Bischofswerda

Bischofswerda
Ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Saksonia

Powiat

Landkreis Bautzen

Powierzchnia

46,26 km²

Wysokość

304 m n.p.m.

Populacja (31.12.2013)
• liczba ludności
• gęstość


11 605
251 os./km²

Nr kierunkowy

03594

Kod pocztowy

01877

Tablice rejestracyjne

BZ

Plan Bischofswerdy
Położenie na mapie Saksonii
Mapa konturowa Saksonii, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Bischofswerda”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, po prawej znajduje się punkt z opisem „Bischofswerda”
Ziemia51°08′N 14°11′E/51,133333 14,183333
Strona internetowa
Portal Niemcy

Bischofswerda – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Saksonia, w okręgu administracyjnym Drezno, w powiecie Budziszyn na Górnych Łużycach nad rzeką Wesenitz, położone ok. 33 km na wschód od Drezna i ok. 18 km na zachód od Budziszyna. Siedziba wspólnoty administracyjnej Bischofswerda. W 2013 r. miało 11 605 mieszkańców.

Nazwa

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1227 roku, kiedy to zapisano jej nazwę w formie Biscofiswerde. Nazwa była później notowana także w formach Bischopeswerde (1272), Bischoveswerde (1282), Bischofiswerde (1320), Bisschoffwerde (1411), Bisschoffwarten (1434), Bischwerde (1460), Bischwerdt (1530), Bischoffswerde (1538), Bischoffswerda (1671)[1]. Nazwa górnołużycka pojawiła się w źródłach pisanych pod koniec XVII wieku, po raz pierwszy w 1700 roku, kiedy odnotowano formę Biskopize. Późniejsze zapisy to: Bischkupiza (1761), Biskopicy (1843)[2].

Nazwa miasta złożona jest z określnika Bischof i nazwy pospolitej -werd(a), a oznacza ‘osadę biskupią położoną nad wodą’. Pochodzi od średnio-wysoko-niemieckiego wyrazu pospolitego bischof, czyli ‘biskup’, i nawiązuje do faktu założenia miasta przez biskupów miśnieńskich[2][3]. Rdzeń -werd(a) (staro-wysoko-niemieckie warid, werid, średnio-wysoko-niemieckie wert, -des, werder), czyli ‘wyspa, ostrów, półwysep, brzeg, wyniesiony kawałek lądu pośród mokradeł’, występuje z końcówką -a charakterystyczną dla nazw miejscowych regionu[3]. Górnołużycka nazwa Biskopicy jest odpowiednikiem nazwy niemieckiej i składa się z nazwy pospolitej biskop (dawniej biskup) oraz przyrostka -icy[4].

W językach czeskim i polskim stosowana jest czasem forma Biskupice[5].

Lokalnie miasto funkcjonuje także pod nazwami obocznymi Schibbock, Schiebock, Schiebbock, pochodzącymi od dialektalnego Schiebbock ‘taczka’. Jest to nawiązanie do dawnych targów na miejskim rynku, podczas których pospolicie wykorzystywano te urządzenia[2][4].

Historia

Bischofswerda w 1713 roku

Bischofswerda powstała w końcu XI wieku i swój początek zawdzięczają biskupowi Benonowi z Miśni i prowadzonej przez niego akcji misyjnej. Miastem Bischofswerda była już w 1227 r. W miejscowości zachowały się fragmenty średniowiecznych murów obronnych z basztami. W latach 1429, 1469, 1528 miasto ucierpiało z powodu pożarów. W 1559 Bischofswerda przeszła z rąk diecezji miśnieńskiej pod panowanie Elektoratu Saksonii. Tędy przebiegała jedna z tras przejazdów króla Augusta II Mocnego z Drezna do Warszawy[6]. Pamiątką z tego okresu jest słup dystansowy poczty polsko-saskiej z herbami Polski i Saksonii oraz monogramem króla z 1724 roku. Od 1806 część Królestwa Saksonii. W 1813 r. wielki pożar, wywołany podczas bitwy wojsk rosyjsko-pruskich z Napoleonem, strawił niemal całe miasteczko wraz z jego cennymi archiwami. Obecna zabudowa pochodzi z XIX i XX wieku. W 1871 miasto znalazło się w granicach Niemiec. W kwietniu 1945 r. miasto zostało opanowane przez 2 Armię Wojska Polskiego. W latach 1949–1990 część NRD. Od 1990 w granicach odtworzonego Wolnego Kraju Saksonia Republiki Federalnej Niemiec.

