Albinizm

Ten artykuł należy dopracować: od 2017-10 → usunąć treści oparte na nierzetelnych źródłach lub podać w przypisach wiarygodne źródła informacji, od 2017-10 → dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł, niektóre przypisy niezgodne z zasadami uźródławiania artykułów medycznych. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Bielactwo [albinizm]

albinismus
Osoba dotknięta albinizmem.
ICD-10	E70.3 Bielactwo

Aligator albinos

Albinizm, bielactwo – uwarunkowany genetycznie brak lub niedobór pigmentu (melaniny) w organizmie. Osobnik posiadający tę cechę nazywany jest albinosem i charakteryzuje się białym lub bladoróżowym odcieniem skóry, białymi włosami, bladoróżowymi tęczówkami i czerwonymi źrenicami^[1]. Oprócz albinizmu właściwego (uogólnionego) występuje także albinizm lokalny (częściowy).

Objawy

Albinosi mają bardzo jasną skórę, białe włosy, rzęsy i brwi. Dziecko z albinizmem rodzi się różowawe, co jest spowodowane prześwitywaniem naczyń krwionośnych. Oczy ludzi z albinizmem rzadko jednak bywają czerwonawe. Ludzkie oko jest stosunkowo duże, przez co często jest w stanie wyprodukować wystarczającą ilość pigmentu, by zapewnić sobie nieprzezroczystość i zabarwić się (najczęściej na kolor bladoniebieski). Jednakże zdarza się, że oczy osoby z albinizmem nie mają wystarczającej ilości pigmentu – tęczówka jest wtedy bezbarwna, przeświecają przez nią naczynia krwionośne, co nadaje oku czerwoną barwę.

Albinosi są bardzo wrażliwi na działanie promieni słonecznych (promienie UV), szybko reagują stanami zapalnymi skóry, łatwo występują pęcherze i zrogowacenia.

Przyczyny

Albinizm wywołany jest przez brak enzymu tyrozynazy przekształcającego prekursor melaniny w barwnik melaninę. Warunkuje go allel recesywny. Oznacza to, że jeśli oboje rodzice są heterozygotyczni pod względem genu aktywności tyrozynazy to ich dziecko z 25% prawdopodobieństwem będzie albinosem.

Cechę tę zalicza się do genetycznych anomalii pigmentacji, która jest niekorzystna dla osobnika. Nazwę tego wrodzonego błędu metabolizmu wprowadził w 1908 roku Archibald Garrod, który zauważył utrzymywanie się zaburzenia w obrębie wybranych rodzin^[2]. Chemiczne podstawy dziedziczenia poznano jednak 40 lat później wraz z odkryciem struktury DNA i jego znaczenia.

Częstość występowania

Białe myszy w laboratorium

W zasadzie albinizm występuje rzadko, u niektórych gatunków zwierząt (króliki, tchórze, szczury, myszy, papugi) stał się cechą charakterystyczną dla niektórych odmian. Polega on na nieregularnie rozłożonych przebarwieniach (gdzie nie ma melaniny) na całym ciele, a najczęściej na czole.

Określenie to stosuje się także w stosunku do roślin, u których zaszła mutacja zaburzająca syntezę chlorofilu. Rośliny całkowicie albinotyczne nie mają szans przeżycia, ale te z częściowym albinizmem mają ciekawy urozmaicony fenotyp i często są hodowane jako rośliny ozdobne, np. figowiec benjamina^[3].

Częstotliwość występowania u ludzi wynosi średnio od 1:5000 do 1:15 000, jednak w niektórych populacjach może być znacząco wyższa. Np. w Tanzanii częstotliwość występowania wynosi ok. 1:1400, a w niektórych grupach etnicznych w Afryce Południowej aż 1:1000^[4]

Prześladowania albinosów

W niektórych wierzeniach afrykańskich albinosów uważa się za wcielenia duchów zmarłych^[5], istnieje też przesąd występujący głównie we wschodniej Afryce, że części ciała albinosów mają magiczną moc, która może przynieść szczęście posiadaczowi amuletów czy eliksirów sporządzonych z części ciała albinosów. Stało się to powodem prześladowań tej społeczności, a także licznych morderstw^[6].

Zobacz też

• melanizm
• leucyzm
• bielactwo nabyte

Przypisy