Bielsk Podlaski

Bielsk Podlaski
miasto i gmina
Ilustracja
Urząd Miejski i Starostwo Powiatowe w Bielsku Podlaskim
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

bielski

Data założenia

XII wiek

Prawa miejskie

1495[1]

Burmistrz

Jarosław Borowski[a][2]

Powierzchnia

27,01[3] km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość


25 938[4]
960,3 os./km²

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

17-100 do 17-102

Tablice rejestracyjne

BBI

Położenie na mapie powiatu bielskiego
Mapa konturowa powiatu bielskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Bielsk Podlaski”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Bielsk Podlaski”
Ziemia52°46′06″N 23°11′31″E/52,768333 23,191944
TERC (TERYT)

2003011

SIMC

0922685

Hasło promocyjne: Bielsk Podlaski łączy ludzi
Urząd miejski
ul. Kopernika 1
17-100 Bielsk Podlaski
Strona internetowa
BIP

Bielsk Podlaskimiasto w Polsce, w województwie podlaskim, siedziba powiatu bielskiego oraz gminy wiejskiej Bielsk Podlaski.

W 1929 r. liczyło 5567 mieszkańców. Siedziba powiatowej komendy policji, urzędu skarbowego podatków i opłat, Kasa Skarbowa, powiatowy zarząd drogowy, powiatowy urząd ziemski, inspektorat szkolny, wydział powiatowy. Były tu dwa kościoły katolickie obrządku łacińskiego, dwa greckokatolickie, kilka cerkwi prawosławnych i synagoga. Działało gimnazjum, prepranda nauczycielska, kursy handlowe. Był tu szpital powiatowy. Działały tu: Oddział Związku Kupców Żydowskich, Oddział Związku Kupców Polskich, Związek Ziemian, Okręgowe Towarzystwo Rolnicze, Koło Pszczelarzy, Związek Rzemieślników, Związek Masarzy. Istniała elektrownia[5].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa białostockiego. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[6], w starostwie bielskim w ziemi bielskiej województwa podlaskiego w 1795 roku[7].

Położone na Równinie Bielskiej, nad rzeką Białą, około 50 km na południe od Białegostoku.

Duży ośrodek przemysłu budowlanego; zakłady metalowe, włókiennicze, produkcji napojów gazowanych, przetwórstwa rybnego. Centrum edukacji, jedyne w Polsce Policealne Studium Ikonograficzne; od lat 1992–1993 miejsce festiwali białoruskiej pieśni autorskiej „Jesień Bardów”, Piosenki Religijnej „Śpiewajmy Panu”, Kultury Ukraińskiej „Podlaska Jesień”.

Toponimia

Nazwanie odrzeczne, od rzeki Biała nad którą miasto jest położone. Bielsk gród nad Białą. Na Mazowszu i Pomorzu bardzo często grody nadrzeczne nazywano z pomocą przymiotnikowego przyrostka -sk np. Płońsk od rz. Płoni. Jeszcze częściej nazywano tak grody w języku ruskim: Połock, Kursk, Smoleńsk. Dla odróżnienia od innych Bielsków dodano określnik Podlaski od Podlasie[8].

Struktura powierzchni

Przyroda w Bielsku Podlaskim
Most kolejowy na rzece Białej
Park Miejski

Według danych z 2002[9] Bielsk Podlaski ma obszar 26,88 km², w tym:

  • użytki rolne: 72%
  • użytki leśne: 2%

Miasto stanowi 1,94% powierzchni powiatu.

Demografia

Według spisu ludności z 30 września 1921 roku w Bielsku mieszkało 4759 osób w 648 domach, 2239 podało narodowość żydowską, 1904 – polską, 491 – białoruską, 120 – rosyjską, 2 – niemiecką, 1 – czeską, 1 – litewską, 1 – rusińską narodowość[10]. 2392 osób było wyznania mojżeszowego, 1331 rzymskokatolickiego, 1013 osób było wyznania prawosławnego, 14 ewangelickiego, 8 zadeklarowało przynależność do wyznania greckokatolickiego, 1 – bezwyznaniowiec[10].