Wśród bardziej interesujących budynków są kościół i ratusz zbudowane wg projektu Gottloba Friedricha Thormeyera.

Dzielnice miasta

  • Belmsdorf (górnołuż. Baldrijanecy)
  • Bischofswerda (Biskopicy) z Pikau (Špikawy)
  • Geißmannsdorf (Dźibrachćicy)
  • Goldbach (Kadłobja)
  • Großdrebnitz (Drjewnica) z Kleindrebnitz (Mała Drjewnica) oraz Neudrebnitz (Nowa Drjewnica)
  • Schönbrunn (Šumborn) z Kynitzsch (Kinič) oraz Neu-Schönbrunn (Nowy Šumborn)
  • Weickersdorf (Wukranćicy)

Zabytki

  • Słup poczty polsko-saskiej z 1724 roku
  • Pomnik księcia warszawskiego i króla saskiego Fryderyka Augusta na Starym Rynku
  • Ratusz
  • Dom biskupi
  • Kościół katolicki pw. św. Benona z lat 20. XX wieku
  • Gmach poczty
  • Dworzec kolejowy

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł szklarski, maszynowy oraz ceramiczny[7].

Współpraca

Miejscowości partnerskie:

Galeria

  • Stary Rynek z ratuszem

    Stary Rynek z ratuszem

  • Nowy Rynek

    Nowy Rynek

  • Ulica Dworcowa (Bahnhofstraße)

    Ulica Dworcowa (Bahnhofstraße)

  • Szkoła

    Szkoła

  • Dom biskupi

    Dom biskupi

  • Gmach poczty

    Gmach poczty

  • Słup dystansowy poczty polsko-saskiej

    Słup dystansowy poczty polsko-saskiej

  • Pomnik Fryderyka Augusta

    Pomnik Fryderyka Augusta

  • Kościół św. Benona

    Kościół św. Benona

  • Dworzec kolejowy

    Dworzec kolejowy

Przypisy

  1. ↑ Bischofswerda. Historisches Ortsverzeichnis von Sachsen. [dostęp 2022-08-21]. (niem.).
  2. ↑ a b c Ernst Eichler, Hans Walther: Historisches Ortsnamenbuch von Sachsen. T. I. A – L. Berlin: Akademie Verlag, 2001, s. 75. ISBN 3-05-003728-8.
  3. ↑ a b Ernst Eichler, Hans Walther: Historisches Ortsnamenbuch von Sachsen. T. III. Apparat und Register. Berlin: Akademie Verlag, 2001, s. 103–106. ISBN 3-05-003728-8.
  4. ↑ a b Manfred Niemeyer, Deutsches Ortsnamenbuch, Berlin: Walter de Gruyter GmbH & Co. KG, 2012, s. 71, ISBN 978-3-11-018908-7.
  5. ↑ Krzysztof R. Mazurski, Andrzej Zieliński, Łużyce, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984, s. 39, ISBN 83-03-00772-6.
  6. ↑ » Informacja historycznaDresden-Warszawa, www.dresden-warszawa.eu [dostęp 2017-11-22] (pol.).
  7. ↑ Bischofswerda, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-06-06].

