Biljana Plavšić

Biljana Plavšić
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 lipca 1930
Tuzla, Królestwo Jugosławii

Prezydent Republiki Serbskiej
Okres

od 19 lipca 1996
do 4 listopada 1998

Poprzednik

Radovan Karadžić

Następca

Nikola Poplašen

Odznaczenia
Łańcuch Orderu Republiki Serbskiej

Biljana Plavšić (cyr. Биљана Плавшић, ur. 7 lipca 1930 w Tuzli) – prezydent Republiki Serbskiej w latach 19961998.

Ukończyła studia biologiczne, w 1956 uzyskała w tej dziedzinie tytuł profesora Uniwersytetu w Sarajewie[1]. Specjalizowała się w botanice, z tej dziedziny obroniła doktorat[2]. Pełniła funkcję dziekana wydziału przyrodniczo-matematycznego Uniwersytetu w Sarajewie[2]. Opublikowała ponad 100 prac w swojej dziedzinie[1]. Tytuł profesorski straciła w 2009 na mocy decyzji Senatu uniwersytetu[3].

W politykę zaangażowała się po rozpadzie Jugosławii. Wstąpiła wówczas do Demokratycznej Partii Serbii[4]. Od listopada 1990 do kwietnia 1992 zasiadała w Prezydium Republiki Serbskiej, następnie pełniła funkcję jej wiceprezydenta i należała do naczelnego dowództwa sił zbrojnych Republiki Serbskiej. Reprezentowała w tym okresie skrajnie nacjonalistyczne poglądy[4][5]. Publicznie twierdziła, iż Bośniacy są „genetycznie zdeformowanymi Serbami”, fotografowała się z przywódcą paramilitarnej serbskiej bojówki „Tygrysy” Željko Ražnatoviciem ps. Arkan[6]. W swoich zeznaniach w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości Vojislav Šešelj twierdził, iż Radovan Karadžić popierał kandydaturę Plavšić na prezydenta Republiki Bośni, gdyż w swoich poglądach nacjonalistycznych była jeszcze bardziej radykalna, niż on sam[7]. W odróżnieniu jednak od innych nacjonalistycznych polityków serbskich działających w Bośni poparła układ w Dayton[1].

W 1996 została wybrana prezydentem Republiki Serbskiej, zmieniając polityczną postawę i deklarując od tej pory bardziej umiarkowane poglądy[1]. Zyskało jej to poparcie krajów Europy zachodniej[6], lecz przyczyniło się do porażki wyborczej w 1998[5]. Z polityki wycofała się ostatecznie ok. 2000[1].

W styczniu 2001 roku oddała się dobrowolnie do dyspozycji trybunału w Hadze, który oskarżył ją o zbrodnie przeciwko ludzkości: prześladowania ze względów politycznych, rasowych lub religijnych popełnione na bośniackich muzułmanach oraz Chorwatach w 37 miejscach, poparcie i współudział w kampanii rozdzielenia etnicznego poprzez sprowadzanie z Serbii oddziałów paramilitarnych[8]. Pierwszego dnia procesu, 11 stycznia 2001, nie przyznawała się do winy. Ostatecznie 2 października 2002 zadeklarowała, iż brała udział w prześladowaniu bośniackich muzułmanów. Została skazana na 11 lat pozbawienia wolności, karę odbywała w Szwecji[8]. Po sześciu latach została przedterminowo zwolniona za dobre sprawowanie. Udała się wówczas do Belgradu[9].

W czasie pobytu w więzieniu Plavšić napisała książkę poświęconą wojnie w Bośni, w której wezwała Radovana Karadžicia i gen. Ratko Mladicia do dobrowolnego poddania się karze ze strony Międzynarodowego Trybunału[9]. Oceniła również tego pierwszego jako „tchórza”, zaś drugiego jako „wielkiego człowieka”, wzywając Mladicia do obrony Serbów i swoich żołnierzy przed trybunałem[9]. Przed uwolnieniem stwierdziła również, że jej przyznanie się do winy było krokiem taktycznym i że nie czuje się winna zarzucanych jej zbrodni[10].

Przypisy

Bibliografia

  • Wiesław Walkiewicz, Jugosławia. Państwa sukcesyjne, Warszawa: TRIO, 2009, ISBN 978-83-7436-179-8, OCLC 750671288.

Media użyte na tej stronie

Seal of the Republika Srpska.svg
Amblem (coat of arms) of the Republic of Srpska
BIH Order of the Republic of Srpska ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar: Order of the Republic of Srpska. Republika Srpska (Bosnia and Herzegovina).
Biljana Plavsic.JPG
Biljana Plavšić, from 960912-F-2907C-002 U.S. Provisional President Mrs. Biljana Plavsic, at a group press conference, held in support of Operation JOINT ENDEAVOR, after meeting with the principal election officials at the "Famos Factory" complex in the Republic of Srpska (SSGT Lance Cheung, USAF/Released)