Dane z 31 grudnia 2014[3][11]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
Jednostkaosób%osób%osób%
Populacja26 24910013 60451,8312 64548,17
Powierzchnia27,01 km²
Gęstość zaludnienia
[os./km²]
972503,66468,34

Piramida wieku mieszkańców Bielska Podlaskiego w 2014 roku[4].
Piramida wieku Bielsk Podlaski.png

Historia

  • II wiek p.n.e. – ślady osadnictwa w Bielsku i okolicach (Haćki, Hryniewicze Duże)
  • Prawdopodobnie w XII wieku został przez książąt kijowskich założony na terenie Bielska gród

XIII wiek

Góra Zamkowa – miejsce pierwotnego grodu bielskiego, którego początek przypada na XII/XIII wiek

XIV wiek

  • ok. 1323 Podlasie dostało się pod panowanie litewskiego księcia Giedymina
  • 1346 – Podlasie atakowane jest przez Krzyżaków
  • 1366 – w traktacie pokojowym z litewskim księciem Olgierdem król Kazimierz Wielki określa Bielsk jako gród pod władzą jego brata Kiejstuta
  • 1379 – prawdopodobny najazd Krzyżaków pod dowództwem Teodoryka von Elner komtura Bałgi[12]
  • 1382 – książę mazowiecki Janusz I Starszy wykorzystuje wojnę domową na Litwie między Kiejstutem i Jagiełłą i zajmuje gród (a także Drohiczyn, Suraż i Mielnik)
  • 1383 – wiosną Jagiełło wypiera księcia Janusza z Bielska i przekazuje go Witoldowi Kiejstutowiczowi
  • 1390 – król Władysław Jagiełło przekazuje mazowieckiemu księciu Januszowi I grody w Bielsku, Surażu, Drohiczynie, Mielniku[13]. Rok później Jagiełło potwierdził tę darowiznę na zamku w Łęczycy[14]

XV wiek

Zabytkowa kropielnica przy kościele parafialnym pw. Narodzenia NMP i św. Mikołaja
  • 1408 – Jagiełło przekazuje gród Witoldowi
  • 1410 – w skład dwóch podlaskich chorągwi wystawionych przeciwko Krzyżakom weszła chorągiew drohicka, w której walczyli bielszczanie
  • po 26 listopada 1412 – w Bielsku przebywa król Władysław II Jagiełło w drodze na Litwę. Wzrasta ranga Bielska leżącego na trasie z Krakowa do Grodna i Wilna
  • 1413 – ziemia drohicka na terenie której leżał Bielsk została włączona do utworzonego Województwa trockiego
  • 2 stycznia 1430 – ustanowienie w Grodnie wójtostwa dla wójta Andrzeja przez wielkiego księcia litewskiego Witolda. Napłynięcie większej ilości osadników polskich i niemieckich
  • 1440
  • 26 listopada 1486 – w mieście przebywa król Kazimierz Jagiellończyk w drodze z Litwy
  • 1487 – pierwsza wzmianka o Żydach mieszkających w Bielsku, Kazimierz Jagiellończyk oddał w dzierżawę myto na komorze celnej w mieście dwóm Żydom z Łucka[15]
  • 18 listopada 1495 – nadanie prawa magdeburskiego przez Aleksandra Jagiellończyka i połączenie miasta lackiego i ruskiego. Przywilej ustanawiał dożywotni urząd wójta, który objął Jakub Hoppen z Gdańska
  • 28 września 1496 – w mieście nocuje król Aleksander Jagiellończyk w drodze z Wilna
  • 18 lipca 1499 – kolejny przywilej zwalniał mieszczan spod sądowej władzy namiestnika książęcego
  • koniec XV w. – powstanie prawosławnego klasztoru św. Mikołaja[16]

