Bielsk (województwo mazowieckie)

Ten artykuł od 2008-12 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Bielsk

wieś
Urząd Gminy w Bielsku
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	płocki
Gmina	Bielsk
Liczba ludności (2011)	2677[1][2]
Strefa numeracyjna	24
Kod pocztowy	09-230[3]
Tablice rejestracyjne	WPL
SIMC	0559552[4]
Położenie na mapie gminy Bielsk Bielsk
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bielsk
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Bielsk
Położenie na mapie powiatu płockiego Bielsk
52°40′19″N 19°48′17″E/52,671944 19,804722

Neogotycki kościół pw. św. Jana Chrzciciela

Fragment rynku ze studnią

Bielsk – wieś w Polsce położona w zachodniej części województwa mazowieckiego, w powiecie płockim, w gminie Bielsk^[4][5]. Dawniej miasto. Wieś położona jest przy skrzyżowaniu drogi krajowej nr 60 (Łęczyca – Płock – Ciechanów – Ostrów Mazowiecka) i drogi wojewódzkiej nr 560 (Brodnica – Rypin – Sierpc – Bielsk). Wieś znajduje się w odległości 18 km na północ od Płocka.

Bielsk uzyskał lokację miejską w 1373 roku, zdegradowany w 1869 roku^[6]. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[7] w powiecie bielskim województwa płockiego w 1784 roku^[8]. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie płockim, obwodzie płockim województwa płockiego^[9].

Miejscowość jest siedzibą gminy Bielsk. Do 1948 roku miejscowość była siedzibą gminy Kleniewo.

Historia

• 1065 rok – pierwsza wzmianka o wiosce będącej własnością benedyktynów z Mogilna
• XIV w. – własność książąt mazowieckich
• 1375 r. – nadano osadzie prawa chełmińskie (inne źródła podają, że prawa miejskie otrzymał Bielsk w 1424 r.)
• XVI w. – pożary, wojny i zaraza doprowadziły dobrze rozwijający się ośrodek do upadku
• XIX w. – ożywienie gospodarcze
• 1869 r. – utrata praw miejskich
• W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.
• 14 kwietnia 1994 – przynależność do Związku Gmin Regionu Płockiego

Rys historyczny

Pierwsze wzmianki o Bielsku pochodzą z X wieku. Do końca XVI wieku Bielsk znany był pod nazwą Bielsko oraz Belszko. Historia Bielska bardzo ściśle wiązała się z działalnością zakonu benedyktynów z Mogilna. Bielsk znalazł się w dobrach klasztornych już w XI wieku wraz z targiem, karczmami i opłatą targową. Opactwo zachowało patronat nad kościołem aż do XIX wieku. W 1322 roku utworzona została w Bielsku prepozytura zakonna. A na prepozyta zatwierdzono brata Jana (benedyktyna). W 1373 roku książę Siemowit III sprzedał szlachcicowi Andrzejowi z Bielska wójtostwo w Bielsku za 140 kóp groszy praskich z 4 włókami wolnymi miary chełmińskiej, siedliskami i ogrodami, wolną łaźnią miejską, wiatrakami, trzecim denarem z win sądowych, trzecią jatkę rzeźniczą, kramem szewców, piekarzy, trzecim denarem od balwierzy, prosołów i rzemieślników oraz prawo wyrobu i wyszynku trunków, zobowiązując go do jednoczesnej osobistej służby wojennej i dostarczania jednego tucznika. Książę Siemowit III polecił również szlachcicowi Andrzejowi lokację miasta Bielska, nadając mu prawo chełmińskie, jakie posiadał wówczas sam Płock^[10]. Przywilej ten został potwierdzony w 1424 roku przez księcia płockiego Ziemowita oraz w roku 1441 przez księcia Włodzisława I^[11]. Pod koniec XIV wieku Bielsk stał się ośrodkiem powiatu sądowego ziemi płockiej. Miasto w Bielsku zostało założone jednak dopiero w 1441 roku. Miasto miało około 400 ha ról, z czego około 100 ha stanowiło wójtostwo. Bielsk, często niszczony przez pożary, w roku 1498 zamieszkany był przez 14 kupców. W II połowie XVI wieku Bielsk wchodził w skład terytorium starostwa płockiego i liczył wtedy ponad 700 mieszkańców, w tym około 60 rzemieślników.

Bielsk był królewszczyzną. Ostatnim posesorem w okresie I Rzeczypospolitej był Jan Ostaszewski herbu Ostoja, który otrzymał Bielsk w dzierżawę emfiteutyczną decyzją sejmu w 1775 roku^[12].

Zabytki i obiekty turystyczne

• duży, czworoboczny rynek ze śladami pierwotnych ulic
• dwa drewniane wiatraki typu koźlak, częściowo zmechanizowane

Kościoły

Obecny neogotycki kościół św. Jana Chrzciciela, orientowany, murowany z cegły, został wzniesiony w latach 1909–1912 według projektu architekta Józefa Dziekońskiego; konsekrowany w 1912 r. przez bpa Antoniego Juliana Nowowiejskiego. Jest to świątynia trójnawowa, halowa, z transeptem i wydzielonym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium oraz dwiema wieżami od frontu. W czasie okupacji niemieckiej, w latach 1941–1945, gdy proboszcz był aresztowany, kościół zamieniony został na magazyn.

Na terenie miasta we wschodniej części istniał jeszcze kościół św. Anny. Odbudowany w 1780 r., przetrwał do początku XX w.; przy nim mieścił się cmentarz grzebalny. Od połowy XV w. istniała nadto kaplica szpitalna Św. Ducha, która w 1776 r. uległa zniszczeniu.

Jednostki publiczne

• Gminny Ośrodek Kultury
• Gminna Biblioteka Publiczna
• Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
• Szkoła Podstawowa im. Władysława Broniewskiego w Bielsku
• Ochotnicza Straż Pożarna w Bielsku
• posterunek policji

Sport

• LKS Zryw Bielsk (dawniej LZS Zryw Bielsk), w sezonie 2019/2020 występuje w rozgrywkach klasy okręgowej w grupie płockiej^[13].

– seniorzy – juniorzy – trampkarze + kilka drużyn niezrzeszonych

• W Bielsku jest boisko Orlik 2012.

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Bielsku

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Bielsk 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 214 .
• Portal mieszkańców gminy Bielsk
• Urząd Gminy Bielsk
• Historia Żydów w Bielsku na portalu Wirtualny Sztetl