Biskupi gnieźnieńscy

Biskupi gnieźnieńscybiskupi diecezjalni (jednocześnie arcybiskupi metropolici) i biskupi pomocniczy archidiecezji gnieźnieńskiej. Arcybiskupom metropolitom gnieźnieńskim przysługuje tytuł prymasa Polski (od 1417). Mają także prawo używania purpurowych szat nawet jeśli nie są kardynałami.

Biskupi

Biskupi diecezjalni

Lata urzędowaniaBiskupUwagi
1000–?Radzim.jpgRadzim Gaudentybłogosławiony Kościoła katolickiego
przed 1025?–1027Hipolit
1027–1028Bossuta Stefan
1075?–1092Bogumił Piotr.PNGBogumił
ok. 1092?Heinrich von Wülzburgokres posługi, a nawet samo istnienie tego arcybiskupa jest dyskusyjne[1]
ok. 1099–po 1112Marcin.PNGMarcin
przed 1136–1148Jakub ze Żnina.PNGJakub ze Żnina
1149–po 1167Janik Archbishop of Gniezno.PNGJan Gryfita
1177–po 1180Zdzisław.PNGZdzisław
lata 80. XII w.Bogumił Piotr.PNGBogumił z Dobrowabłogosławiony Kościoła katolickiego
1191–1198Piotr Łabędź
1199–1219Henryk Kietlicz.PNGHenryk Kietlicz
1220–1232Wincenty z Niałka
1232–1258Pełka.PNGPełka (Fulko)
1258–1271Janusz.PNGJanuszzatwierdzony w 1259
1278Martin von Troppau.PNGMarcin z Opawy
1283–1314Jakub Świnka.PNGJakub Świnka
1314–1317Borzysław.PNGBorzysławkonsekrowany w 1317
1317–1341Janisław.PNGJanisław
1342–1374Jarosław Bogoria Skotnicki.PNGJarosław z Bogorii i Skotnik
1374–1382Janusz Suchywilk.PNGJanusz Suchywilk
1382–1388Bodzanta archbishop of Gniezno.PNGBodzęta
1389–1394Jan Kropidło.PNGJan Kropidło
1394–1401Dobrogost z Nowego Dworu.PNGDobrogost z Nowego Dworu
1402?–1411Mikołaj Kurowski 1.PNGMikołaj Kurowski
1412–1422Mikołaj Trąba.PNGMikołaj Trąbaprymas Polski od 1417
1423–1436Wojciech Jastrzębiec.PNGWojciech Jastrzębiecprymas Polski
1436–1448Wincenty Kot.PNGWincenty Kotprymas Polski, w latach 1441–1447 kardynał w obediencji antypapieża Feliksa V
1449–1453Władysław Oporowski.PNGWładysław Oporowskiprymas Polski
1453–1464Jan Sprowski.PNGJan Sprowskiprymas Polski
1464–1473Jan Gruszczyński.PNGJan Gruszczyńskiprymas Polski
1474–1480Jakub z Sienna.PNGJakub z Siennaprymas Polski
1481–1493Zbigniew Oleśnicki primate of Poland.PNGZbigniew Oleśnickiprymas Polski
1493–1503Fryderyk Jagiellończyk.PNGFryderyk Jagiellończykprymas Polski, kardynał
1503–1510Andrzej Boryszewski.PNGAndrzej Boryszewskiprymas Polski
1510–1531Jan Łaski primate of Poland.PNGJan Łaskiprymas Polski
1531–1535Maciej Drzewiecki Primate of Poland.PNGMaciej Drzewickiprymas Polski
1535–1537Andrzej Krzycki Primate of Poland.PNGAndrzej Krzyckiprymas Polski
1537–1540JLatalski.jpgJan Latalskiprymas Polski
1541–1545PiotrGamrat.jpgPiotr Gamratprymas Polski
1545–1559Mikołaj Dzierzgowski Primate of Poland.PNGMikołaj Dzierzgowskiprymas Polski
1559–1562Jan Przerębski.PNGJan Przerębskiprymas Polski
1562–1581Jakub Uchański Primate of Poland.PNGJakub Uchańskiprymas Polski
1581–1603Stanislaw Karnkowski.jpgStanisław Karnkowskiprymas Polski
1603–1605Jan Tarnowski (primate).PNGJan Tarnowskiprymas Polski
1606–1608Kraków Bernard Maciejowski (detail).jpgBernard Maciejowskiprymas Polski, kardynał
1608–1615Wojciech Baranowski Primate of Poland.PNGWojciech Baranowskiprymas Polski
1616–1624Wawrzyniec Gembicki Primate of Poland.PNGWawrzyniec Gembickiprymas Polski
1624–1626Henryk Firlej Primate of Poland.PNGHenryk Firlejprymas Polski
1627–1638Jan Wężyk.PNGJan Wężykprymas Polski
