Biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP

Biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP – urząd zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Biskup przewodzi całemu Ludowi Bożemu i służbie posługiwania Słowa i Sakramentów. Sprawuje także urząd nadzorujący („episkope”) w całym Kościele, aby Słowo Boże czysto i wiernie było zwiastowane, i aby Sakramenty Święte były w Kościele sprawowane i udzielane zgodnie z ustanowieniem Bożym. Biskup przekazuje urząd duchowny w sposób szczególny, jest on reprezentantem urzędu sędziowskiego Chrystusa. Sprawuje również duchową opiekę nad wszystkimi duchownymi Kościoła, kieruje pracami Kościoła jako Prezes Konsystorza, ordynuje duchownych oraz wyświęca biskupów. Wybierany jest przez Synod Kościoła spośród duchownych mających za sobą co najmniej 15 lat służby w Kościele. Jego kadencja trwa dziesięć lat, z możliwością powtórnej elekcji. Siedzibą Biskupa Kościoła jest miasto stołeczne Warszawa. Od 2010 zwierzchnikiem Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP jest biskup Jerzy Samiec.

Historia

Kościół św. Trójcy w Warszawie miejsce konsekracji Biskupa Kościoła.

Po I wojnie światowej przestał istnieć Kościół Ewangelicko-Augsburski w Królestwie Polskim, jego dotychczasowy zwierzchnik, superintendent generalny ks. Juliusz Bursche został zwierzchnikiem Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. W 1937 roku został zgodnie z nowym prawem wewnętrznym pierwszym Biskupem Kościoła Ewangelicko-Augusburskiego. Po II wojnie światowej, w wyniku której zginął bp Juliusz Bursche władze Kościoła zdecydowały o wyborze na stanowisko tymczasowego zwierzchnika Kościoła ks. Jana Szerudę, który pełnić miał obowiązki biskupa do czasu zwołania pierwszego po wojnie Synodu Kościoła. Władze państwowe nie zgodziły się jednak na jego wybór. Synod wybrał więc w 1951 roku na to stanowisko ks. Karola Kotulę. W 1952 roku Synod wybrał biskupa-adiunkta, który miał pomagać biskupowi w pełnieniu obowiązków; został nim ks. Zygmunt Michelis. Biskup Kotula przeszedł na emeryturę w 1959 roku, Synod wybrał nowego Biskupa ks. Andrzeja Wantułę. W 1975 roku bp Andrzej Wantuła przeszedł w stan spoczynku, zastąpił go ks. Janusz Narzyński. Brał on udział w Obradach Okrągłego Stołu jako jeden z trzech (obok ks. Bronisława Dembowskiego i ks. Alojzego Orszulika) obserwatorów kościelnych. Po przejściu na emeryturę bpa Narzyńskiego, Synod dokonał wyboru ks. Jana Szarka na stanowisko Biskupa Kościoła, w związku ze zmianami przepisów kościelnych był on pierwszym wybranym na 10-letnią kadencję biskupem (jego poprzednicy pełnili tę funkcję do czasu przejścia na emeryturę). W 2000 roku Synod Kościoła wybrał ks. Janusza Jaguckiego na nowego Biskupa Kościoła. W 2009 roku w trakcje wiosennej sesji Synodu Kościoła poinformowano o ustaleniach Komisji Historycznej, zgodnie z którymi uznano ks. bp Janusza Jaguckiego tajnym i świadomym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa, złożył on wniosek o wotum zaufania, którego nie otrzymał. W związku z zaistniałą sytuacją Synod postanowił skrócić jego kadencję do momentu wyboru nowego biskupa i wprowadzenia go w urząd, czyli do stycznia 2010 r.^[1]^[2] Głosowanie nad wotum zaufania dla Jaguckiego, było pierwszym tego rodzaju głosowaniem w historii polskiego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego^[3].

