Bilastyna

Bilastyna

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) kwas 2-[4-(2-{4-[1-(2-etoksyetylo)-1-benzoimidaz-2-ylo]piperydyn-1-ylo}etylo)fenylo]-2-metylopropionowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C28H37N3O3
Masa molowa	463,61 g/mol
Identyfikacja
PubChem	185460
SMILES O=C(O)C(c1ccc(cc1)CCN4CCC(c2nc3ccccc3n2CCOCC)CC4)(C)C
InChI InChI=1S/C28H37N3O3/c1-4-34-20-19-31-25-8-6-5-7-24(25)29-26(31)22-14-17-30(18-15-22)16-13-21-9-11-23(12-10-21)28(2,3)27(32)33/h5-12,22H,4,13-20H2,1-3H3,(H,32,33) InChIKey ACCMWZWAEFYUGZ-UHFFFAOYSA-N
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji według kryteriów GHS są niedostępne.
Klasyfikacja medyczna
ATC	R06AX19 S01GX12

Bilastyna – organiczny związek chemiczny stosowany jako lek przeciwhistaminowy II generacji, antagonista receptora histaminowego H₁.

Bilastyna wprowadzona została do terapii w 2010 roku^[1]. Stosowana jest w leczeniu objawowym sezonowego oraz całorocznego nieżytu nosa i zapalenia spojówek, a także pokrzywki.

Zastosowanie

Bilastyna spełnia kryteria leku przeciwhistaminowego do leczenia kataru siennego (alergicznego nieżytu nosa) zgodnie z wytycznymi ARIA 201^[1], gdzie pacjentom z ANN zaleca się stosowanie nowej generacji doustnych leków antyhistaminowych, niewykazujących działania sedatywnego i niewchodzących w interakcje z cytochromem P450. Badania Horaka i wsp.^[2] potwierdziły istotne zmniejszenie objawów nosowych (ang. Total Nasal Symptom Score TNSS) przy ANN, jak kichanie, świąd nosa czy wodnista wydzielina już w pierwszej dobie od podania leku. Bilastyna redukuje też objawy oczne występujące przy ANN (zgodnie z wynikami badań Kuny i wsp.^[3] świąd oczu o 64,4%, łzawienie oczu o 70,9% i zaczerwienienie oczu o 65,2%). Z kolei badania Bacherta i wsp.^[4] potwierdzają skuteczność bilastyny w leczeniu zapalenia błony śluzowej nosa porównywalną do desloratadyny.

Farmakokinetyka i farmakodynamika

Bilastyna wykazuje liniową farmakokinetykę w zakresie badanych dawek (5 do 200 mg) z niewielką zmiennością międzyosobniczą. Szybko wchłaniana po przyjęciu doustnym, osiągając maksymalne stężenie w osoczu krwi już po około 1,3 godziny. Pojemność dystrybucji bilastyny wynosi 1,29 l/kg, a jej efekt terapeutyczny utrzymuje się do 26 godzin. Nie zaobserwowano kumulacji leku w organizmie. Prawie 95% dawki 20 mg jest wydalane z moczem (28,3%) i kałem (66,5%) w postaci niezmienionej. Stąd wiadomo, że bilastyna nie jest metabolizowana w wątrobie, więc ryzyko wejścia w interakcje z lekami metabolizowanymi przez cytochrom P450 jest bliskie zeru. W dawkach terapeutycznych bilastyna wiąże się z białkami osocza w 84–90%, a jej średni okres półtrwania wynosi 14,5 godziny.

Mechanizm działania

Bilastyna znosi wszystkie działania biologiczne histaminy – jednego z najważniejszych mediatorów w alergicznym nieżycie nosa, alergicznym zapaleniu spojówek czy w astmie oskrzelowej, a także w innych procesach zapalnych. Pobudzając receptor H₁, histamina powoduje skurcz mięśni gładkich oskrzeli – napad duszności, a także jelit u alergików pokarmowych. Doprowadza także do rozszerzenia naczyń tętniczych i naczyń żylnych błon śluzowych, co odpowiada za powstanie wodnistej wydzieliny z nosa i bąbli pokrzywkowych z rumieniem. Pobudzenie wybranych receptorów czuciowych skutkuje zaś świądem nosa, skóry oraz odruchowe kichanie. Bilastyna blokuje biologiczne działanie histaminy, stabilizuje receptor H₁ w formie nieaktywnej, uniemożliwia połączenie się z nim cząsteczki histaminy, a w konsekwencji aktywację receptora i dalsze przekazywanie sygnału. Prowadzi to do:

• zmniejszenia obrzęku tkanek;
• zmniejszenia nacieku zapalnego;
• zmniejszenia wydzielania gruczołowego;
• zaniku kichania;
• zmniejszenia świądu skóry i błon śluzowych;
• zaniku rumienia;
• zmniejszenia obrzęku skóry, błony śluzowej nosa i tkanek objętych zapaleniem;
• obniżenia aktywności limfocytów B.

Bilastyna jako lek przeciwhistaminowy II generacji wykazuje wysokie powinowactwo do receptora histaminowego H₁ i jedynie śladowe powinowactwo do receptorów innych amin i peptydów. Powinowactwo do receptora H₁ jest około trzy razy większe niż cetyryzyny i pięć razy większe niż feksofenadyny. Przekłada się to na obniżenie ryzyka działań niepożądanych w stosunku do leków przeciwhistaminowych I generacji, które odznaczają się niską selektywnością i działają nie tylko na receptor H₁, ale także na receptory muskarynowe, receptory adrenergiczne alfa, receptory serotoninowe oraz kanały potasowe. W odróżnieniu od nich bilastyna nie przenika przez barierę krew–mózg i nie blokuje receptora H₁ w ośrodkowym układzie nerwowym. Wykazuje też działanie zarówno receptorowe, jak i pozareceptorowe, odznaczając się dodatkowym działaniem przeciwzapalnym^[1], niezależnym od receptora H₁ i innych receptorów histaminowych.

Wskazania do stosowania

Wskazaniami do stosowania bilastyny są:

• leczenie alergicznego zapalenia spojówek;
• profilaktyka i leczenie alergicznego nieżytu nosa:
  • sezonowego;
  • przewlekłego (całorocznego);
  • lekkiego;
  • umiarkowanego/ciężkiego;
• leczenie objawowe pokrzywki;
  • ostrej;
  • przewlekłej.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na substancję czynną bilastynę lub na którąkolwiek substancję pomocniczą preparatu leczniczego. Nie ustalono skuteczności i bezpieczeństwa terapii opartej na bilastynie u dzieci poniżej 12-go roku życia. U pacjentów z umiarkowaną lub ciężką niewydolnością nerek należy unikać jednoczesnego aplikowania leku z inhibitorami P-glikoproteiny (np. ketokonazol, erytromycyna, cyklosporyna, rytonawir lub diltiazem), gdyż może to zwiększać stężenie bilastyny w osoczu, a tym samym podnosić ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

W celu zachowania należytej ostrożności zaleca się unikanie stosowania podczas ciąży. Nie stwierdzono wydzielania bilastyny do mleka matki, jednak decyzja dotycząca kontynuowania karmienia piersią i/lub kontynuowania terapii bilastyną powinna być podjęta po rozważeniu stosunku korzyści wynikających z karmienia piersią (dla dziecka) i z leczenia bilastyną (dla matki).

Działania niepożądane

Bilastyna jest lekiem przeciwhistaminowym o bardzo niskim Kd (44). Lek silnie wiąże się więc z receptorem H1 (pięć razy silniej niż feksofenadyna), a z innymi receptorami (alfa adrenergicznym, serotoninergicznym czy receptorem acetylocholinowym) – w niewielkim stopniu. Dzięki temu bilastyna nie ma praktycznie żadnych istotnych działań niepożądanych, a ich ewentualne występowanie jest zbliżone do działań niepożądanych podczas podawania placebo.