1638–1641Jan Lipski Primate of Poland.PNGJan Lipskiprymas Polski
1641–1652Maciej Łubieński.PNGMaciej Łubieńskiprymas Polski
1653–1658Andrzej Leszczyński 1.PNGAndrzej Leszczyńskiprymas Polski
1659–1666Wacław Leszczyński.PNGWacław Leszczyńskiprymas Polski
1666–1673Mikołaj Jan Prażmowski.PNGMikołaj Jan Prażmowskiprymas Polski
1673–1674Kazimierz Florian Czartoryski.PNGKazimierz Florian Czartoryskiprymas Polski
1674–1677Andrzej Olszowski.PNGAndrzej Olszowskiprymas Polski
1677–1685Jan Stefan Wydżga.PNGJan Stefan Wydżgaprymas Polski
1687–1705Michał Stefan Radziejowski.PNGMichał Stefan Radziejowskiprymas Polski, kardynał
1706–1721Stanisław Szembek.PNGStanisław Szembekprymas Polski
1723–1738Teodor Potocki Primate of Poland.PNGTeodor Potockiprymas Polski
1739–1748Stanisław Szembek.JPGKrzysztof Antoni Szembekprymas Polski
1749–1759Adam Ignacy Koomorowski 111.PNGAdam Ignacy Komorowskiprymas Polski
1759–1767Władysław Łubieński.PNGWładysław Aleksander Łubieńskiprymas Polski
1767–1777Gabriel Podoski.PNGGabriel Podoskiprymas Polski
1777–1784Antoni Kazimierz Ostrowski Primate of Poland.PNGAntoni Kazimierz Ostrowskiprymas Polski
1785–1794Michał Jerzy Poniatowski 111.PNGMichał Jerzy Poniatowskiprymas Polski
1795–1801Per Krafft, Portret Ignacego Krasickiego.jpgIgnacy Krasickiprymas Polski
1806–1818Ignacy Raczyński.JPGIgnacy Antoni Raczyńskiprymas Polski
1821–1825Tymoteusz Gorzeński.PNGTymoteusz Gorzeńskijednocześnie arcybiskup metropolita poznański, prymas Polski
1828–1829Teofil Wolicki.PNGTeofil Wolickijednocześnie arcybiskup metropolita poznański, prymas Polski
1831–1842Marcin Dunin portret katedra Poznań RB1.JPGMarcin Duninjednocześnie arcybiskup metropolita poznański, prymas Polski
1845–1865Leon Michał Przyłuski (1864).pngLeon Przyłuskijednocześnie arcybiskup metropolita poznański, prymas Polski
1866–1886Mieczysław Halka-Ledóchowski.jpgMieczysław Ledóchowskijednocześnie arcybiskup metropolita poznański, prymas Polski, kardynał, od 1892 prefekt Kongregacji Rozkrzewiania Wiary
1886–1890Julius Dinder.jpgJulius Dinderjednocześnie arcybiskup metropolita poznański, prymas Polski
1891–1906Florian Stablewski.PNGFlorian Stablewskijednocześnie arcybiskup metropolita poznański, prymas Polski
1914–1915X.Likowski.jpgEdward Likowskijednocześnie arcybiskup metropolita poznański, prymas Polski
1915–1926Edmund Dalbor.jpgEdmund Dalborjednocześnie arcybiskup metropolita poznański, prymas Polski, kardynał
1926–1948August Hlond Colorized.pngAugust Hlondjednocześnie arcybiskup metropolita poznański (1926–1946) i arcybiskup metropolita warszawski (1946–1948), prymas Polski, kardynał
1948–1981Stefan Wyszyński.jpgStefan Wyszyńskijednocześnie arcybiskup metropolita warszawski, prymas Polski, kardynał, błogosławiony Kościoła katolickiego
1981–1992JKRUK 20080826 PRYMAS JOZEF GLEMP JASNA GORA DSC07260A (cropped).JPGJózef Glempjednocześnie arcybiskup metropolita warszawski (do 2006), prymas Polski (do 2009), kardynał
1992–2010Henryk Muszyński.JPGHenryk Muszyńskiprymas Polski (2009–2010)
2010–2014Abp Józef Kowalczyk 2014.jpgJózef Kowalczykprymas Polski
od 2014Wojciech Polak 2014 02 (cropped).jpgWojciech Polakprymas Polski

Uwaga! Do Henryka Kietlicza daty, a w paru przypadkach (np. Bogumił z Dobrowa) nawet kolejność poszczególnych arcybiskupów są niepewne.

