Białystok (stacja kolejowa)

Białystok

nr rej. A-238 z 28.05.1985 i 31.01.1996
Wejście główne na dworzec od strony miasta
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Białystok
Lokalizacja	osiedle Młodych
Data otwarcia	1861
Poprzednie nazwy	ros. Белосток
Rodzaj	stacja węzłowa
Dane techniczne
Liczba peronów	4
Liczba krawędzi peronowych	7
Kasy
Linie kolejowe
6 Zielonka – Kuźnica Białostocka 32 Czeremcha – Białystok 37 Białystok – Zubki Białostockie 38 Białystok – Głomno 515 Białystok – Białystok Starosielce 836 Białystok R1 – Białystok R192
Położenie na mapie Białegostoku Białystok
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Białystok
Położenie na mapie województwa podlaskiego Białystok
53°08′04″N 23°08′08″E/53,134444 23,135556
Portal Transport szynowy

Białystok – główna i największa węzłowa stacja kolejowa w Białymstoku, w województwie podlaskim w Polsce. Dworzec kolejowy zlokalizowany jest przy ulicy Kolejowej 11 na osiedlu Młodych^[1].

W roku 2021 stacja obsługiwała 4900 pasażerów na dobę, co daje jej wespół z punktami Warszawa Ursus Niedźwiadek, Legnica oraz Nowy Dwór Mazowiecki, 33. miejsce w kraju^[2].

Według klasyfikacji PKP ma kategorię Dworca Wojewódzkiego^[3].

Charakterystyka

Jest głównym węzłem kolejowym województwa podlaskiego. Przez stację przebiega międzynarodowa linia kolejowa Warszawa – Białystok – Wilno – Petersburg, która jest częścią linii kolejowej E 75, tzw. Rail Baltica.

Stacja posiada budynek dworcowy, kasy biletowe, cztery perony, dwie kładki dla pieszych, wieżę wodną, nieczynną górkę rozrządową. Łączna długość torów stacji Białystok wynosi 42 km. Jest największą stacją kolejową w Polsce z sygnalizacją kształtową. Ruchem kolejowym na stacji kieruje kilka nastawni wykonawczych oraz jedna dysponująca BŁd.

Historia

Wizyta Naczelnika Państwa w Białymstoku w 1921

Budynek dworca powstał podczas budowy linii warszawsko-petersburskiej w 1861 roku. Pierwszy pociąg osobowy, przemierzający całą trasę z Warszawy do Petersburga, przyjechał do Białymstoku we wrześniu 1862 roku. Zwiększająca się liczba przewozów pod koniec XIX w. sprawiła, że dworzec rozbudowano. Podczas I wojny światowej budynek został spalony przez wycofujące się wojska rosyjskie. Po zakończeniu działań wojennych dworzec odbudowano.

Podczas II wojny światowej dworzec został zbombardowany. Nie odzyskał już dawnej świetności mimo powojennej odbudowy i późniejszych remontów.

W tutejszej parowozowni w sierpniu 1977 stacjonowały lokomotywy serii OKl27, Ol49, Ty2, Ty45 i Pt47^[4].

W 1989 roku PKP rozpoczęły prace modernizacyjne dworca, które potrwały 14 lat. Odnowiony budynek dworca został oficjalnie otwarty 28 listopada 2003. Według rankingu Gazety Wyborczej z 2008 r. dworzec PKP w Białymstoku został uznany za najpiękniejszy dworzec w Polsce, na drugim miejscu był obiekt w Lublinie, a na trzecim w Częstochowie. Białostocki budynek otrzymał 71 punktów na 100 możliwych^[5].

8 listopada 2010 roku na stacji doszło do poważnego wypadku kolejowego^[6].

22 października 2018 PKP podpisały z Budimexem umowę na kompleksową przebudowę dworca kolejowego wraz z placem przydworcowym^[7]. Na początku listopada rozpoczęły się prace budowlane, a 4 stycznia uruchomiono kontenerowy dworzec tymczasowy^[8]. Dworzec po remoncie oddano do użytku 1 października 2020 roku^[9].

28 lipca 2021 roku dworzec otrzymał imię Danuty Siedzikówny „Inki”^[10].

