Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej

Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej
Národní knihovna České republiky
	; Czytelnia główna
Państwo	Czechy
Miejscowość	Praga
Data założenia	1777
Wielkość zbiorów	6 919 075 woluminów
	Położenie na mapie Pragi Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej
	Położenie na mapie Czech (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej
	50°05′11,29″N 14°24′56,35″E/50,086469 14,415653
	Strona internetowa

Gmach Clementinum

Karta kodeksu wyszehradzkiego z przedstawieniem św. Wacława

Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej (cz. Národní knihovna České republiky) – biblioteka narodowa Czech z siedzibą w Pradze. Biblioteka znajduje się w gmachu Clementinum. Jedna z najstarszych bibliotek na terenie Czech, której zbiory obejmują ponad 6,5 miliona woluminów^[1].

Historia

Początki zbiorów bibliotecznych sięgają XIV wieku, kiedy to po utworzeniu uniwersytetu w Pradze, w 1366 roku król czeski Karol I podarował uczelni kodeksy średniowieczne^[2]. Od 1622 uniwersytet był prowadzony przez Jezuitów, którzy przenieśli uniwersytet wraz ze zbiorami bibliotecznymi do zbudowanego w 1556 roku gmachu Clementinum^[2].

Pod koniec XVIII wieku zbiory uniwersytetu otrzymały z nadania cesarzowej Marii Teresy tytuł Królewsko-Cesarskiej Biblioteki Publicznej i Uniwersyteckiej (cz. c.k. Veřejná a univerzitní knihovna)^[2]. Biblioteka posiadała od 1782 roku prawo do egzemplarza obowiązkowego. Początkowo tylko z terenu Pragi, w 1807 rozszerzono go do druków z całych Czech, a w 1935 roku z terenu Czechosłowacji^[3].

W 1918 roku zbiory biblioteki objęto nadzorem państwowym nowo-powstałej Czechosłowacji. W 1924 utworzono bibliotekę słowiańską, która od 1929 roku znajduje się również w gmachu Clementium^[2]. W 1935 roku biblioteka została przemianowana na Bibliotekę Narodową i Uniwersytecką, wprowadzono również obowiązek dla wydawców przekazywania zawsze jednego egzemplarza wydawanego dzieła do zbiorów biblioteki^[2]. Po zajęciu Czechosłowacji przez III Rzeszę, biblioteka została przemianowana na Bibliotekę Miejską i Uniwersytecką (cz. Zemská a univerzitní knihovna)^[2]. W 1958 roku bibliotekę połączono ze zbiorami innych praskich bibliotek w Narodową Bibliotekę Czechosłowacji. W roku 1990 biblioteka otrzymała swoją obecną nazwę^[2].

W 2005 roku Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej otrzymała nagrodę Jikji dla instytucji i osób prywatnych, które najlepiej realizują cele projektu UNESCO Pamięć Świata^[4].

Zbiory

Biblioteka posiada kolekcje kodeksów średniowiecznych podarowanych przez króla czeskiego Karola I uniwersytetowi w Pradze w 1366 roku^[1]. Zbiory manuskryptów obejmują m.in. kodeks wyszehradzki z końca XI wieku, martyrologium Kunegundy – opatki klasztoru św. Jerzego na zamku praskim (1312), Velislai biblia picta z pierwszej połowy XIV wieku^[1].

W zbiorach biblioteki przechowywane są dokumenty związane z Komeniuszem (Comeniana) i Mozartem (Mozartiana) oraz prywatne zbiory biblioteczne Bernarda Bolzana i Franciszka Šaldy^[1].

Biblioteka posiada również największe w Europie środkowo-wschodniej zbiory materiałów do studiów slawistycznych z zakresu historii, filozofii, lingwistyki, literatury, etnologii, stosunków politycznych, socjologii i sztuki^[1].

Biblioteka Słowiańska

W 1924 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych utworzyło Rosyjską Bibliotekę Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W 1927 roku po rozszerzeniu zbiorów o publikacje w innych językach zmieniono nazwę na Biblioteka Słowiańska Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Gromadzono zbiory filologiczne i historyczne. Nie gromadzono natomiast druków medycznych i technicznych. W 1929 roku została przeniesiona do Clementinum – siedziby Biblioteki Narodowej. Jednak nadal, bo do 1938 roku biblioteka podlegała Ministerstwu Spraw Zagranicznych. Po wojnie zakupiono zbiory literatury radzieckiej, często z dziedzin niezwiązanych z dotychczasowym profilem zbiorów. Po 1956 roku powrócono do wcześniejszej polityki gromadzenia zbiorów. W 1958 roku biblioteka stała się jednym z działów Biblioteki Narodowej^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Some facts and figures, Národní knihovna České republiky [dostęp 2013-12-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g From Klementinum's History, Národní knihovna České republiky [dostęp 2013-12-01] (ang.).
↑ Szafrański L. Organizacja digitalizacji w Bibliotece Narodowej w Pradze. Sprawozdanie z pobytu szkoleniowego Biuletyn Biblioteki Narodowej 2015 s. 219–224
↑ Czech National Library to receive UNESCO/Jikji Memory of the World Prize, awarded for the first time this year, UNESCO, 31 sierpnia 2005 [dostęp 2013-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2007-06-05] (ang.).
↑ Historie Slovanské knihovny, Národní knihovna České republiky [dostęp 2019-10-14] (cz.).

Linki zewnętrzne

Národní knihovna České republiky, Národní knihovna České republiky [dostęp 2013-12-01] (cz. • ang.).

[NKP1-1] Some facts and figures, Národní knihovna České republiky [dostęp 2013-12-01] (ang.).

[NKP2-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g From Klementinum's History, Národní knihovna České republiky [dostęp 2013-12-01] (ang.).

[3] Szafrański L. Organizacja digitalizacji w Bibliotece Narodowej w Pradze. Sprawozdanie z pobytu szkoleniowego Biuletyn Biblioteki Narodowej 2015 s. 219–224

[UNESCO-4] Czech National Library to receive UNESCO/Jikji Memory of the World Prize, awarded for the first time this year, UNESCO, 31 sierpnia 2005 [dostęp 2013-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2007-06-05] (ang.).

[5] Historie Slovanské knihovny, Národní knihovna České republiky [dostęp 2019-10-14] (cz.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne