Bilbao

Bilbao
Bilbo
Ilustracja
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Hiszpania

Wspólnota autonomiczna

 Kraj Basków

Prowincja

Bizkaia

Burmistrz

Juan María Aburto Rike

Powierzchnia

41,5 km²

Wysokość

90 m n.p.m.

Populacja (2016)
• liczba ludności
• gęstość


345 122
8316 os./km²

Nr kierunkowy

34 94

Kod pocztowy

480xx

Tablice rejestracyjne

BI

Położenie na mapie Hiszpanii
Mapa konturowa Hiszpanii, u góry znajduje się punkt z opisem „Bilbao”
Położenie na mapie Kraju Basków
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Bilbao”
Ziemia43°16′N 2°56′W/43,266667 -2,933333
Strona internetowa
Portal Hiszpania

Bilbao (bask. Bilbo) – miasto w północnej Hiszpanii, w regionie Kraj Basków, u ujścia rzeki Nervión do Zatoki Biskajskiej Oceanu Atlantyckiego, siedziba administracyjna prowincji Bizkaia. W 2019 liczyło ok. 346 405 mieszkańców[1]. Wraz z przyległymi miejscowościami tworzy obszar metropolitalny Gran Bilbao.

Demografia

Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Bilbao (hiszp. Grande Área Urbana) ma 910 578 mieszkańców na powierzchni 504 km², w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 14 809 osób, co stanowi wzrost o 1,65%[2].

Rozwój demograficzny centrum administracyjnego Bilbao (1920–2010)

Historia

Bilbao prawa miejskie nadane zostały w 1300 roku. Przez wieki był to port eksportujący żelazo i wełnę.

Od XIX wieku miasto stało się jednym z głównych ośrodków przemysłowych Hiszpanii oraz centrum baskijskiego ruchu narodowego. W latach 19361937 stolica autonomicznej Republiki Baskijskiej, krwawo spacyfikowanej przez wojska gen. Francisco Franco.

Obecnie główny ośrodek gospodarczy i najważniejsze miasto regionu. Różnorodny przemysł: wydobycie i przetwórstwo rud żelaza i metali nieżelaznych, zakłady przemysłu maszynowego, chemicznego, przetwórstwa spożywczego, stocznia.

Klimat

Bilbao znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[3] typu oceanicznego[4], z łagodnymi zimami i umiarkowanie ciepłymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi 19 °C w dzień i 10 °C w nocy[5]. Według Europejskiej Agencji Środowiska, Bilbao leży w obrębie atlantyckiego regionu biogeograficznego[6].

Średnia temperatura najchłodniejszych miesięcy – grudnia, stycznia i lutego – wynosi około 14 °C w dzień i 5 °C w nocy. Średnia dobowa temperatura morza w zimie wynosi 13 °C[7]. Opady śniegu są rzadkie, średnio 2 dni rocznie. Nocne przymrozki występują przez 9 dni rocznie, średnio po 2–3 dni w grudniu, styczniu i lutym[5]. Okres z letnimi temperaturami zaczyna się w maju i kończy w październiku. W najcieplejszym miesiącu roku – sierpniu – średnia temperatura wynosi wokół 26 °C w ciągu dnia, 15 °C w nocy, a średnia dobowa temperatura morza – 21 °C[7]. Generalnie, zimy w Bilbao, jak i w pozostałej części Costa Verde, pod względem temperatur przypominają zimy z basenu Morza Śródziemnego, np. z Monako, natomiast lato jest umiarkowanie ciepłe i przypomina lato z północnej połowy Europy, np. Paryża.

Bilbao ma aż 1100–1200 mm deszczu rocznie oraz ponad 120 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥1mm, 170 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥0,1mm. Opady wahają się średnio od 7–11 dni w lipcu do 13–16 dni deszczowych w styczniu. Klimat Bilbao charakteryzuje się dużą ilością deszczu, jak i dużą liczbą dni deszczowych w skali europejskiej. Średnia roczna wilgotność wynosi 70%, od 68% w marcu do 73% w listopadzie. Miasto ma około 1600 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 78 h (2,5 godziny dziennie, około dwa razy więcej niż w Polsce) w grudniu do 186 h (średnio 6 godzin czystego słońca na dobę, około 25% mniej niż w Polsce) w lipcu[5]. Jest to jedno z najniższych wartości słonecznych w Europie Południowej.

Średnia temperatura i opady dla Bilbao (port lotniczy Bilbao)
MiesiącStyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRoczna
Średnie temperatury w dzień [°C]13.414.316.517.620.823.425.426.024.621.616.613.919,5
Średnie dobowe temperatury [°C]9.39.711.512.615.718.420.420.919.216.412.49.914,7
Średnie temperatury w nocy [°C]5.15.16.47.610.613.415.415.713.811.48.15.99,9
Opady [mm] 120869010778605076731111471221134
Średnia liczba dni z opadami12.610.610.512.510.57.27.07.98.310.812.712.3124
Wilgotność [%]72696869697071727171737270
Średnie usłonecznienie (w godzinach)859713213816918018617916012688781610
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[5] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 42 m n.p.m., 13 km od morza, 1981–2010)
Średnia dobowa temperatura morza (°C) na przedmieściach[7]
StyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRok
12,912,612,713,916,018,720,221,220,618,816,514,316,5

Zabytki i warte zobaczenia

Kultura

Miasto jest centrum kulturalnym Kraju Basków. Działają w nim 2 uniwersytety. Bilbao stara się przyciągnąć turystów, budując muzea (z których najgłośniejsze jest, otwarte w październiku 1997, słynne Muzeum Guggenheima, zaprojektowane przez Franka Gehry’ego[8]) sale wystawowe i koncertowe (Palacio Euskalduna), zagospodarowując dawne tereny przemysłowe i ściągając sławnych architektów (Frank Gehry, Norman Foster, Santiago Calatrava). Największym wieżowcem w mieście jest Torre Iberdrola.

