Biskupice (województwo lubelskie)

Artykuł

51°09′10″N 22°56′41″E

- błąd

39 m

WD

51°6'N, 22°54'E

- błąd

19863 m

Odległość

2321 m

Biskupice
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny w Biskupicach
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

świdnicki

Gmina

Trawniki

Liczba ludności (2022)

817[1]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-044[2]

Tablice rejestracyjne

LSW

SIMC

0392106

Położenie na mapie gminy Trawniki
Mapa konturowa gminy Trawniki, po lewej znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Położenie na mapie powiatu świdnickiego
Mapa konturowa powiatu świdnickiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Ziemia51°09′10″N 22°56′41″E/51,152778 22,944722
Nieoficjalny herb wsi Biskupice

Biskupice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim, w gminie Trawniki. Miejscowość położona jest nad rzeką Giełczew. Dawniej miasto; uzyskały lokację miejską w 1450 roku, zdegradowane w 1869 roku[3]. W 1827 roku miasto prywatne Królestwa Kongresowego położone było w powiecie lubelskim, obwodzie lubelskim województwa lubelskiego[4]. Do 1870 istniała gmina Biskupice. W latach 1870–1954 istniała gmina Jaszczów, której siedzibą były Biskupice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Historia

W XV wieku Biskupice były wzmiankowane jako wieś należąca do biskupów krakowskich. W 1450 r. miejscowość otrzymała prawa miejskie. W XV wieku wzmiankowany był w Biskupicach dwór biskupi związany m.in. ze Zbigniewem Oleśnickim[5]. W XVII wieku Biskupice przestały być własnością biskupów krakowskich i przeszły na własność rodziny Piaseckich. Od 1634 roku w mieście zaczęli osiedlać się Żydzi, wcześniej biskupi krakowscy nie pozwalali im na osiedlanie się. W 1685 roku na 23 domy, 5 było żydowskich[6]. W 1787 roku Żydzi stanowili 37% ogółu mieszkańców (173 osoby na 459 mieszkańców). W 1827 roku było ich 139, w 1860 roku – 262, w 1897 roku – mieszkało 543 Żydów[7].

Ludność żydowska zajmowała się głównie krawiectwem, handlem drobiem, bydłem oraz solą. Społeczność żydowska zorganizowana była w gminę. Posiadała

13 stycznia 1870 r. pozbawiono Biskupice praw miejskich[8].

W czasie I wojny światowej liczba mieszkańców wyznania mojżeszowego znacznie spadła. Wiązało się to z masowymi wyjazdami na wschód wraz z armią rosyjską.

W 1921 roku w Biskupicach zamieszkiwało 129 Żydów – 14% populacji miejscowości[6].

W okresie międzywojennym pod nadzorem gminy żydowskiej była synagoga, bet midrasz, budynek kahału, mykwa, rzeźnia rytualna oraz dwa cmentarze: stary – już nie użytkowany oraz nowy.

Podczas okupacji Niemcy w Biskupicach w 1940 roku założyli getto. Niemcy zniszczyli synagogę, a także należące do Żydów domy mieszkalne. Macewy ze zdewastowanych cmentarzy wykorzystali do utwardzania dróg w mieście. W marcu 1943 roku hitlerowcy zlikwidowali getto a większość ludności żydowskiej wywieźli do obozu koncentracyjnego na Majdanku[7].

Od 5 maja 1999 r. funkcjonuje Szkoła Podstawowa tworząca Zespół Placówek Oświatowych im. Stefana Batorego[9].

Zabytki i miejsca pamięci

  • Kościół barokowy z lat 1712–1727, ufundowany przez Remigiusza Piaseckiego w miejscu wcześniejszego drewnianego. Konsekrowany w 1781 roku. W 1907 roku podwyższono wieże. Po zniszczeniach wojennych z 1915 roku, odbudowany. We wnętrzu wyposażenie barokowe.
  • Plebania barokowa z 1730 roku, wybudowana przez majstra warszawskiego Rybińskiego.
  • Cmentarz katolicki z murem z 1 poł. XVIII w.
  • Kapliczka barokowa św. Jana Nepomucena z XVIII w.
  • Figura przydrożna w Łysołajach z XVIII w. w stylu barokowym
  • Stary cmentarz żydowski
  • Nowy cmentarz żydowski
  • pozostałości po dworze biskupów krakowskich w zachodniej części wsi
  • Pomnik poświęcony Żołnierzom AK Walczącym o Wolną i Niepodległa Polskę[9].

Transport

Na terenie wsi linia kolejowa z Lublina do Chełma przecina się z drogą krajową nr 12 z Lublina do Chełma.

Przypisy

  1. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 68 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 20–21.
  4. ↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 24.
  5. ↑ Andrzej Rozwałka, Rafał Niedźwiadek, Włodzimierz Zieliński, Relikty założenia dworskiego Zbigniewa Oleśnickiego w Biskupicach, gm. Trawniki. Prolegomena do archeologicznych badań wykopaliskowych, [w:] Hereditas praeteriti..., UMCS, Lublin 2009, s. 469–480.
  6. ↑ a b Historia społeczności | Wirtualny Sztetl, sztetl.org.pl [dostęp 2022-06-05].
  7. ↑ a b Biskupice, [w:] Sh. Spector, G. Wigoder (red.), Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, Nowy Jork 2001, s. 152.
  8. ↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471).
  9. ↑ a b Gmina Trawniki – Biskupice, www.trawniki.pl [dostęp 2020-07-18].

Linki zewnętrzne

Gmina Trawniki
Miejscowości

Herb gminy

Powiat lubelski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Dawne miasta na obszarze obecnego województwa lubelskiego
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
POL gmina Trawniki COA.gif
herb gminy Trawniki
Biskupice Lubelskie - herb wsi.jpg
Autor: Renowacja A. Płaczkowski, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Biskupice Lubelskie herb