Biskupi pomocniczy

Lata urzędowaniaBiskupUwagi
1299–1308Paweł
1310–1323Dominik
1377–1382Andrzej Jastrzębiec
1404–1411Jan
1411–1412, 1414–1415Piotr
1414Erazm
1434–1440, 1447–1469Janw międzyczasie biskup pomocniczy kujawsko-pomorski
1469–1476Antoni
1476–po 1480Andrzej z Opalenicy
1493Wojciech z Secemina
ok. 1497Jan z Radziejowa
1498Maciej
1501–1517Jan
1509–1526Mikołaj Mściwy
1527–1541Jan Busiński
1541–1560Sebastian Żydowski
1562–1581Stanisław Falęcki
1583–1608Jan Gniazdowski
1608–1625Andrzej Wilczyński
1628–1638Andrzej Gembicki.jpgAndrzej Gembickinastępnie biskup diecezjalny łucki
1640–1644Jan Madaliński
1644–1658Adrian Grodecki
1660–1665Kasper Trzemeski
1667–1674Jan Chrzciciel Bużeński
1676–1693Wojciech Stawowski
1694–1700Konstanty Józef Zielińskinastępnie arcybiskup metropolita lwowski
1700–1718Stefan Mdzewski
1719–1731Franciszek Kraszkowski
1728–1743Dominik Sienieński
1732–1738Józef Michał Trzciński
1738–1769Krzysztof Dobiński
1768–1793Antonin Kornel Przedwojewski
1771–1784Jan Karski
1781–1802Kasper Józef Szajowski
1785–1790Józef Korytowski
1790–1808Stefan Łubieński
1791–1804Michal Kosciesza Kosmowski.JPGMichał Mateusz Kosmowski
1809–1813Ignacy Nepomucen Bardziński
1809–1814Grzegorz Zachariasiewicz
1809–1821Wawrzyniec Raczyński
1814–1821Józef Gembart
1816–1818Daniel Ostrowski
1816–1831Marcin Siemieński
1833–1840Kajetan Kowalski
1841–1866Anzelm Brodziszewski
1867–1887Józef Cybichowski
Jan Ignacy Korytkowskinominat (1888)
1890–1907Antoni Andrzejewicz (bishop).jpgAntoni Andrzejewicz
1911–1924Wilhelm Kloske (-1910).jpgWilhelm Kloske
1925–1939Antoni Laubitz.jpgAntoni Laubitz
1946–1975Lucjan Bernacki
1951–1957Antoni Baraniak 1.jpgAntoni Baraniaknastępnie arcybiskup metropolita poznański
1959–1989Jan Czerniak
1964–1979Władysław Rubinw latach 1967–1979 sekretarz Synodu Biskupów, następnie prefekt Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich, kardynał
1969–2003Szczepan Wesołyarcybiskup ad personam od 1994
1975–1989Jan Michalski
1982–1991Jerzy Dąbrowski
1982–1996Jan Wiktor Nowaknastępnie biskup diecezjalny siedlecki
1988–2012Bogdan Wojtuś.JPGBogdan Wojtuś
1992–2002Stanislaw Gadecki 2012.JPGStanisław Gądeckinastępnie arcybiskup metropolita poznański
2003–2014Prymaspolski1(cropped).jpgWojciech Polaknastępnie arcybiskup metropolita gnieźnieński, prymas Polski
2012–2021Krzysztof Wętkowski (2018).jpgKrzysztof Wętkowskinastępnie biskup diecezjalny włocławski
od 2022Radosław Orchowicz