W tym mieście znajduje się też teatr operowy, wystawiający opery światowego repertuaru – Teatro Arriaga. Z tą instytucją współpracują artyści światowej klasy, jak np. Ildebrando D’Arcangelo.

W Bilbao odbywa się coroczny festiwal górski.

Miasto jest tematem piosenki Bilbao song pochodzącej z musicalu autorsko-kompozytorskiego trio HauptmannBrechtWeil zatytułowanego Happy End. Hołd dla miejscowej publiczności jest też utwór Song for Bilbao amerykańskiej grupy muzycznej Pat Metheny Group. Miasto pojawia się też na początku filmu z Jamesem Bondem z 1999 roku Świat to za mało.

Sport

Podobnie, jak w innych miastach o tej wielkości i znaczeniu, ważną pozycję w życiu miasta zajmuje sport. Najbardziej znaną drużyną jest klub piłkarski Athletic Bilbao, grające w hiszpańskiej La Liga.

Galeria

Transport

W mieście sprawną komunikację zapewnia szybki tramwaj EuskoTren, nowoczesne metro oraz autobusy. Bilbao jest ważnym węzłem komunikacyjnym w północnej Hiszpanii, główną stacją kolejową jest Bilbao Abando, inne to Bilbao-Atxuri. Miasto posiada międzynarodowy port lotniczy Bilbao i międzynarodowy port morski.

Miasta partnerskie

Bibliografia

  • Nowa encyklopedia powszechna, PWN, Warszawa 1995-1996

Przypisy

  1. Bizkaia: Población por municipios y sexo.. www.ine.es. [dostęp 2022-06-12].
  2. Áreas urbanas +50, Ministerio de Fomento de España (pol. Ministerstwo Rozwoju).
  3. Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
  4. World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
  5. a b c d Standard climate values. Bilbao Aeropuerto – Agencia Estatal de Meteorología.
  6. Europe’s environment: the third assessment. Environmental assessment report No 10. European Environment Agency, Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, p. 231 (mapa).
  7. a b c Algorta Water Temperature - seatemperature.org
  8. History of the Guggenheim Museum Bilbao. [dostęp 2021-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-25)].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
View of Bilbao.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Bizkaiko Foru Aldundia.jpg
Autor: Javier Mediavilla Ezquibela, Licencja: CC BY 2.5
Palace of Foral Government of Biscay, in Bilbao's Main Road, with a Christmas tree
Bilbao Alhondiga-tomasfano-01.jpg
Autor: Tomas Fano, Licencja: CC BY-SA 2.0
La Alhóndiga. Bilbao. Vizcaya. País Vasco. Spain
"IMG 9443"Guggenheim Museum Bilbao - "Maman".jpg
Autor: Kuroczynski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Exterior view of Guggenheim Museum Bilbao with Maman
Plaza Unamuno.jpg
Autor: Javier Mediavilla Ezquibela, Licencja: CC BY 2.5
Tribute to Miguel de Unamuno in Unamuno Square, around 100 m from the house the writer was born in, in Bilbao old town, Biscay, Spain. The column supports a sculpture of Unamuno's head. The man on a yellow shirt besides the monument is Eduardo Maiz, city councillor of Local Police. The major Iñaki Azkuna can also be seen. The white building at the left is the Basque Museum (Basque Archeologocal, Etnographical and Historical Museum).
"IMG 9548"Azkuna Zentroa Bilbao.jpg
Autor: Kuroczynski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Inside Azkuna Zentroa
Europe relief laea location map.jpg
Autor: Alexrk2, Licencja: CC BY-SA 3.0
Physical location map Europe; Lambert azimuthal equal-area projection
Bilbao - Alhondiga.jpg
Autor: Zarateman, Licencja: CC0
Antigua Alhóndiga de Bilbao (Vizcaya, País Vasco, España)
Bandera de Vizcaya.svg
Autor: SanchoPanzaXXI, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bandera del territorio histórico Vizcaya (Bizkaia) de color carmesí, incorporando el escudo según aprobación en 2007 de las Juntas Generales de Bizkaia [1]
Bilbao Zubizuri La nuit (2).jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zubizuri is a pedestrian bridge crossing the Nervión river in Bilbao. Architect: Santiago Calatrava.
Zubi Zuri.jpg
Autor: Daniel Lobo, Licencja: CC BY 2.0
Zubizuri bridge from below
"IMG 9543 2"Azkuna Zentroa Bilbao.jpg
Autor: Kuroczynski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Azkuna Zentroa Bilbao main entrance
Bilbao - Torre Iberdrola 07.JPG
Autor: Zarateman, Licencja: CC0
Iberdrola Tower, Bilbao
"IMG 9559"Azkuna Zentroa Bilbao.jpg
Autor: Kuroczynski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Inside Azkuna Zentroa
Reliefkarte Spanien.png
Autor: Tschubby, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Reliefkarte Spanien
Flag of the Basque Country.svg
(c) Daniele Schirmo aka Frankie688, CC BY-SA 2.5
Flag of the autonomous region of the Basque Country
A white cross over a green saltire on a red field.
Bilbao - Guggenheim aurore.jpg
Autor: PA, Licencja: CC BY-SA 4.0
Musée Guggenheim au petit matin