XVI wiek

  • 1501
    • 9–18 września – w mieście odbył się zjazd rady litewskiej z udziałem króla
    • 3 listopada – zwolniono mieszczan spod sądowej władzy starosty
  • 14 listopada 1505 – w mieście nocuje król Aleksander Jagiellończyk w drodze do Grodna
  • 1506
  • 22–25 lutego 1509 – w mieście w drodze na sejm do Piotrkowa przebywa król Zygmunt Stary
  • 1513 – Bielsk zostaje stolicą nowo utworzonego województwa podlaskiego[17]
  • 1516 – powstaje cech rzeźników
  • 1530 – ziemia bielska zostaje kupiona od Gasztołdów przez królową Bonę
  • 1542 – wzmiankowana jest synagoga i istniejąca gmina żydowska[15]
  • 1549 – powstaje cech szewców
  • 1563 – według rejestru pomiary włócznej w mieście było 830 domów
  • 1564
Karmelicki zespół klasztorny z 1641
  • zebrał się tu sejm walny Wielkiego Księstwa Litewskiego[18]
    • 20 maja –9 lipca w Bielsku przebywa król Zygmunt August
    • 22 lipca – pożar zamku bielskiego, na którym obradował Zygmunt August z prymasem Jakubem Uchańskim na temat nowej unii polsko-litewskiej, miały wówczas miejsce prace nad redakcją II Statutu Litewskiego. Król obserwował płonący drewniany zamek z przyzamkowych stajni. Nowy zamek dla starosty powstał na Hołowiesku, zaś sądy ziemskie przeniesiono do Brańska
    • proces o mord rytualny Żydów, w związku z którym król Zygmunt wydaje dwa manifesty
  • 1561 – Zygmunt August wydzierżawił na 4,5 roku bielskim Żydom prawo do warzenia piwa w Bielsku, Narwi i Kleszczelach.
  • 1569 – Włączenie Bielska wraz z województwem podlaskim do Korony Polskiej na mocy unii lubelskiej. Powstaje cech kuśnierzy
  • 1571 – powstają cechy piwowarów i słodowników, czapników i krawców
  • 1576 – w mieście jest 265 rzemieślników w tym 63 garbarzy i 39 szewców oraz 5 młynów na rzece Białej
  • 1591 – pożar niszczy miasto z kościołem i szpitalem św. Marcina (nie odbudowanymi)
Ratusz barokowy z 1776 r., obecnie Muzeum Miejskie

XVII wiek

  • 1641 – wybudowanie Kościoła pw. Matki Boskiej i klasztoru karmelitów z fundacji Adama Kazanowskiego
  • 1648 – starcie w Bielsku roty pieszej pod wodzą Samuela Juszkiewicza zaatakowanej przez stojące tam chorągwie Koryckiego i Turobojskiego[19]
  • 1655 – zniszczenie w czasie potopu szwedzkiego dużej części miasta
  • 1659 – przeniesienie nowicjatu karmelitów z Wilna do Bielska

XVIII wiek

  • 1776–1780 – został wzniesiony w stylu późnobarokowym Ratusz Miejski
  • 1779–1781 – w mieście działała królewska komisja Boni Ordinis (Dobrego Porządku). W mieście było wtedy 97 rzemieślników
  • 1784 – pożar miasta, po którym powstaje nowy ratusz i świątynie fundacji Izabelli Elżbiety Branickiej
  • 1796 – zaborcy pruscy likwidują klasztor karmelitów i otwierają w nim więzienie

Zabory

Dworzec kolejowy w Bielsku w czasach zaboru rosyjskiego
  • 1795–1807 – Bielsk w zaborze pruskim
  • 1802 – Żydzi uzyskują prawo do osiedlania się w mieście
  • 1807 – Bielsk po pokoju w Tylży przechodzi pod zabór rosyjski, ponowne powstanie gminy żydowskiej
  • 1812 – przez miasto przechodzą wojska Napoleona
  • 1825 – likwidacja monasteru św. Mikołaja z powodu zbyt małej liczby powołań; cerkiew klasztorna zachowuje funkcje parafialnej[16]
  • 1831 – mieszkańcy Bielska biorą udział w powstaniu listopadowym, epidemia cholery
  • 1839 – kasata unii w Cesarstwie Rosyjskim
  • 1843 – miasto przyłączono do guberni grodzieńskiej
  • 1847 – liczba Żydów w mieście sięgnęła 298 osób[15]
  • 1855 – następna epidemia cholery
  • 1861 – zgodnie z danymi mieszkało tu 1256 Żydów[15]
  • 1863 – mieszkańcy Bielska biorą udział w powstaniu styczniowym, m.in. w bitwie pod Puchłami i Siemiatyczami, wykonanie w mieście wyroku przez powieszenie na powstańcu Dominiku Bejdzie
  • XIX wiek – w dzielnicy Park stacjonuje garnizon wojsk rosyjskich
  • 1873 – doprowadzenie linii kolejowej do Brześcia
  • 1915 – część mieszkańców ucieka przed wojskami niemieckimi w czasie I wojny światowej (bieżeństwo), spalenie dworca kolejowego

