednich Białasach-Żochowo (12 domów i 70 mieszkańców) i Jońcach (Białasy) (15 domów i 82 mieszkańców). Łączna liczba mieszkańców gminy Szczutowo wyznania ewangelickiego według spisu wynosiła 664 osoby^[7].

Po 1945 ewangeliccy mieszkańcy opuścili okoliczne tereny^[6].

Po 1945 cmentarz ewangelicki ulegał stopniowej dewastacji. W latach 2010-2012 dzięki inicjatywie grupy historycznej "ULTIMA THULE" z Sierpca w którą zaangażowali się uczniowie z Gimnazjum im. Polskich Olimpijczyków w Szczutowie teren cmentarza został uporządkowany. Obecnie znajduje się na nim kilkanaście zrekonstruowanych nagrobków, lapidarium, krzyż oraz tablica informacyjna^[8].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Przypisy

Bibliografia

• Paweł Bogdan Gąsiorowski: Nekropolie ziemi sierpeckiej : przewodnik. Sierpc: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Sierpeckiej, 2005. ISBN 978-83-62177-08-0.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – Paprotki Białasy
• Tomasz Kowalski: Przyszłość-przeszłości: renowacja cmentarza ewangelickiego w Białasach – etap II: materiały. Sierpc: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Sierpeckiej, 2012. ISBN 83-916002-6-2.
• Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 1 : m.st. Warszawa : Województwo warszawskie. Wyd. Główny Urząd Statystyczny. Warszawa 1925.Sprawdź autora:1.

Linki zewnętrzne

• Białasy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 182 .
• Paprotki (2) ''P. Białasy'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 852 .
• Opis renowacji cmentarza i zdjęcia na stronie szczutowo.com.pl
• Opis i fotografie cmentarza na stronie Upstream Vistula (en)