Biegacz wręgaty

Biegacz wręgaty
Carabus cancellatus
Illiger, 1798
Ilustracja
Biegacz wręgaty
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze drapieżne

Rodzina

biegaczowate

Podrodzina

Carabinae

Plemię

Carabini

Podplemię

Carabina

Rodzaj

Carabus

(bez rangi)Multistriati
(bez rangi)Latitarsi
Podrodzaj

(Tachypus)

Gatunek

biegacz wręgaty

Synonimy
  • Carabus semistriatus Fischer von Waldheim, 1823
  • Carabus scythicus Schaum, 1857
  • Carabus durus Reitter, 1896
  • Carabus sulinensis Born, 1902
Biegacz wręgaty
C. cancellatus tibiscinus

Biegacz wręgaty (Carabus (Tachypus) cancellatus) – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych (Carabidae) i podrodziny Carabinae.

Taksonomia

Gatunek został opisany w 1798 roku przez Johanna Karla Wilhelma Illigera[1][2]. Klasyfikowany jest obecnie w podrodzaju Tachypus, zaliczanym do podziału (subdivisio) Latitarsi w dziale (divisio) Multistriati[3]. Dawniej zaliczany do podrodzaju Cancellocarabus[4], obecnie zsynonimizowanego z Tachypus[2].

Opis

Ciało długości od 16[5] lub 17[6] do 32 mm[6]. Duży biegacz[7] o pokrywach z wyraźnymi żeberkami i pojedynczymi rzędami guzków pomiędzy nimi. Rzędy wzgórków wyraźne i nieprzerywane dużymi dołkami. Grzbietowa część ciała ubarwiona metalicznie, miedzianie, czasem zielonkawo[6][7]. Przedplecze o krawędzi bocznej ze szczecinkami, a tylnych kątach wystających do tyłu. Pierwszy człon czułków zwykle czerwony, ale może być też czarny[6]. Czwarty człon czułków na wierzchołku niemal nagi[5]. Odnóża czerwonawe lub czarne[7].

Biologia i ekologia

Pożywienie

Głównie larwy owadów i inne drobne bezkręgowce: ślimaki i dżdżownice. Jedzą także padlinę. Drapieżne są zarówno owady dorosłe, jak i larwy.

Cykl życiowy

Owady dorosłe wychodzą z kryjówek w kwietniu (wcześniej na południu, później na północy areału występowania) i żyją do sierpnia. W tym czasie odbywają się gody i samica składa ok. 45 jaj, z których wylęgają się żarłoczne larwy. Larwy przepoczwarzają się jeszcze w tym samym roku i dorosłe owady pojawiają się znów jesienią: we wrześniu i październiku. Zimują pod korą lub zagrzebane w kępach traw, gdzie czekają do kwietnia roku następnego.

Zachowanie

Biegają bardzo szybko i sprawnie. Zaniepokojone potrafią wyrzucać sok żołądkowy na odległość 25 cm.

Habitat

Występuje do wysokości 1000 m n.p.m. Zasiedla głównie obszary pól i łąk, miejscami jest bardzo liczny[8]. Spotykany także w lasach[7].

Rozprzestrzenienie

Gatunek eurosyberyjski, rozprzestrzeniony od Hiszpanii po Bajkał[4]. W Europie wykazany z Albanii, Austrii, Belgii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Białorusi, Czech, Chorwacji, Cypru, Danii, Estonii, europejskiej Turcji, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Holandii, byłej Jugosławii, Luksemburgu, Liechtensteinu, Litwy, Łotwy, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, obwodu kaliningradzkiego, Polski, europejskiej Rosji, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch[2][1]. Poza Europą znany z Syberii i Kazachstanu[4][1]. Na Wyspach Brytyjskich i w Ameryce Północnej został wprowadzony[8]. W Polsce na terenie całego kraju[4].

Podgatunki

Wyróżnia się 9 podgatunków tego biegacza[1][2]:

  • Carabus cancellatus alessiensis Apfelbeck, 1901
  • Carabus cancellatus cancellatus Illiger, 1798
  • Carabus cancellatus carinatus Charpentier, 1825
  • Carabus cancellatus corpulentus Kraatz, 1880
  • Carabus cancellatus emarginatus Duftschmid, 1812
  • Carabus cancellatus excisus Dejean, 1826
  • Carabus cancellatus graniger Palliardi, 1825
  • Carabus cancellatus tibiscinus Csiki, 1906
  • Carabus cancellatus tuberculatus Dejean, 1826

Przypisy

  1. ↑ a b c d Carabus cancellatus w Carabidae of the World. [dostęp 2014-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-23)].
  2. ↑ a b c d Amara eurynota na Fauna Europaea. [dostęp 2014-02-14].
  3. ↑ Mieczysław Stachowiak: Przegląd systematyczny biegaczowatych Polski (Coleoptera, Carabidae) – wersja skrócona. 25 stycznia 2008. [dostęp 2014-02-15].
  4. ↑ a b c d Caravu cancellatus w Coleoptera Poloniae. [dostęp 2014-02-14].
  5. ↑ a b Roland Gerstmeier: Przewodnik kieszonkowy: Chrząszcze. Rozpoznawanie i oznaczanie. Warszawa: Multico, s. 10. ISBN 83-7073-105-8.
  6. ↑ a b c d Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987.
  7. ↑ a b c d Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 138.
  8. ↑ a b Świat zwierząt. Ladislav Korbel (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 1993, s. 124. ISBN 83-7073-036-1.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Carabus cancellatus side.jpg
Autor: Siga, Licencja: CC BY-SA 3.0
Carabus cancellatus from Hungary, West of Debrecen at 2010-06-06
Carabus cancellatus03.jpg
Autor: Guido Bohne (Gbohne), Licencja: CC-BY-SA-3.0
female Carabus cancellatus approx 10 km north from Cheb (Czech Republic) on a street