II Rzeczpospolita

Cmentarz żołnierzy niemieckich z okresu I wojny światowej
  • 1919
    • 19 lutego – opuszczenie miasta przez niemieckie wojska okupacyjne i wkroczenie witanych z entuzjazmem oddziałów POW
    • założenie gimnazjum i szpitala powiatowego
  • 1920
    • 29 lipca – miasto zajmują bolszewicy w czasie wojny polsko-bolszewickiej
    • 20 sierpnia – odbicie miasta przez III batalion 1 pułku piechoty Legionów
  • 1921 – powstanie Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Rolnik”
  • 1923–1937 – burmistrzem miasta był Władysław Żarniewicz
  • 1924 – uruchomienie pierwszej elektrowni miejskiej. Początek elektryfikacji
  • 1925 – otwarcie Rocznej Koedukacyjnej Szkoły Handlowej kierowanej przez Jana Nowotarskiego[20]
  • 1925–1928 – budowa nowego gmachu gimnazjum (liceum)
  • 1932–1939 – starostą bielskim był Zelisław Januszkiewicz
  • 1932 – ukazuje się pierwszy numer „Gazety Bielskiej”
  • 1936 – pierwszy numer powiatowego miesięcznika „Plon”
  • 1937–1939 – burmistrzem miasta był Alfons Erdman
  • 1938 – oddanie do użytku nowej szkoły powszechnej (obecnie SP nr 4)
  • 1939
    • 11 czerwca – uruchomienie 1500 tonowego spichlerza przy dworcu kolejowym
    • 18 czerwca – przekazanie 35 pułkowi piechoty dwóch karabinów maszynowych ufundowanych przez młodzież powiatu bielskiego, w której to uroczystości wzięło udział 5 tys. mieszkańców. Dar odebrał gen. Franciszek Kleeberg

II wojna światowa

Cmentarz żołnierzy radzieckich, z lewej kaplica grobowa w prawosławnej części cmentarza
  • 15–23 września 1939 – pierwsza okupacja miasta przez wojska niemieckie i przekazanie przez nich miasta sojuszniczym wojskom radzieckim
  • 23 września 1939–1941 – okupacja radziecka. Pierwsze wywózki na Syberię
  • 22 czerwca 1941 – zbombardowanie miasta przez Luftwaffe i ponowne wkroczenie do miasta Niemców. Zamordowanie w lesie pilickim ok. 800 Polaków (m.in. nauczycieli, urzędników, księży)
  • sierpień 1941 – utworzenie getta dla ludności żydowskiej.
  • jesień 1941 – uruchomienie przez Niemców Karnego Obozu Pracy u zbiegu ulic Zamkowej i Poniatowskiego w budynku byłej szkoły żydowskiej[21].
  • 2 listopada 1942 – likwidacja getta i zamordowanie przez Niemców około 100 Żydów pomiędzy ulicą Jagiellońską i Wąską. Wywiezienie części do obozu zagłady w Treblince i Białegostoku
  • lipiec 1943 – rozstrzelanie przez Niemców w lesie koło wsi Piliki 50 mieszkańców Bielska (w tym 16 dzieci, byłego burmistrza Erdmana i trzech księży katolickich: Borowskiego, Opiatowskiego i Olszewskiego)[22]
  • 1943 – powstaje budynek obecnego Urzędu Skarbowego
  • 30 lipca 1944 – zdobycie miasta przez oddziały Armii Czerwonej (53 korpus 48 Armii i 105 korpus 65 Armii)[23].

