Bielany (Kraków)

Bielany

Bielany widziane z południa.
Państwo	Polska
Miasto	Kraków
Dzielnica	Dzielnica VII Zwierzyniec
Poprzednia nazwa	Dzielnica XXXII Bielany
Położenie na mapie Krakowa Bielany
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bielany
Położenie na mapie województwa małopolskiego Bielany
50°02′28″N 19°49′45″E/50,041111 19,829167

Klasztor Kamedułów na Bielanach

Winnica na Srebrnej Górze.

Wodociągi Miejskie
Zakład Uzdatniania Wody Bielany (1899 proj. Roman Kajetan Ingarden)
Kraków, ul. Księcia Józefa 299.

Bielany – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy VII Zwierzyniec. Dawna wieś na lewym brzegu Wisły, na południowo-zachodnim skraju Lasku Wolskiego. Przyłączona do Krakowa w 1941 r. jako XXXII dzielnica katastralna. Od północy graniczy z Wolą Justowską, od wschodu z Przegorzałami, zaś od zachodu z leżącym poza Krakowem Kryspinowem. Południową granicą jest Wisła.

Historia

• 40–10 tys. lat p.n.e. – osadnictwo z oryniackiego okresu górnego paleolitu.
• XII w. – wzmianki o wsi Bielany należącej do Piotra Włostowica i jego zięcia Jaksy Gryfity.
• 1595 – wieś położona w powiecie proszowickim województwa krakowskiego była własnością kasztelana małogoskiego Sebastiana Lubomirskiego^[1].
• 1603–42 – budowa klasztoru kamedułów na Srebrnej Górze według projektu Andrei Spezzy i Giovanniego Seccatoriego. Fundatorem był marszałek wielki koronny Mikołaj Wolski.
• 1605–1609 – stworzenie w ogrodach klasztornych eremów.
• 1655 – zniszczenie klasztoru w czasie najazdu szwedzkiego.
• 1812 – odbudowa klasztoru
• 1901 – budowa wodociągów krakowskich, które otwarto 14 lutego 1901 roku. Pompy tłoczyły wodę pod ciśnieniem 6,3 atmosfer do zbiornika zbudowanego pod kopcem Tadeusza Kościuszki. Ze zbiornika położonego 49 m wyżej od Rynku i 28 m wyżej od Wawelu woda spływała do miasta rurą o średnicy 70 cm, która rozgałęziała się w sieć wodociągową o długości 66 kilometrów. Ustawa wodociągowa stanowiła, że od opłaty zwalnia się ilość wody na użytek domowy w wymiarze 50 litrów na głowę mieszkańca na dobę. Ustawa nakazywała też, aby połączenie domów z miejskim wodociągiem następowało najpóźniej w ciągu trzech lat od uruchomienia wodociągu na danej ulicy. Początkowo w osiemdziesięciotysięcznym Krakowie na jednego mieszkańca przypadał jeden litr wody wodociągowej na dobę. W związku z otwarciem wodociągów, prezydent Krakowa Józef Friedlein wystosował na ręce ochmistrza dworu cesarskiego w Wiedniu depeszę: W imieniu wiernopoddańczej gminy stołecznego królewskiego miasta Krakowa pozwalam sobie przedłożyć najuniżeńszą prośbę o łaskawe podanie do wiadomości Jego Cesarskiej i Królewskiej Apostolskiej Mości, że tutejszy wodociąg imienia Franciszka Józefa w dniu dzisiejszym uroczyście poświęcony i do ogólnego użytku oddany został.^[2]

Zabytki

• Klasztor Kamedułów – wczesnobarokowy klasztor oo. kamedułów i kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
• Bateria Srebrna Góra Twierdzy Kraków
• Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji – Zakład Uzdatniania Wody Bielany.

Obiekty i instytucje

• Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy
• Szkoła Podstawowa nr 48 im. Szarych Szeregów
• Stacja Doświadczalna Hodowli Owiec i Kóz Uniwersytetu Rolniczego
• Rezerwat przyrody Bielańskie Skałki

Sport

• UKS Bakcyl Bielany. uksbakcyl.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-22)].

Zobacz też

• Srebrna Góra
• Ogród zoologiczny
• Wzgórze Pustelnik

Bibliografia

• Encyklopedia Krakowa, Antoni HenrykA.H. Stachowski (red.), ElżbietaE. Adamczyk, Warszawa: PWN, 2000, ISBN 83-01-13325-2, OCLC 830213257 .
• Atlas Miasta Krakowa, Instytut Geografii UJ, Urząd Miasta Krakowa, PPWK, 1988, ISBN 83-7000-067-3

Przypisy