Biali (Rosja)

     Tereny w rękach bolszewików, luty 1918

     Tereny w rękach bolszewików, lato 1918

     Maksymalny zasięg wojsk anty-bolszewickich, 1918-1919

Mapa schematyczna planu Operacji perekopsko-czongarskiej

     Armia Czerwona wieczorem 4 listopada

     Główne zgrupowania Białych

Biali – zbiorcze określenie ruchów politycznych i sił zbrojnych działających podczas wojny domowej w Rosji w latach 1917–1923, walczących z komunistami (bolszewikami) i ruchami ich wspierającymi, mających na celu przywrócenie poprzedniego systemu ekonomicznego i politycznego. Biali określani są także jako Biała Armia (ros. Белая Армия), Biała Gwardia (Белая гвардия) lub Biały Ruch (Белое движение), lecz nie stanowili oni jednej organizacji, a poszczególne formacje działające w różnych częściach kraju nosiły różne nazwy. Nazwa „biali” powstała jako przeciwieństwo przyjętej przez komunistów symboliki związanej z kolorem czerwonym.

Do białych nie zaliczają się takie formacje, jak anarchiści Nestora Machno, a także inne walczące zarówno przeciw bolszewikom, jak i białym (określane też jako „zieloni”) oraz ruchy nacjonalistyczne, walczące w celu zyskania niepodległości poszczególnych krajów wchodzących do 1914 w skład Imperium Rosyjskiego. W propagandzie radzieckiej określenie „biali” było jednakże rozciągane na wszystkich przeciwników bolszewików, w tym na Polskę i Wojsko Polskie (określane jako „białopolacy”).

Armie białych były dowodzone przez dawnych carskich generałów sprzeciwiających się przewrotowi bolszewickiemu i komunistycznemu rządowi. Ze względu na zamordowanie cara Mikołaja II i jego rodziny, biali nie posiadali nikogo, kto byłby w stanie pokierować działaniami wszystkich części, przy tym poszczególni liderzy mieli samodzielne ambicje polityczne.

Do naczelnych dowódców wojskowych białych należeli:

Ideologia

Biali deklarowali że chcą zaprowadzić porządek i ład, zwalczając zdrajców, barbarzyńców i morderców[1].

W kontekście Rosji ruch białych miał trzy główne skojarzenia:

  1. polityczne przeciwieństwo wobec Czerwonych;
  2. historyczne odniesienie do monarchii absolutnej, szczególnie czasów Iwana III zwanego Białym królem;
  3. noszenie przez niektórych mundurów z okresu carskiego, w których przeważały białe barwy

Biała Armia reprezentowała rosyjski nacjonalizm[2]. Biali zwalczali działaczy niepodległościowych którzy tworzyli państwa narodowe na obszarze dotychczasowego Imperium Rosyjskiego. Odnosili się nieprzychylnie lub wrogo do państw narodowych utworzonych na gruzach Imperium Rosyjskiego takich jak: Ukraina, Estonia, Łotwa i Litwa, Azerbejdżan, Gruzja i Armenia, a co do Polski i Finlandii chcieli, przy ograniczeniu ich terytoriów do przedrewolucyjnych Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Finlandii do narzucenia im związków sojuszniczych z Rosją. Wśród białych częstym zjawiskiem był antysemityzm[2], gdyż żywy był wśród nich stereotyp żydokomuny, przypisujący Żydom główną rolę w stworzeniu komunizmu, który miał im otworzyć drogę do zdobycia władzy nad całym światem[3].

Wielu przywódców białych było konserwatystami i autokratami[4], inni oprócz antybolszewizmu nie wyznawali określonej ideologii[2][5]. W obozie antykomunistycznym w czasie wojny domowej w Rosji znaleźli się również rosyjscy liberałowie (tzw. kadeci), czy socjaliści-eserowcy.

Zobacz też

Przypisy

  1. Christopher Lazarski, „White Propaganda Efforts in the South during the Russian Civil War, 1918-19 (The Alekseev-Denikin Period),” The Slavonic and East European Review, Vol. 70, No. 4 (Oct., 1992), s. 688–707.
  2. a b c Kenez, Peter, „The Ideology of the White Movement,” Soviet Studies, 1980, no. 32. s. 58–83.
  3. Philip Mendes, „Jews, Antisemitism and Communism: A Self–Fulfilling Prophecy”, Australian Journal of Jewish Studies 18 (2004) 79-96.
  4. Kenez, Peter, „The Ideology of the White Movement,” Soviet Studies, 1980, no. s. s. 58–83.
  5. Christopher Lazarski, „White Propaganda Efforts in the South during the Russian Civil War, 1918-19 (The Alekseev-Denikin Period),” The Slavonic and East European Review, Vol. 70, No. 4 (Oct., 1992), s. 688–707.

Media użyte na tej stronie

Redirect arrow without text.svg
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
Anton Denikin 1917 (est).png
en:Anton Denikin, Russian General , one of the leaders of White Army in Russia(till 1919)
Ataman semenov.jpg
Атаман Григорий Михайлович Семёнов.
Evgenij Miller.jpg
Evgenij Karlovich Miller, General of the Imperial Russian Army an White Army, emigree in Paris, kidnapped 1937 to Moscow and killed by en:NKVD
General Kappel.jpg
Generał Władimir Oskarowicz Kappel
Ротмистр барон П. Н. Врангель.jpg
Ротмистр барон П. Н. Врангель
Pyotr Nikolayevich Krasnov.jpg
Пётр Николаевич Краснов — генерал-майор Русской императорской армии, атаман Всевеликого Войска Донского, военный и политический деятель, писатель и публицист.
  • генерал-майор РИА (1914); генерал от кавалерии Белой армии (1918).
Kornilov1916.jpeg
Ławr Gieorgijewicz Korniłow, 1916
Operacja perekopsko-czongarska.svg
Autor: Hoodinski, Licencja: CC BY 3.0
Schematyczna mapa operacji perekopsko-czongarskiej z listopada 1920
Nikolai N. Yudenich.jpg
Russian General Yudenich in 1916.
Andriy Shkuro young.jpg
Cossack general Andriy Shkuro
Vice-AdmiralKolchak.jpg
Командующий Черноморским флотом вице-адмирал А.В. Колчак. 1916 г.
S. Wojciechowski 01.JPG
The staff captain S. Wojciechowski — a graduate of Imperial Nicholas General Staff Academy. Russia, 1912
Rosyjska wojna domowa zachód.svg
Autor: Hoodinski, Licencja: CC BY 3.0
Mapa rosyjskiej wojny domowej na froncie zachodnim.
Bałachowicz.JPG
General Stanisław Bułak-Bałachowicz, officer of Polish Army, d.1940
Alekseev m v.jpg
Michaił Wasiljewicz Aleksiejew
Baron Freiherr Roman Nikolai Maximilian von Ungern-Sternberg.jpg
Baron Freiherr Roman Nikolai Maximilian von Ungern-Sternberg photographed in Chita, Siberia, around 1920