Biblia kralicka

Biblia kralicka
Ilustracja
Pełna nazwaBible Svatá, aneb všecka Svatá Písma Starého i Nového Zákona, Bible kralická
Skrót(y)Kralicka
Kanonprotestancki
Językczeski
Opublikowanie kompletnego przekładu1579–1593
Źródła przekładuOryginały hebrajskie i greckie
Przynależność religijnaprotestantyzm
Wersja onlineBiblia Kralicka
Księga Rodzaju 1, 1-3
Na počátku stvořil Bůh nebe a zemi. Země pak byla nesličná a pustá, a tma byla nad propastí, a Duch Boží vznášel se nad vodami. I řekl Bůh: Buď světlo! I bylo světlo.
Ewangelia Jana 3, 16
Nebo tak Bůh miloval svět, že Syna svého jednorozeného dal, aby každý, kdož věří v něho, nezahynul, ale měl život věčný.
Pomnik Biblii kralickiej w Kralicach

Biblia kralicka (cz. Bible kralická) – pierwszy całościowy przekład Biblii na język czeski dokonany z języków oryginalnych. Jest to protestanckie tłumaczenie Pisma Świętego.

Historia

Przekładu dokonali z inspiracji seniora Jana Blahoslava bracia czescy. Został on opublikowany w miejscowości Kralice (Morawy), skąd pochodzi nazwa przekładu. Wydanie pierwsze liczyło sześć tomów i ukazało się w latach 1579–1594. Wydanie zostało wzbogacone aparatem krytycznym z obszernymi komentarzami. Było to pierwsze pełne tłumaczenie Biblii na język czeski dokonane z języków oryginalnych, które uwzględniało także ówczesne osiągnięcia w zakresie humanistycznej biblistyki europejskiej, zarówno w dziedzinie filologii, jak i egzegezy biblijnej[1].

W roku 1596 (dwa lata po opublikowaniu ostatniego tomu) wydano całą Biblię w jednym tomie bez komentarzy, a także kieszonkową wersję Nowego Testamentu. Wydanie trzecie z 1613 stało się najbardziej popularną i było aż do drugiej połowy XX wieku najszerzej rozpowszechnioną i najczęściej używaną wersją Biblii w języku czeskim. Wydanie to stało się wzorem dla odradzającego się na przełomie XVIII i XIX wieku języka czeskiego.

W ramach serii wydawniczej Biblia Slavica w 1995 roku ukazało się sześć tomów z faksymiliami oryginałów pierwszego sześciotomowego wydania Biblii kralickiej[1].

Zespół tłumaczy

W skład przekładu Biblii kralickiej weszło tłumaczenie Nowego Testamentu Jana Blahoslava (1564, 1568), które zostało na nowo zredagowane do tego przekładu[1]. Tłumaczenie Nowego Testamentu Blahoslava zostało poprawione przez seniora Jana Němčanskiego, a wydanie drugie przez Zacharego Aristona.

Tłumaczenie Starego Testamentu koordynował i prowadził uczeń Jana Blahoslava, biskup Ondřej Štefan. W skład zespołu tłumaczy (zarówno filolodzy, jak i teolodzy) weszli:

  • Mikuláš Albrecht z Kaménka (hebraista)
  • Lukáš Helic (konwertowany Żyd pochodzący z Polski)
  • Jan Eneáš (senior Jednoty Brackiej)
  • Izaiáš Cibulka (konsenior i opiekun zboru kralickiego)
  • Jiří Strejc (konsenior)
  • Jan Efraim
  • Pavel Jessen
  • Jan Kapito (Hlaváč)

Wpływ na inne przekłady narodowe

Wpływ Biblii kralickiej jest widoczny w polskiej Biblii gdańskiej z roku 1632. Jej tekst wykorzystano głównie w komentarzach.

Dla Słowaków Matej Bel opracował edycję Pisma Świętego opartą na Biblii kralickiej poprzedzoną przedmową Daniela Krmana (Biblia sacra, to jest Biblí svatá, Halle 1722).

Pierwsza Biblia górnołużycka (1728) przetłumaczona z Biblii Lutra i tekstu greckiego została porównana z Biblią kralicką (wydanie z 1613) wraz z przekładem Biblii gdańskiej i Biblii Jurija Dalmatina (1584).

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c Arleta Łuczak. Najstarsze słowiańskie przekłady Biblii w niemieckiej serii „Biblia Slavica”. „Nauka”, s. 138, 139, 2/2014. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kralice nad Oslavou, pomník.jpg
Autor: palickap, Licencja: CC BY 3.0
This photograph was taken within the scope of the second year of the 'Czech Municipalities Photographs' grant.