Przypisy

  1. Nie wymieniają go dawne katalogi arcybiskupów gnieźnieńskich ani Długosz. Wspomina o nim tylko Żywot św. Ottona z Bambergu autorstwa Ebona (poł. XII w.). Gerard Labuda, Szkice historyczne X-XI wieku: z dziejów organizacji Kościoła w Polsce we wczesnym średniowieczu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2004, s. 364 i n., uznał relację Ebona za niedokładną i uważał, że nie było w ogóle takiego metropolity. Wojciech Kętrzyński, Studyja nad dokumentami XII wieku, Roczniki Akademii Umiejętności, Lwów 1891, s. 311, umieścił go między Marcinem a Jakubem ze Żnina. Władysław Abraham, Organizacja Kościoła w Polsce do połowy wieku XII, Lwów 1890, s. 83, oraz Jan Powierski, Data konsekracji katedry gnieźnieńskiej (1 maja 1099) na tle sytuacji politycznej Polski, Rusi i krajów sąsiednich, Roczniki historyczne 1994, s. 96, uważali, że Heinrich został bezpośrednim następcą zmarłego w 1092 Bogumiła. Ta ostatnia wersja najlepiej współgra z tekstem Ebona, brak jednak jakichkolwiek innych wzmianek źródłowych, które pozwalałyby skontrolować jego wiarygodność.

Bibliografia

  • Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Henryk Gulbinowicz, Warszawa: „Pax”, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455.
  • Kosman M., Między ołtarzem a tronem. Poczet prymasów Polski, Poznań 2000.
  • Rola Z., Tajemnice katedry gnieźnieńskiej, Poznań 2005.
  • Maciejewski J., Episkopat polski doby dzielnicowej, 1180–1320, Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, 2003

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Mikołaj Dzierzgowski Primate of Poland.PNG
Mikołaj Dzierzgowski, primate of Poland (died 1559, picture 1864)
Wojciech Baranowski Primate of Poland.PNG
Wojciech Baranowski primate of Poland
Stefan Wyszyński.jpg
Portrait photograph of Cardinal Stefan Wyszyński
Antoni Andrzejewicz (bishop).jpg
bp Antoni Andrzejewicz
Zdzisław.PNG
Zdzisław Archbishop of Gniezno on book illumination
Abp Józef Kowalczyk 2014.jpg
Autor: Piotr Drabik from Poland, Licencja: CC BY 2.0
Zdjęcie zrobione podczas tradycyjnej procesji na Skałkę w Krakowie.
Zbigniew Oleśnicki primate of Poland.PNG
Zbigniew Oleśnicki primate of Poland
Marcin Dunin portret katedra Poznań RB1.JPG
Autor: Radomil, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Epitaph of bishop Marcin Dunin in Poznań Archcatherdral Basilica (closeup)
Jan Przerębski.PNG
Jan Przerębski primate of Poland
Stanisław Szembek.JPG
primate of Poland
Teofil Wolicki.PNG
Teofil Wolicki Archbishop of Gniezno
August Hlond Colorized.png
Autor: Piłsudczyk Sanacja, Licencja: CC BY-SA 4.0
This is a colorized picture of August Hlond
Wawrzyniec Gembicki Primate of Poland.PNG
Wawrzyniec Gembicki primate of Poland
Mieczysław Halka-Ledóchowski.jpg
Kardynał, arcybiskup metropolita poznańsko-gnieźnieński, Prymas Polski Mieczysław Halka-Ledóchowski
Wilhelm Kloske (-1910).jpg
Wilhelm Kloske (-1910)
Bogumił Piotr.PNG
Portret arcybiskupa gnieźnieńskiego Bogumiła Piotra, zmarłego w 1092 roku. Pochodzi z iluminowanego kodeksu zawierającego Catalogus archiepiscoporum gnesnensium (pol. Katalog arcybiskupów gnieźnieńskich) Jana Długosza.
X.Likowski.jpg
Edward Likowski. Arcybiskup. Około 1910.
Teodor Potocki Primate of Poland.PNG
Teodor Potocki Primate of Poland
Jan Stefan Wydżga.PNG
Jan Stefan Wydżga
Jakub Uchański Primate of Poland.PNG
Jakub Uchański primate of Poland
Prymaspolski1(cropped).jpg
Autor: Fot. J. Andrzejewski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wojciech Polak
Maciej Drzewiecki Primate of Poland.PNG
Maciej Drzewicki primate of Poland
Martin von Troppau.PNG
Martin von Troppau, Archbishop of Gniezno, on book illumination before 1535
Andrzej Leszczyński 1.PNG
Andrzej Leszczyński
Fryderyk Jagiellończyk.PNG
Fryderyk Jagiellończyk primate of Poland
JKRUK 20080826 PRYMAS JOZEF GLEMP JASNA GORA DSC07260A (cropped).JPG
Autor:


