Bitwa morska pod Kopenhagą (1801)

Bitwa morska pod Kopenhagą

II koalicja antyfrancuska
Bitwa pod Kopenhagą, Nicholas Pocock. Najbliżej lewej krawędzi malowidła widać brytyjskie okręty bombowe, następnie idąc na prawo brytyjska linia bojowa, a za nią duńska linia bojowa, za którą widać Kopenhagę
Czas	2 kwietnia 1801
Miejsce	Kopenhaga
Terytorium	Bałtyk
Wynik	zwycięstwo Brytyjczyków
Strony konfliktu
Wielka Brytania Dania-Norwegia
Dowódcy
Hyde Parker Horatio Nelson Olfert Fischer Steen Bille
Siły
Nelson: 12 liniowców, 5 fregat, 7 okrętów bombowych, 6 innych jednostek Parker: 8 liniowców razem: 38 okrętów, w tym 20 liniowców i 5 fregat Fischer: 7 liniowców, 11 innych okrętów Bille: 17 okrętów, 1 bateria lądowa razem 35 okrętów[1]
Straty
264 zabitych, 689 rannych 2 215 zabitych i rannych, 12 okrętów zdobytych, 2 okręty zatopione, 1 okręt eksplodował
Położenie na mapie Kopenhagi miejsce bitwy
Położenie na mapie Danii miejsce bitwy
Położenie na mapie Regionu Stołecznego miejsce bitwy
55°42′10″N 12°36′48″E/55,702778 12,613333

Bitwa morska pod Kopenhagą – starcie zbrojne, które miało miejsce 2 kwietnia 1801 roku podczas wojny Francji z drugą koalicją.

Brytyjska flota dowodzona przez admirała Hyde'a Parkera walczyła z zakotwiczoną niedaleko Kopenhagi flotą duńsko-norweską. Wiceadmirał Horatio Nelson wykazał się wówczas słynną niesubordynacją, gdyż zamiast wykonać rozkaz nakazujący odwrót poprowadził okręty brytyjskie do ataku, niszcząc wiele duńskich i norweskich jednostek.

Wstęp

Bitwa była rezultatem serii błędów dyplomatycznych, do jakich doszło w drugiej połowie 1800 roku i na początku 1801. Głównym atutem Wielkiej Brytanii w wojnie z Francją była flota wojenna. Royal Navy przechwytywała nawet neutralne statki handlowe i w przypadku podejrzenia, że ładunek zmierza do portów francuskich, dokonywała rekwizycji towaru.

Rosyjski car Paweł I, który poprzednio był sprzymierzeńcem Anglików, utworzył ligę państw neutralnych, obejmującą kraje skandynawskie, Prusy oraz Rosję, której celem było umożliwienie państwom neutralnym handlu z Francją. Wielka Brytania uznała tworzącą się ligę za bardzo poważne zagrożenie. Liga była wymierzona nie tylko w brytyjską blokadę Francji, ale także groziła przerwaniem dostaw drewna i innych niezbędnych surowców do budowy okrętów, gdyż towary te sprowadzano przeważnie ze Skandynawii.

Na początku 1801 roku rząd brytyjski nakazał koncentrację floty w Great Yarmouth. Celem zbierającej się floty miało być rozerwanie utworzonej ligi. Brytyjczycy musieli działać szybko, zanim stopią się lody na Bałtyku i uwolnią flotę rosyjską z jej baz w Kronsztadzie i Rewlu. Gdyby okręty rosyjskie połączyły się z flotami szwedzką i duńsko-norweską, mogłyby łącznie zebrać siły liczące 123 okręty liniowe.

Dowództwo nad flotą brytyjską objął admirał Hyde Parker wraz z wiceadmirałem lordem Nelsonem jako zastępcą. Ponieważ 61-letni Parker niedawno pojął za żonę 18-latkę, niezbyt ochoczo zabierał się do wypłynięcia z Great Yarmouth. Ponaglony przez admiralicję Parker wypłynął w końcu 12 marca. Otrzymał rozkaz dotarcia do Kopenhagi i zmuszenia Danii do wycofania się z ligi. Następnie miał zaatakować flotę rosyjską stacjonującą w Rewlu i Kronsztadzie.

Flota brytyjska 19 marca znalazła się na wysokości miasta Skagen, leżącego na północnym cyplu Jutlandii. Tam dołączył do floty brytyjski dyplomata Nicholas Vansittart, który poinformował dowództwo o odrzuceniu przez Danię ultimatum.

Pomimo wyraźnych instrukcji otrzymanych od admiralicji, by rozerwać ligę, jeśli to konieczne to nawet siłą, cechujący się dużą ostrożnością Parker posuwał się bardzo wolno. Zamierzał ograniczyć się jedynie do zablokowania wyjścia z Bałtyku, i to pomimo realnego zagrożenia, że floty państw tworzących ligę połączą się.

Zupełnie odmienny punkt widzenia miał Nelson, który ignorując Danię i Szwecję pragnął wpłynąć bezpośrednio na Bałtyk i uderzyć na Rosjan. W końcu Nelsonowi udało się przekonać Parkera, by ten zaatakował duńską flotę, która skoncentrowała się nieopodal Kopenhagi. Szwedzi obiecali Duńczykom, że w razie zagrożenia przybędzie im z pomocą flota szwedzka stojąca w Karlskronie. Nie mogła jednak przybyć z powodu przeciwnych wiatrów. Prusacy z powodu słabej marynarki wojennej w ogóle się tutaj nie liczyli.

