Biały Dom (Biszkek)

Biały Dom
ilustracja
Państwo

 Kirgistan

Miejscowość

Biszkek

Styl architektoniczny

późny modernizm inspirowany neoklasycznymi tendencjami socrealistycznymi

Położenie na mapie Kirgistanu
Mapa konturowa Kirgistanu, u góry znajduje się punkt z opisem „Biały Dom”
Ziemia42°52′38″N 74°36′01″E/42,877222 74,600278
Strona internetowa

Biały Dom – budynek zlokalizowany w centrum Biszkeku, stolicy Kirgistanu. Jest przykładem architektury późnomodernistycznej inspirowanej neoklasycznymi tendencjami socrealistycznymi. Oficjalna siedziba administracji rządowej oraz rezydencja prezydenta Kirgistanu, w której przyjmuje on szefów rządów oraz głowy państw przebywających w kraju podczas oficjalnych wizyt.

Został wybudowany w 1985 roku[1]. W przeszłości był siedzibą partii Komunistycznej Kirgiskiej SRR[2]. Odbywały się tu zamieszki, będące częścią tulipanowej rewolucji w 2005[3][4], następne rozruchy miały miejsce w 2010 roku[5][6], a kolejne w 2020[7][8][9]. Podczas protestów w 2010 wybuchł pożar, który uszkodził jego fragmenty i zniszczył wiele ważnych dokumentów rządowych, które się w nim znajdowały[10].

Protesty z 2005 roku

24 marca 2005 na ulicach kirgiskiej stolicy zgromadziło się ponad 10 tysięcy ludzi[11]. Doszło do starć zwolenników prezydenta Askara Akajewa z opozycją[3][4][12][13]. Demonstranci oprócz Białego Domu zajęli również siedzibę państwowej telewizji. Kilka godzin później Sąd Najwyższy Kirgistanu unieważnił wybory parlamentarne przeprowadzone w lutym i marcu 2005 roku. W tym samym czasie prezydent Akajew wraz z rodziną opuścił Biszkek i udał się do Kazachstanu (inne źródła podają Moskwę)[11][14], a dotychczasowy premier Nikołaj Tanajew podał się do dymisji[15][16]. Wskutek tych wydarzeń tymczasowym prezydentem kraju został przewodniczący parlamentu Iszenbaj Kadyrbiekow[14]. Funkcję nowego rządu sprawowała Koordynacyjna Rada Jedności Narodowej na czele z przywódcą dotychczas opozycyjnego Ludowego Ruchu Kirgistanu, Kurmanbekiem Bakijewem[17].

Rewolucja z 2010

W 2010 roku pałac prezydencki znów znalazł się w centrum rewolucji. 7 kwietnia protestujący w Biszkeku wypełnili plac Ała-Too i otoczyli Biały Dom[18][19]. Policja początkowo zastosowała gaz łzawiący, jednak po tym, jak dwie ciężarówki próbowały staranować bramę posiadłości, użyto ostrej amunicji[6][20]. Co najmniej czterdziestu jeden demonstrantów zginęło[21]. Po ustąpieniu protestów budynek przejął rząd tymczasowy. W następstwie zamieszek ustalono, że pożar, który go objął, zniszczył przechowywane w nim dokumenty. Spekulowano, że zniszczenie to prawdopodobnie skomplikuje ściganie byłego prezydenta Kurmanbeka Bakijewa[10].

Przypisy

  1. ↑ The White House, Bishkek, Alluring World, 13 maja 2016 [dostęp 2020-10-31] (ang.).
  2. ↑ Bishkek: The City of Lenin and the White House.
  3. ↑ a b David Mikosz. Democracy at Large 2005: Anatomy of the Civic Uprising – Kyrgyzstan's Tulip Revolution. „Democracy at Large – News, Analysis & Debate”. 1 (3), s. 24–25, 2005. International Foundation for Election Systems. ISSN 1552-9606 (ang.). [dostęp 2020-10-16]. 
  4. ↑ a b Dilip Hiro, Kyrgyzstan's Tulip Revolution wilts, the Guardian, 24 lipca 2009 [dostęp 2020-10-16] (ang.).
  5. ↑ Boris Isajew, Политическая история: революции. Учебник для бакалавриата и магистратуры, Litres, 6 kwietnia 2019, s. 278, ISBN 978-5-04-155412-5 [dostęp 2020-10-16] (ros.).
  6. ↑ a b 'Four killed' in Kyrgyz clashes, BBC News, 7 kwietnia 2010 [dostęp 2020-10-16] (ang.).
  7. ↑ Adam Withnall, Kyrgyzstan election result cancelled after protesters storm parliament building, The Independent, 6 października 2020 [dostęp 2020-10-16] (ang.).
  8. ↑ Anti-Government Protesters Invade Kyrgyz Presidential Building, Radio FreeEurope RadioLiberty.
  9. ↑ Kyrgyzstan annuls parliamentary election results after protests, Deutsche Welle, 6 października 2020 [dostęp 2020-10-16] (ang.).
  10. ↑ a b Kyrgyzstan: Bishkek Fires Erase Government Records, Eurasia Insight, 28 kwietnia 2010 [dostęp 2020-10-16] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-28].
  11. ↑ a b Kyrgyz citizens overthrow President Ayakev (Tulip Revolution), 2005 – Global Nonviolent Action Database, nvdatabase.swarthmore.edu [dostęp 2020-11-15].
  12. ↑ Mass protests and government shift in Bishkek, cacianalyst.org [dostęp 2020-10-16] (ang.).
  13. ↑ Q&A: Kyrgyzstan’s Rebellion, The New York Times Archive [dostęp 2020-10-16].
  14. ↑ a b Kyrgyzstan: The day the tulip revolution came, The Independent, 25 marca 2005 [dostęp 2020-11-15] (ang.).
  15. ↑ Kyrgyz premier resigns, president flees, globalsecurity.org [dostęp 2020-11-15].
  16. ↑ President resigns in Kyrgyzstan, „The New York Times”, 25 marca 2005, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-11-15] (ang.).
  17. ↑ Revolution In Kyrgyzstan: A Timeline, RadioFreeEurope/RadioLiberty [dostęp 2020-11-15] (ang.).
  18. ↑ Protesters clash with police in Kyrgyzstan, HeraldNet.com, 6 kwietnia 2010 [dostęp 2020-10-16] (ang.).
  19. ↑ Violence erupts at Kyrgyzstan opposition rallies, Egypt Independent, 7 kwietnia 2010 [dostęp 2020-10-16] (ang.).
  20. ↑ Kyrgyzstan: Government Headquarters Under Attack, EurasiaNet.org, 12 października 2017 [dostęp 2020-10-16] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-12].
  21. ↑ Clifford J. Levy, Upheaval in Kyrgyzstan Could Imperil Key U.S. Base (Published 2010), „The New York Times”, 7 kwietnia 2010, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-10-16] (ang.).

Media użyte na tej stronie