Badania kliniczne wykazały, że najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi u pacjentów przyjmujących bilastynę w dawce 20 mg należały: ból głowy, senność, zawroty głowy i zmęczenie. Przy tym występowały one z częstotliwością podobną, jak u pacjentów przyjmujących placebo (12,7% w stosunku do 12,8%). Badania potwierdzają, że w odniesieniu do desloratadyny, bilastyna wywołuje znacznie mniej objawów niepożądanych (32,6% dla desloratadyny w stosunku do 28,3% dla bilastyny). Zestawiona z cetyryzyną, wykazuje mniejsze natężenie senności (4,8% dla cetyryzyny w stosunku do 0,4% dla bilastyny) i zmęczenia (7,5% dla cetyryzyny w stosunku do 1,8% dla bilastyny) po jej zażyciu. Bilastyna w pojedynczej dawce 20 mg i dawkach powtarzanych przez 8 dni nie wpływa również na zdolność prowadzenia pojazdów oraz nie wykazuje działania kardiotoksycznego.

Interakcje

• Żywność – jedzenie zmniejsza dostępność biologiczną bilastyny o 30% po podaniu doustnym.
• Sok grejpfrutowy – jego spożycie zmniejsza dostępność biologiczną bilastyny o 30%, co może dotyczyć też innych soków owocowych, a natężenie efektu zależeć od producenta i składu produktu. Mechanizmem tej interakcji jest zahamowanie polipeptydu OATP1A2 – transportera wychwytu – dla którego substratem jest bilastyna.
• Inhibitory OATP1A2 (np. rytonawir, ryfampicyna) – mogą, podobnie jak soki i żywność, zmniejszać stężenia bilastyny w osoczu.
• Ketokonazol lub erytromycyna – ich jednoczesne spożycie z bilastyną zwiększa dwukrotnie ekspozycję ogólnoustrojową (AUC), a dwu-trzykrotnie maksymalne stężenie we krwi (Cmax), co tłumaczy się interakcją z jelitowym wypływem transporterów.
• Inhibitory glikoproteiny P (np. cyklosporyna) – mogą zwiększać stężenie bilastyny w osoczu.
• Diltiazem – jednoczesne przyjęcie 20 mg bilastyny i 60 mg diltiazemu zwiększa maksymalne stężenie bilastyny we krwi (Cmax) o 50%, co wynika z interakcji z jelitowym wypływem transporterów.
• Lorazepam – jednoczesne przyjmowanie 20 mg bilastyny i 3 mg lorazepamu przez 8 dni nie nasiliło depresyjnego wpływu lorazepamu na ośrodkowy układ nerwowy.
• Alkohol – sprawność psychomotoryczna po jednoczesnym spożyciu alkoholu i 20 mg bilastyny jest podobna do obserwowanej po przyjęciu alkoholu i placebo.

Dawkowanie i sposób podawania

Lek przeznaczony jest do doustnej aplikacji 1 h przed posiłkiem lub 2 h po posiłku bądź też spożyciu soku owocowego. Zalecane jest przyjęcie dobowej dawki jednorazowo (dorośli i dzieci powyżej 12 lat). Stąd ewentualne linie podziału występujące na tabletkach zawierających bilastynę służą nie do zmniejszenia dawki o połowę, lecz ułatwieniu połknięcia leku po uprzednim podzieleniu tabletki. Zalecana maksymalna dawka preparatu to 20 mg (1 tabletka) dziennie. W przypadku nasilonych objawów pokrzywki po 2-tygodniowej terapii Gdy po 1-4 tygodni takiego leczenia objawy nie ustąpią, zaleca się zmianę preparatu leczniczego.