Polska Ludowa

Szpital Powiatowy w Bielsku Podlaskim
  • 1944–1956 – działa Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Bielsku Podlaskim. Najliczniejsza obsada Urzędu była w 1946 roku gdy pracowało tam 60 funkcjonariuszy. W 1947 roku obsada zmniejszyła się w związku z zakończeniem głównych walk z oddziałami partyzantki antykomunistycznej związanym z amnestią 1947 roku. W całym okresie istnienia Urzędu funkcjonariusze narodowości białoruskiej stanowili ponad połowę kadry, ale wśród kadry kierowniczej dominowali Polacy[24]
  • 1956 jesień – ujawnia się działająca w konspiracji Komenda Powiatowa Bielsk Podlaski Narodowego Zjednoczenia Wojskowego
  • 1984 – w ratuszu powstało muzeum

III Rzeczpospolita

Pływalnia miejska „Wodnik” przy ulicy Kazimierzowskiej 3B w Bielsku Podlaskim

Zabytki

  • Grodzisko średniowieczne (XIII w.) zwane Górą Zamkową bądź Łysą Górką. Gród został zniszczony przez Krzyżaków w 1373 roku, jednak później go odbudowano. Na górze zamkowej w XVI wieku znajdował się drewniany zamek, który spłonął od pioruna podczas obrad możnych litewskich w 1564 roku, gdy w mieście przebywał król Zygmunt August. W pobliżu zamku znajdowały się zabudowania gospodarcze, w tym stajnie królewskie.
  • Ratusz późnobarokowy (po 1776) proj. Jan Sękowski
  • Zespół kościoła i klasztoru karmelitów ufundowany przez Adama Kazanowskiego starostę bielskiego od 1638 i poświęcony Matce Boskiej z góry Karmel. Przedsięwzięcie również finansowała jego żona Elżbieta (Halszka) Słuszczanka
    • Kościół NMP z Góry Karmel z 1641, późnobarokowy, przebudowany po pożarze w 1784 (po powstaniu listopadowym przekształcony na cerkiew, ponownie kościół od 1921)
    • Klasztor karmelitów trzewiczkowych z 1641, barokowy (po pożarze w 1784 nie odbudowano dwóch skrzydeł)
    • ogrodzenie z basztami i bramą
    • kapliczka
  • Cmentarz żydowski z nagrobkami pochodzącymi z okresu od 1850
  • Kaplica cmentarna pw. św. Wincentego a Paulo, 1859, nr rej.: A-125 z 3.11.1966
  • Zajazd z poł. XIX wieku, ul. Henryka Sienkiewicza 8, nr rej.: 251 z 3.11.1966
  • Urbanistyczny układ miejski z XV wieku
  • Park przy dawnym dworze w Hołowiesku
  • Cmentarz wojenny, ul. Białowieska
  • Dom przy ul. Dubicze 20, drewniany, z końca XVIII w., nr rej.: 440 z 30.03.1979

Transport

Dworzec kolejowy w Bielsku Podlaskim

Znaczący węzeł drogowy. W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

Przez miasto przebiega linia kolejowa Białystok – Czeremcha (i dalej do Brześcia). Znajduje się tutaj stacja kolejowa.

W 2010 na terenie szpitala przy ulicy Kleszczelowskiej 1 otwarto lądowisko sanitarne.

Kultura

Bielski Dom Kultury
  • Bielski Dom Kultury

Oświata

Szkoły podstawowe

  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. kpt. Władysława Wysockiego
  • Szkoła Podstawowa nr 3 z Dodatkową Nauką Języka Białoruskiego im. Jarosława Kostycewicza
  • Szkoła Podstawowa nr 4 im. Adama Mickiewicza
  • Szkoła Podstawowa nr 5 im. Szarych Szeregów
  • Niepubliczna Szkoła Podstawowa nr 1 św. abp. Łukasza Wojno-Jasienieckiego

Media

Telewizja

  • TV Podlasie – Lokalna telewizja istniejąca od 2008 r. emitowana w sieci kablowej TVK Hajnówka Sp.j.