Bibliografia

  • Krzysztof Radosław Mazurski, Andrzej Zieliński, Łużyce, Warszawa: KAW, 1984, ISBN 83-03-00772-6, OCLC 76329792.
  • Statistisches Landesamt des Freistaates Sachsen, Kamenz, 2009
Wspólnota administracyjna Bischofswerda (Verwaltungsgemeinschaft Bischofswerda)
Miasta
Gminy
Powiat Budziszyn (Landkreis Bautzen)
  • Siedziba powiatu: Budziszyn (Bautzen, Budyšin)
Miasta
(Stadt)
Gminy
(Gemeinde)
Wspólnoty administracyjne
(Verwaltungsgemeinschaft)
Związki gmin
(Verwaltungsverband)

herb powiatu Budziszyn

Media użyte na tej stronie

Saxony location map G.svg
Autor: Hanhil based on work by TUBS, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map Saxony, showing position of Saxony within Germany. Geographic limits of the map:
Germany location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Germany (Wp article: en:Germany)
Bischofswerda Postmeilensäule.jpg
Autor: Radler59, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kursächsische Postmeilensäule-Distanzsäule in Bischofswerda
Friedrich August in Bischofswerda 1.JPG
Autor: Brücke-Osteuropa, Licencja: CC0
Denkmal des Königs Friedrich August des Gerechten auf dem Altmarkt in Bischofswerda, Sachsen
Bischofswerda Bahnhofsgebäude 2010.jpg
Autor: TMg, Licencja: CC BY-SA 3.0 de
Train station in Bischofswerda in the district of Bautzen in Saxony, Germany.
Bischofswerdaaltmarkt.jpg
Autor: Unukorno, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bischofswerda, market place Altmarkt
Bischofswerda in BZ.svg
Deutsch (de): Lagekarte von Bischofswerda, Landkreis Bautzen, Sachsen, Deutschland.
English (en): Locator map of Bischofswerda in District of Bautzen, Saxony, Germany.
français (fr): Plan de localisation de la municipalité Bischofswerda dans l'arrondissement de Bautzen dans Saxe, Allemagne.
hornjoserbsce (hsb): Poziciska karta gmejny Biskopicy, Budyski wokrjes, Sakska, Němska.
македонски (mk): Положбена карта на Bischofswerda во рамките на Landkreis Bautzen, Sachsen, Германија.
Nederlands (nl): Detailkaart van Bischofswerda in de Landkreis Bautzen, Sachsen, Duitsland.
Esperanto (eo): Situomapo de Bischofswerda en Landkreis Bautzen, Sachsen, Germanio.
മലയാളം (ml): ജർമ്മനിയിലെ Saxony, District of Bautzen, Bischofswerda ഭൂപടസ്ഥാനം.
Bischofswerda, Altmarkt 29, 30, 31, 1, 001.jpg
Autor: Tilman2007, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bischofswerda, Altmarkt 29, 30, 31, 1
Bischofswerda Mittelschule 2010.jpg
Autor: TMg, Licencja: CC BY-SA 3.0 de
Primary and secondary school at the Kirchstraße in Bischofswerda in the district of Bautzen in Saxony, Germany.
BIW Post.JPG
Autor: WikiAnika, Licencja: CC BY 3.0 de
Możesz wybrać, którą licencję chcesz zastosować.
BIW Bischofssitz q.JPG
Autor: WikiAnika, Licencja: CC BY 3.0 de
Der sogenannte Bischofssitz wurde nach dem großen Bischofswerdaer Stadtbrand von 1813 im Jahr 1818 auf Veranlassung Gottlob Friedrich Thormeyers in der erhaltenen klassizistischen Form errichtet. Die zweiflügelige Hofumbauung wurde später ergänzt.
In der mittleren Etage des Hauptgebäudes befindet sich die Stadt- und Kreisbibliothek.
Bischofswerdastbenno.jpg
Autor: Unukorno, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bischofswerda, church St. Benno
Wappen Landkreis Bautzen.svg
The historical coat of arms of Upper Lusatia and the city of Bautzen in Saxony, Germany. Today this is the coat of arms of the district Bautzen.
Bischofswerda 1713.jpg
Ansicht von Bischofswerda, Kupferstich, 1713, Die Stadt Bischoffswerda : Prospect vom Trebnitzer Berge / Christian Heckelius. - [Dreßden], [1713]. - 1 Kunstbl. : Kupferstich ; 29 x 13 cm, 1713