Bitwa żorska (1945)

Bitwa żorska
II wojna światowa, front wschodni
Czas

27 stycznia24 marca 1945

Miejsce

Żory i sąsiednie miejscowości

Terytorium

Polska, III Rzesza

Przyczyna

ofensywa radziecka 1945 roku

Wynik

zwycięstwo ZSRR i Czechosłowacji

Strony konfliktu
 III Rzesza
 Węgry
 ZSRR
 Czechosłowacja
Dowódcy
Matthias KleinheisterkampKirył Moskalenko
Siły
LIX Korpus Armijny
XI Korpus SS
V Korpus Armijny
w sumie: 44 050 żołnierzy, 85 czołgów, 97 dział pancernych
38. Armia
95. Korpus Strzelecki
126. Lekki Korpus Piechoty Górskiej
15. Brygada Inżynieryjno-Saperska
5. Korpus Zmechanizowany Gwardii
1. Czechosłowacka Samodzielna Brygada Pancerna
w sumie: 111 czołgów; 38 dział pancernych
Straty
nieznane256 zabitych
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Ziemia50°02′39,0″N 18°41′40,6″E/50,044167 18,694611

Bitwa żorska – bitwa stoczona w dniach 27 stycznia – 24 marca 1945 roku na Górnym Śląsku w Żorach oraz sąsiednich miejscowościach pomiędzy radziecką 38. Armią pod dowództwem gen. Kiryła Moskalenki wspomaganą przez 1. Czechosłowacką Samodzielną Brygadę Pancerną pod dowództwem ppłk Vladimira Janko a LIX Korpusem Armijnym Wehrmachtu, XI Korpusem Waffen-SS wspomaganymi przez węgierski V Korpus Armijny.

Geneza

Przyczyną rozpoczęcia bitwy było rozbicie wojsk niemieckich, które taktycznie zostały wycofane z Katowic i Chorzowa w kierunku Żor, w celu przegrupowania się i wycofania się dalej do Ostrawy[1].

Kalendarium

  • 27 stycznia 1945 wojska niemieckie zostały wyparte przez wojska 1. Frontu Ukraińskiego z Katowic i Chorzowa w kierunku Żor. Oddziały Wehrmachtu oraz Waffen-SS zajęły pozycje obronne na linii Żory–Pawłowice.
  • 30 stycznia 1945 – pierwszy radziecki ostrzał artyleryjski miasta,
  • 2 lutego 1945 – radzieckie przygotowanie artyleryjskie i bombowe,
  • 5–6 lutego 1945 – ewakuacja niemieckich mieszkańców Żor przez Borynię, Ostrawę, Linz do Braunau am Inn,
  • 10 marca 1945 – radzieckie przygotowanie artyleryjskie i bombowe,
  • 17 marca 1945 – 38. Armia pod dowództwem gen. Kiryła Moskalenki otrzymała definitywny rozkaz zdobycia Żor, Wodzisławia Śląskiego oraz Opawy natomiast siły pomocnicze tej armii otrzymały rozkaz zdobycia Jastrzębia i Moszczenicy, z kolei 60. Armia gen. Pawła Kuroczkina otrzymała rozkaz zdobycia Raciborza.
  • W dniu 24 marca 1945 roku, po uprzednim przygotowaniu lotniczo-artyleryjskim, zmasowane natarcie radzieckiej 38. Armii wspomożone odwodami 1. Frontu Ukraińskiego, 5. Korpusem Zmechanizowanym Gwardii z 4. Frontu Ukraińskiego oraz 1. Czechosłowacką Samodzielną Brygadą Pancerną pod dowództwem ppłk Vladimira Janko doprowadziło do wyzwolenia miasta spod okupacji niemieckiej. Na skutek walk 80% zabudowy miasta zostało doszczętnie zburzone. Skala zniszczeń wynikała z faktu, iż władze radzieckie podjęły decyzję, aby 1. Front Ukraiński pod dowództwem marszałka Iwana Koniewa wyzwolił uprzemysłowiony obszar Górnego Śląska przy najmniejszych stratach. Ta umiejętna ofensywa wojsk radzieckich polegała na okrążeniu wojsk niemieckich w taki sposób, iż pozostawiono im wąską gardziel, którą mogli się ewakuować w kierunku na Żory. Katowice zostały wyzwolone w dniu 27 stycznia, Chorzów zaś 28 stycznia 1945 roku. Podobne zniszczenia dotknęły sąsiednie miejscowości.

Przypisy

  1. K. Popiołek: Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku. Katowice: 1972, s. 510.

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief Location map of Silesian Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flag of Hungary (1915-1918, 1919-1946).svg
Flag of Hungary from 6 November 1915 to 29 November 1918 and from August 1919 until mid/late 1946.
Flag of the USSR (1936-1955).svg
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
Battle icon active (rifles).svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Abstract crossed rifles symbol on sunburst