Czas trwania terapii jest zależny od przyczyny podjęcia leczenia:

• alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa (AZBŚN) – leczenie ograniczone do okresu ekspozycji na alergen;
• sezonowe zapalenia błony śluzowej nosa (SAR, z ang. seasonal allergic rhinitis) – leczenie przerywane po ustąpieniu objawów i wznawiane w momencie ich nawrotu;
• całoroczny zapalenie błony śluzowej nosa – leczenie ciągłe podczas okresów ekspozycji na alergeny;
• pokrzywka – leczenie zależne od jej typu, czasu trwania oraz przebiegu dolegliwości.

Nie jest wymagane dostosowanie indywidualnej dawki leku u pacjentów w podeszłym wieku, z zaburzeniami czynności nerek oraz z zaburzeniami czynności wątroby. Stężenie bilastyny w osoczu u pacjentów z zaburzeniem czynności nerek mieści się bowiem w bezpiecznym zakresie. Podobnie zmiany w czynności wątroby nie wpływają istotnie na farmakokinetykę bilastyny, gdyż ta metabolizowana jest głównie przez nerki. Nie zaobserwowano również istotnych różnic dotyczących farmakokinetyki leku u osób w podeszłym wieku w porównaniu z młodszymi pacjentami.

Preparaty dostępne w Polsce

W Polsce bilastyna dostępna jest jako Bilaxten i Clatra.

Przypisy

Bibliografia

• N.J. Carter. Bilastine: in allergic rhinitis and urticaria. „Drugs”. 72 (9), s. 1257–1269, 2012. DOI: 10.2165/11209310-000000000-00000. PMID: 22686617. 
• R. Corcóstegui, L. Labeaga, A. Innerárity, A. Berisa i inni. Preclinical pharmacology of bilastine, a new selective histamine H1 receptor antagonist: receptor selectivity and in vitro antihistaminic activity. „Drugs R D”. 6 (6), s. 371–384, 2005. DOI: 10.2165/00126839-200506060-00005. PMID: 16274260. 
• A. M. Fal, R. Pawliczak: Bilastyna – nowoczesny i bezpieczny lek w alergologii. Praktyczna monografia terapeutyczna. Wyd. 2 popr.. 2014.
• N. Jauregizar, L. de la Fuente, M.L. Lucero, A. Sologuren i inni. Pharmacokinetic-pharmacodynamic modelling of the antihistaminic (H1) effect of bilastine. „Clin Pharmacokinet”. 48 (8), s. 543–554, 2009. DOI: 10.2165/11317180-000000000-00000. PMID: 19705924. 
• M. Jutel, K. Solarewicz-Madejek. Bilastyna – nowy lek przeciwhistaminowy. „Alergia”. nr 3, s. 37–39, 2011. 
• R. Pawliczak. Bezpieczeństwo nowych leków przeciwhistaminowych. „Terapia”. XX (4 (271)), s. 63–66, 2012. 
• Ulotka informacyjna ChPL_16 Gru 2010.
• C. Bachert, P. Kuna, F. Sanquer, P. Ivan i inni. Comparison of the efficacy and safety of bilastine 20 mg vs desloratadine 5 mg in seasonal allergic rhinitis patients. „Allergy”. 64 (1), s. 158–165, 2009. DOI: 10.1111/j.1398-9995.2008.01813.x. PMID: 19132976. 
• P. Kuna, C. Bachert, Z. Nowacki, P. van Cauwenberge i inni. Efficacy and safety of bilastine 20 mg compared with cetirizine 10 mg and placebo for the symptomatic treatment of seasonal allergic rhinitis: a randomized, double-blind, parallel-group study. „Clin Exp Allergy”. 39 (9), s. 1338–1347, 2009. DOI: 10.1111/j.1365-2222.2009.03257.x. PMID: 19438584. 

Linki zewnętrzne

• B. Kiss. Porównanie leków przeciwhistaminowych I i II generacji. „Praktyka lekarska. Zeszyty specjalistyczne”. 74 (11), 2012-08-20. 
• Bilastyna (opis profesjonalny) Serwis Lekarze Pacjentom – Alergie, Medycyna Praktyczna