To zdjęcie wykonał użytkownik Wikipedii i Wikimedia Commons Jarosław Kruk (Jrkruk).
Jeśli chcesz wykorzystać to zdjęcie, proszę o jego podpisanie w następujący sposób:
autor: Jarosław Roland Kruk / Wikipedia, licencja: CC-BY-SA-3.0
W przypadku zamieszczenia zdjęcia na stronie internetowej, poproszę o przesłanie informacji mailowej z adresem tej strony. W przypadku zamieszczenia zdjęcia w publikacji drukowanej, poproszę o przesłanie egzemplarza na mój adres, który podam mailowo.
Kontakt ze mną: jaroslaw.kruk@o2.pl
Zapraszam do obejrzenia mojej galerii zdjęć.

More information about pictures pl en +/−

Translations of this template pl en +/−

, Licencja: CC BY-SA 4.0
Prymas Polski ks. kard. Józef Glemp, Jasna Góra, 26 sierpnia 2008 r.
Stanisław Szembek.PNG
Stanisław Szembek
Michal Kosciesza Kosmowski.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Michał Kościesza Kosmowski z Trzemeszna - nagrobek w kościele w Trzemesznie.
Andrzej Gembicki.jpg
Andrzej Gembicki, bishop of Lutsk
Adam Ignacy Koomorowski 111.PNG
Portret Adam Ignacy Komorowski
Julius Dinder.jpg
Julius Dinder (ur. 9 marca 1830 w Reszlu, zm. 30 maja 1890 w Poznaniu) – niemiecki biskup rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita poznański i gnieźnieński oraz prymas Polski w latach 1886–1890.
Antoni Baraniak 1.jpg
Antoni Baraniak (1904-1977) - Polish Roman Catholic prelate, Archbishop of Poznań from mid-1957 till death. Political prisoner 1953-1956
Jan Wężyk.PNG
Jan Wężyk
Henryk Muszyński.JPG
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
de:Henryk Muszyński Erzbischof von Gnesen in Prag im Juni 2009
Andrzej Krzycki Primate of Poland.PNG
Andrzej Krzycki primate of Poland
PiotrGamrat.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Mikołaj Jan Prażmowski.PNG
Autor: Anonymous baroque painting, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mikołaj Jan Prażmowski
JLatalski.jpg
Autor: Mathiasrex, Licencja: CC BY 2.5

Jan Latalski Bishop of Kraków anonymous painting from XVI century author-Maciej Szczepańczyk

user:Mathiasrex
Stanislaw Karnkowski.jpg
Erzbischof Stanislaw Karnkowski von Gnesen (1520-1603)
Ignacy Raczyński.JPG
Autor: AnonimowyUnknown author, Licencja: CC BY 3.0
Ignacy Raczyński, Archbishop of Gniezno
Gabriel Podoski.PNG
Gabriel Podoski
Jan Tarnowski (primate).PNG
Jan Tarnowski (primate)
Stanislaw Gadecki 2012.JPG
Autor: Paterm, Licencja: CC BY-SA 4.0
Arcybiskup Stanisław Gądecki Metropolita Poznański.
Radzim.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Edmund Dalbor.jpg
Cardinal Edmund Dalbor, Primate of Poland
Antoni Kazimierz Ostrowski Primate of Poland.PNG
Antoni Kazmierz Ostrowski Primate of Poland
Jan Łaski primate of Poland.PNG
Jan Łaski primate of Poland
Jan Lipski Primate of Poland.PNG
Jan Lipski primate of Poland
Andrzej Boryszewski.PNG
Andrzej Boryszewski primate of Poland
Janik Archbishop of Gniezno.PNG
Janik Archbishop of Gniezno
Krzysztof Wętkowski (2018).jpg
Autor: Joanna Adamik, Licencja: PDM-owner
Bp Krzysztof Wętkowski podczas uroczystości jubileuszowych z okazji 1050-lecia archidiecezji poznańskiej
Henryk Firlej Primate of Poland.PNG
Henryk Firlej primate of Poland
Mikołaj Kurowski 1.PNG
Mikołaj Kurowski
Wacław Leszczyński.PNG
Wacław Leszczyński
Wojciech Polak 2014 02 (cropped).jpg
Autor: J. Andrzejewski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wojciech Polak - prymas Polski