Linie kolejowe

Zniszczony dworzec w trakcie niemieckiej okupacji w 1944 po sowieckim bombardowaniu

• 6 Zielonka – Białystok – Kuźnica Białostocka, długość: 220,2 km; otwarcie linii: 18 maja 1862 (jednotorowa linia szerokotorowa o prześwicie 1524 mm), zmiana szlaku na normalnotorowy: 1918, elektryfikacja: 23 marca 1952 – 10 września 1986^[11]
• 38 Białystok – Ełk – Korsze – Głomno, długość: 235,1 km; budowa: 1866-1872; otwarcie linii: styczeń 1873; (2-torowa na 103 km odcinku Białystok – Ełk tylko do początku 1945), odcinek do Ełku zelektryfikowana w grudniu 1990, od czerwca 2002 przewozy pasażerskie odbywają się tylko na 202 km odcinku Białystok – Korsze^[12]
• 32 Czeremcha – Białystok, długość: 76,1 km; otwarcie linii: styczeń 1874 (2-torowa tylko do zakończenia II wojny światowej), nie zelektryfikowana^[13]
• 37 Białystok – Zubki Białostockie, długość: 47,1 km; otwarcie linii: 5 grudnia 1886 (1-torowa na całej linii), nie zelektryfikowana, sezonowy ruch pasażerski na odcinku Białystok-Waliły reaktywowany 2 lipca 2016 roku^[14], ruch towarowy wyłącznie na odcinku Białystok – Białystok Fabryczny, do 10 grudnia 2012 roku również na odcinku Białystok Fabryczny – Waliły.
• 515 Białystok – Białystok Starosielce, długość: 1,915 km. Nieczynna w ruchu pasażerskim i towarowym.
• 836 Białystok R1 – Białystok R192, długość: 2,716 km. Częściowo używana do jazd manewrowych w stacji, obsługi grupy torów 21-31 oraz dojazdu do punktów PKP Cargo i Przewozów Regionalnych.

Perony

Na stacji Białystok znajdują się 4 perony:

• Peron 1 (jednokrawędziowy) – zmodernizowany na początku 2004 roku. Obsługuje ruch dalekobieżny z północnej i północno-zachodniej części Polski w kierunku Ełku, Olsztyna, Trójmiasta, Szczecina, Litwy (Kowno)
• Peron 2 (wyspowy) – obsługuje ruch pociągów w kierunku Ełku, Szepietowa.
• Peron 3 (wyspowy) – główny peron dworcowy, zmodernizowany pod koniec 2013 roku. Obsługuje ruch pociągów w kierunku Suwałk, Warszawy, Katowic, Białorusi (Grodno), Walił.
• Peron 4 (wyspowy) – obsługuje ruch pociągów w kierunku Kuźnicy Białostockiej, Litwy (Kowno), Suwałk, Czeremchy, Walił.

Otoczenie

W pobliżu dworca kolejowego znajduje się dworzec autobusowy, urząd pocztowy, przystanki komunikacji miejskiej i regionalnej, centrum handlowe „Centrum Park”, bazar „Madro” oraz sklepy spożywcze i kioski.

Od 1995 roku do 17 kwietnia 2018 roku^[15] przed budynkiem dworca stał wąskotorowy parowóz Borsig Brigadelok Tx201 (HF) o numerze fabrycznym 10312^[16] wraz z wagonem na tor o szerokości 600 mm. W wagonie istniał "Bar Ciuchcia". Tabor został przewieziony i ustawiony w Prostkach.

Dojazd do dworca

• autobusami komunikacji miejskiej: 1, 2, 4, 10, 11, 14, 18, 21, 29, 103, N2^[17].
• rowerem miejskim Białostockiej Komunikacji Rowerowej BikeR – stacja 8517 Kolejowa/PKP

Galeria

• 

  Dworzec

• 

  Dworzec od strony peronów

• 

  Wnętrze po przebudowie (2021)

• 

  Wnętrze z antresolą przed przebudową

• 

  Poczekalnia na antresoli przed przebudową

• 

  Widok na perony stacji Białystok

• 

  Przejście nad torami

• 

  Tablica "Pamięci Kolejarzy Białostocczyzny"

• 

  Tablica, upamiętniająca podróże kolejowe Józefa Piłsudskiego do Wilna

• 

  Sygnalizacja kształtowa na stacji.

Panorama dworca

Zobacz też

• Transport kolejowy w Białymstoku
• Dworzec autobusowy w Białymstoku

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Białystok w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
• Białystok w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
• Wczoraj i dziś dworca kolejowego w Białymstoku
• PKP Białystok – opis dworca kolejowego, PKP SA [zarchiwizowane z adresu 2017-04-17] .

Białystok
Linia 6 Zielonka – Kuźnica Białostocka (177,305 km)
Białystok Wiadukt odległość: 3,735 km		Wasilków odległość: 7,850 km
Linia 32 Czeremcha – Białystok (77,003 km)
Białystok Nowe Miasto odległość: 4,418 km
Linia 37 Białystok – Zubki Białostockie (0,000 km)
		Białystok Fabryczny odległość: 3,709 km
Linia 38 Białystok – Głomno (0,000 km)
		Białystok Starosielce odległość: 4,555 km
Linia 515 Białystok – Białystok Starosielce (0,000 km)
		Białystok Starosielce odległość: 1,914 km