Portale internetowe

  • www.ibielsk.pl – portal informacyjny obejmujący swoim zasięgiem Powiat Bielski
  • www.ebielsk.pl – portal z ogłoszeniami oraz katalogiem firm z Bielska Podlaskiego

Prasa

Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące związki wyznaniowe:

Kościół Miłosierdzia Bożego
Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów przy ulicy Kazimierzowskiej 40

Kościół Adwentystów Dnia Siódmego

  • Zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Bielsku Podlaskim

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Kościół Chrześcijan Baptystów

  • Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów w Bielsku Podlaskim

Kościół Chrystusowy

  • zbór Kościoła Chrystusowego w Bielsku Podlaskim

Kościół katolicki

Kościół Zielonoświątkowy

Świadkowie Jehowy

Sport

Piłka Nożna

Koszykówka

Urodzeni w Bielsku Podlaskim

Urodzeni w Bielsku Podlaskim
Maciej Radel – aktor
Kamila Lićwinko – polska lekkoatletka specjalizująca się w skoku wzwyż, halowa mistrzyni świata, mistrzyni Uniwersjady. Olimpijka z Rio.

Miasta partnerskie

Drogowskaz z miastami partnerskimi Bielska Podlaskiego


Odznaczenia

  • Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1985)[28]

Uwagi

  1. Z powodu śmierci poprzedniego burmistrza, od 30 grudnia 2013 r. sprawował obowiązki komisarza pełniącego funkcję Burmistrza Miasta Bielsk Podlaski, po czym w wyborach samorządowych z 16 listopada 2014 r. został wybrany na burmistrza w I turze wyborów uzyskując 5161 (49,55%) głosów.
  2. Do czasu przebudowy z lat 2013–2014, kiedy to drewnianą konstrukcję zastąpiono betonową (pozostawiając bryłę cerkwi w niezmienionym kształcie).