24 czerwca 2009 r. podczas Ogólnopolskiej Konferencji Duchownych Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego we Wrocławiu dokonano typowania kandydatów, spośród których w czasie jesiennej sesji synodu został wybrany nowy biskup. W wyniku tajnego głosowania spośród pięciu kandydatów wyłonionych we wstępnym głosowaniu konferencja wybrała trzech księży, którzy zostali przedstawieni Synodowi Kościoła jako oficjalni kandydaci duchownych na urząd Biskupa Kościoła^[4]^[5]:

17 października 2009 roku w czasie obrad XII sesji Synodu Kościoła wybrano ks. Jerzego Samca na stanowisko zwierzchnika Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Otrzymał on 38 głosów spośród 63 oddanych^[6]. Uroczystość konsekracji nowego biskupa odbyła się 6 stycznia 2010 roku w Kościele Świętej Trójcy w Warszawie.

Kompetencje

Zgodnie z zapisami Zasadniczego Prawa Wewnętrznego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej Biskup Kościoła^[7]:

sprawuje duchową opiekę nad wszystkimi księżmi, katechetami, diakonami, siostrami diakonisami,
kieruje przygotowaniem religijnym i naukowym, sprawuje piecze i nadzór nad działalnością duchownych,
otacza opieką kandydatów na duchownych Kościoła w zakresie religijno-dogmatycznym i moralnym oraz nadzór nad ich pracą w Kościele,
przewodniczy Kościelnej Komisji Egzaminacyjnej dla kandydatów na duchownych, dla Wikariuszy oraz katechetów,
ordynuje kandydatów na duchownych osobiście lub deleguje Biskupa Diecezjalnego, w którego Diecezji odbywa się ordynacja,
wyświęca siostry diakonise, powołuje i odwołuje Duszpasterza Diakonatu, mianuje członków Rady Opiekuńczej Diakonatu,
poświęca kościoły i kaplice osobiście lub przez delegowanego Biskupa Diecezjalnego, w którego Diecezji odbywa się uroczystość,
zwołuje przynajmniej raz na kwartał Konferencję Biskupów dla omówienia spraw ogólnokościelnych,
wraz z Konferencją Biskupów przygotowuje i zwołuje coroczną ogólnopolską Teologiczną Konferencję Księży,
udziela misji kanonicznej niezbędnych do nauczania kościelnego i kształcenia teologicznego,
powołuje Generalnego Wizytatora Nauczania Kościelnego,
wizytuje Parafie co najmniej raz na dziesięć lat,
konsekruje (wyświęca) i wprowadza na ustanowione stanowisko wszystkich Biskupów,
wydaje listy pasterskie,
składa Synodowi Kościoła sprawozdania o stanie Kościoła,
decyduje o dopuszczalności ślubu kościelnego w przypadkach, gdy poprzednie małżeństwo jednego z nowożeńców zostało rozwiązane wyrokiem sądu powszechnego.
na wniosek zainteresowanego duchownego po pozytywnym zaopiniowaniu przez Biskupa Diecezjalnego, może udzielić duchownemu pisemnej zgody na podjęcie dodatkowej pracy o niedoraźnym charakterze, która będzie wykonywana poza otrzymanym w ramach Kościoła mandatem.

Lista biskupów

Kadencja	Biskup	Urodzony	Zmarł	Uwagi
1904–1942	ks. dr Juliusz Bursche	19 września 1862, Kalisz	20 lutego 1942, Berlin	Według innych źródeł zginął w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen
1945–1951	ks. prof. Jan Szeruda (p.o.)	26 grudnia 1889, Wędrynia	21 marca 1962, Warszawa	Pełniący obowiązki biskupa
1951–1959	ks. dr Karol Kotula	26 lutego 1884, Cierlicko	8 grudnia 1968, Warszawa
1959–1975	ks. prof. Andrzej Wantuła	26 listopada 1905, Ustroń	15 czerwca 1976, Warszawa
1975–1991	ks. dr Janusz Narzyński	14 marca 1928, Warszawa	14 marca 2020, Warszawa
1991–2001	ks. dr Jan Szarek	13 lutego 1936, Bielsko-Biała	8 października 2020, Cieszyn
2001–2010	ks. Janusz Jagucki	14 lutego 1947, Sorkwity		Kadencja skrócona
od 2010	ks. Jerzy Samiec	27 marca 1963, Cieszyn		12 października 2019 wybrany na drugą 10-letnią kadencję ^[8]