Przypisy

  1. Historia miasta na oficjalnej stronie Urzędu Miasta Bielsk Podlaski.
  2. OBWIESZCZENIE KOMISARZA WYBORCZEGO W BIAŁYMSTOKU z dnia 22 listopada 2014 r. o wynikach wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast na obszarze województwa podlaskiego. Państwowa Komisja Wyborcza, 2014-11-22. s. 10. [dostęp 2014-11-27].
  3. a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2015 r, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2015, s. 122, ISSN 1505-5507 [dostęp 2015-10-13].
  4. a b Bielsk Podlaski w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  5. The 1929 Polish Business Directory Project, data.jewishgen.org [dostęp 2017-04-01].
  6. Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 12.
  7. Karol de Perthées, Mappa Szczegulna Woiewodztwa Podlaskiego, 1795.
  8. Stanisław Rospond, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Wrocław 1984, s. 27.
  9. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
  10. a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 5, Województwo białostockie, 1924, s. 19.
  11. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2014 r. Stan w dniu 31 XII, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 8 czerwca 2015, s. 91, ISSN 2083-3342 [dostęp 2015-10-12].
  12. „Puścizna po Janie Długoszu dziejopisie polskim, to jest: Kronika Wiganda z Marburga rycerza i kapłana Zakonu Krzyżackiego na wezwanie Długosza z rymowanej kroniki niemieckiej na język łaciński przetłomaczona. Chronicon seu Annales Wigandi Marburgensis, equitis et fratris Ordinis Teutonici” Poznań 1842, s. 233 [1].
  13. M. Radoch, W sprawie daty nadania przez Władysława Jagiełłę ziemi drohickiej księciu mazowieckiemu Januszowi I, [w:] Szkice z dziejów kolonizacji Podlasia i Grodzieńszczyzny od XIV do XVI wieku, Olsztyn 2002, s. 11–20.
  14. T.J. Lubomirski, Kodeks Dyplomatyczny Księstwa Mazowieckiego, Warszawa 1863, s. 111–113; Biblioteka PAN Kórnik, rkp. 203, k. 178-178v.
  15. a b c d Historia społeczności | Wirtualny Sztetl, sztetl.org.pl [dostęp 2022-06-01].
  16. a b H. Surynowicz, Życie monastyczne na Grodzieńszczyźnie w XIX wieku, [w:] red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik: Życie monastyczne w Rzeczypospolitej. Białystok: Zakład Historii Kultur Pogranicza Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, 2001, s. 199–202. ISBN 83-902928-8-2.
  17. Dominik Szulc: O Znaczeniu Prus Dawnych. Druk: Kaczanowski i Strąbski, 1846. s. 121. [dostęp 2018-10-20].
  18. Матвей Кузьмич Любавский, Литовско-русский Сейм. Опыт по истории учреждения в связи с внутренним строем и внешней жизнью государства, Москва 1900, s. 3.
  19. Emil Kalinowski, Emil Kalinowski – Strachy na Lachy – na Podlasiu (PH).pdf [dostęp 2021-03-03] (ang.).
  20. Dziennik Wileński, nr 154, 1926 s. 3.
  21. Zbigniew Romaniuk, Bielski Almanach Historyczny 2016, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Ziemi Bielskiej, 2016 [dostęp 2021-01-19].
  22. Instytut Pamięci Narodowej, Śledztwa zakończone wydaniem postanowienia o umorzeniu, Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2020-04-15] (pol.).
  23. „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 70.
  24. „Stosunki polsko-białoruskie w województwie białostockim w latach 1939–1956” pod redakcją Jana Jerzego Milewskiego i Anny Pyżewskiej, IPN 2005, ISBN 83-89078-95-3, s. 11–113.
  25. W Bielsku Podlaskim będzie można zdać państwowy egzamin na prawo jazdy Bielsk Podlaski | Portal Bielska Podlaskiego iBielsk.pl, ibielsk.pl [dostęp 2015-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-08] (pol.).
  26. Samochodowy Rajd w Bielsku Podlaskim | iBielsk.pl, iBielsk.pl, 3 kwietnia 2016 [dostęp 2016-05-17] (pol.).
  27. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05].
  28. Wykaz miejscowości wyróżnionych odznaczeniami państwowymi. W: Urszula Lewandowska, Krystyna Malik: Przewodnik po Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1991, s. 20. ISBN 83-217-2519-8. (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Kaplica św. Wincentego à Paulo w Bielsku Podlaskim 3.JPG
Autor: jdx, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kaplica cmentarna św. Wincentego à Paulo w Bielsku Podlaskim.
Zabytkowa plebania przy Kościelnej 4a w Bielsku Podlaskim 01.jpg
Autor: jdx, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zabytkowa plebania przy bazylice Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja przy ulicy Kościelnej 4a w Bielsku Podlaskim
Cmentarz żołnierzy radzieckich w Bielsku Podlaskim 6.JPG
Autor: jdx, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cmentarz żołnierzy radzieckich w Bielsku Podlaskim.
Kaplica św. Mikołaja w Bielsku Podlaskim 03.jpg
Autor: jdx, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kaplica św. Mikołaja w Bielsku Podlaskim.
Powiat bielski (województwo podlaskie) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu bielskiego, Polska
Bielsk Podlaski Michael Archangel Orthodox Church.jpg
Autor: Agondek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cerkiew pw. Michała Archanioła, Bielsk Podlaski
Cezary Kosiński (2018).jpg
Autor: Fryta 73 from Strzegom (Wikimedia Commons account: Fryta73), Licencja: CC BY-SA 2.0
Cezary Kosiński – polski aktor filmowy i teatralny
Brosen bielsk podlaski kosciol nmp.jpg
Autor: Brosen, Licencja: CC BY 2.5
Kościół Matki Bozej z Gory Karmel , Bielsk Podlaski
Podlaskie - Bielsk Podlaski - Bielsk Podlaski - Truagutta 3 - Cerkiew Zmartwychwstania 07.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego przy ulicy Truagutta 3 w Bielsku Podlaskim, gmina Bielsk Podlaski, podlaskie.
Podlaskie - Bielsk Podlaski - Bielsk Podlaski - Kopernika 1 - UM.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Urząd Miejski przy ulicy Kopernika 1 oraz Starostwo powiatowe w Bielsku Podlaskim
Most kolejowy na Białej w Bielsku Podlaskim 03.jpg
Autor: jdx, Licencja: CC BY-SA 3.0
Most kolejowy na linii kolejowej nr 32 przerzucony nad Białą w Bielsku Podlaskim. Widok w kierunku zachodnim.
Brosen bielsk podlaski ul kosciuszki.jpg
Autor: Brosen, Licencja: CC BY 2.5
Ulica Kościuszki ze starą drewnianą zabudową, Bielsk Podlaski
Brosen bielsk podlaski gora zamkowa.jpg
Autor: Brosen, Licencja: CC BY 2.5
Góra Zamkowa, Bielsk Podlaski
MaciekRadel.jpg
Autor: Effie, Licencja: CC BY-SA 4.0
Maciej Radel w musicalu "Boyband", Teatr Komedia w Warszawie, 7.11.2008 r.
Podlaskie - Bielsk Podlaski - Bielsk Podlaski - Kościelna 4A - Bazylika 02.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w przy ul. Kościelnej 4A w Bielsku Podlaskim
Podlaskie - Bielsk Podlaski - Bielsk Podlaski - Adama Mickiewicza 179 - Cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy 01.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny przy ul. Adama Mickiewicza 179 w Bielsku Podlaskim, gmina Bielsk Podlaski, podlaskie.
Podlaskie - Bielsk Podlaski - Bielsk Podlaski - Kazimierzowska 3B - Pływalnia Wodnik 01.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pływalnia miejska „Wodnik” przy ulicy Kazimierzowskiej 3B w Bielsku Podlaskim, gmina Bielsk Podlaski, podlaskie
Miasta partnerskie Bielska Podlaskiego 01.jpg
Autor: jdx, Licencja: CC BY-SA 3.0
Drogowskaz z miastami partnerskimi stojący w sąsiedztwie Urzędu Miasta i Starostwa Powiatowego w Bielsku Podlaskim.
Brosen bielsk podlaski zespol klasztorny.jpg
Autor: Brosen, Licencja: CC BY 2.5
Karmelicki zespół klasztorny, obecnie szkoła muzyczna, Bielsk Podlaski
Podlaskie - Bielsk Podlaski - Bielsk Podlaski - Mickiewicza 45 - Ratusz 04.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ratusz przy ulicy Mickiewicza 45 w Bielsku Podlaskim, gmina Bielsk Podlaski, podlaskie.
Kamila Lićwinko Pedro's Cup Łódź 2016 03.jpg
Autor: Zorro2212, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kamila Lićwinko, polska skoczkini wzwyż, Pedro's Cup Łódź 2016
Podlaskie - Bielsk Podlaski - Bielsk Podlaski - Hołowieska - Dworek Smulskich 01.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dworek Smulskich z końca XIXw przy ulicy Hołowieskiej w Bielsku Podlaskim, gmina Bielsk Podlaski, podlaskie
Podlaskie - Bielsk Podlaski - Bielsk Podlaski - Kazimierzowska 40 - Zbór Baptystów 03.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów przy ulicy Kazimierzowskiej 40 w Bielsku Podlaskim, gmina Bielsk Podlaski, podlaskie.
Bielski Dom Kultury w Bielsku Podlaskim.jpg
Autor: PUBBLUES, Licencja: CC BY-SA 4.0
House of Culture in Bielsk Podlaski
20200804 142742 Stacja kolejowa Bielsk Podlaski.jpg
Autor: Rakoon, Licencja: CC0
Dworzec kolejowy Bielsk Podlaski
Cmentarz żołnierzy niemieckich w Bielsku Podlaskim 08.jpg
Autor: jdx, Licencja: CC BY-SA 3.0
Niemiecki cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej przy ulicy Białowieskiej w Bielsku Podlaskim
Podlaskie - Bielsk Podlaski - Bielsk Podlaski - Kleszczelowska - Szpital.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Szpital powiatowy przy ulicy Kleszczelowskiej w Bielsku Podlaskim, gmina Bielsk Podlaski, podlaskie
Bazylika Bielsk Podlaski 02 kropielnica kan.jpg
Autor: Kanciata, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Zabytkowa kropielnica przy Kościele par. p.w. Narodzenia NMP i św. Mikołaja
Podlaskie - Bielsk Podlaski - Bielsk Podlaski - Wojska Polskiego 66 - Kościół Miłosierdzia 09.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego przy ulicy Wojska Polskiego 66 w Bielsku Podlaskim
Piramida wieku Bielsk Podlaski.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Bielska Podlaskiego, 2014