Flota brytyjska przebyła cieśniny duńskie 30 marca, posuwając się tak blisko wybrzeży szwedzkich jak to tylko możliwe, by być poza zasięgiem dział duńskich okrętów. Na szczęście dla Brytyjczyków szwedzkie baterie nadbrzeżne milczały.

Atak na flotę duńską był teraz trudniejszy, gdyż Parker, zwlekając, dał Duńczykom czas na odpowiednie przygotowanie się. Większość duńskich okrętów nie nadawała się do walki na pełnym morzu, jednak w tym przypadku wszystkie okręty stały blisko wybrzeża, a stare statki (hulki) pełniły rolę przybrzeżnych pływających baterii artyleryjskich^[2] ustawionych w linię w pobliżu wschodnich wybrzeży wyspy Amager, w tzw. królewskim kanale. Północnym końcem tej linii był fort zwany Tre Kroner uzbrojony w 68 dział (a więc tyle, co duży okręt liniowy). Na północ od fortu, przy wejściu do portu kopenhaskiego stanęły dwa okręty liniowe, wielka fregata oraz dwa brygi, wszystkie z pełnym takielunkiem, a obok nich dodatkowo ustawione były dwa hulki. Baterie nadbrzeżne kontrolowały obszar sięgający od wybrzeża nawet poza linię duńskiej floty, w tym ograniczającą kanał płyciznę Middel Grund.

Brytyjczycy nie posiadali pewnych map ani pilotów, toteż Parker większość nocy 31 marca poświęcił na sondowanie dna morskiego (które przeprowadził kapitan Thomas Hardy) na obszarze sięgającym do duńskich pozycji. Nawet po tym brytyjskie okręty nie były w stanie określić, które obszary przybrzeżne są odpowiednio głębokie i trzymały się zbyt daleko od wybrzeży.

Baterie nadbrzeżne miały przewagę nad artylerią okrętową dzięki większej stabilności i większym działom. Ponadto Duńczycy mogli w trakcie bitwy uzupełniać załogi swych okrętów (w jednym z przypadków doszło nawet do zmiany kapitana okrętu). Z drugiej jednak strony flota duńska była dość przypadkową zbieraniną różnych statków, w większości małych, przez co Brytyjczycy mieli na pokładach znacznie więcej dział.

Bitwa

Układ sił w bitwie pod Kopenhagą

Nelson pragnął dokonać wstępnego pokazu siły, jednak przeważyło zdanie Parkera i dla przedstawienia nieprzyjacielowi żądań wysłano pojedynczą fregatę. Duńczycy i Norwegowie odmówili jakichkolwiek negocjacji.

Parker oddał pod dowództwo Nelsona 12 liniowców o najmniejszym zanurzeniu i wszystkie najmniejsze jednostki. Sam pozostawił sobie resztę floty, ustawiając się na północnym wschodzie i osłaniając Nelsona od zewnątrz, by ten mógł ruszyć na Kopenhagę i zaatakować leżące na południu linie obronne (wśród okrętów Nelsona znajdował się Glatton, którym dowodził William Bligh znany z historii dotyczącej okrętu Bounty).

Nelson zamierzał ustawić się w linię równoległą do duńskiej linii obronnej, przy czym okręty brytyjskie winny znaleźć się bliżej nieprzyjacielskiej linii w części południowej, gdzie obrona Duńczyków była słabsza. Okręty brytyjskie miały zakotwiczać się jeden za drugim naprzeciw ustawionych w linię okrętów duńskich i przystępować do walki. Fregata Desiree wraz z małymi brygami miała ostrzeliwać Duńczyków od południa, natomiast grupa fregat, na której czele stał dowodzący fregatą Amazon kapitan Riou, miała zaatakować północną część linii duńskiej. Po opanowaniu duńskich liniowców żołnierze mieli zaatakować fortecę Tre Kroner. Stojące za brytyjską linią okręty bombowe otrzymały zadanie bombardowania duńskiej linii obronnej. Nawet gdyby nie udało się Brytyjczykom pokonać silniejszej północnej części duńskiej defensywy, samo złamanie części południowej powinno wystarczyć do tego, by w zasięgu okrętów bombowych znalazła się stolica Danii. Bombardowanie Kopenhagi powinno zmusić Duńczyków do negocjacji.

Nelson przy południowym wietrze przystąpił 1 kwietnia do przeprawy przez mielizny. Pomimo podjętych ostrożności okręt Agamemnon przed dotarciem do kanału osiadł na mieliźnie i nie wziął udziału w bitwie. Również okręty Russell i Bellona osiadły na płyciźnie Middel Grund, co poważnie ograniczyło ich udział w późniejszych walkach. Utrata trzech okrętów zmusiła do zmiany w ustawieniu linii bojowej, osłabiając północny koniec grupy Nelsona.

Duńskie przybrzeżne baterie pływające rozpoczęły ogień o godzinie 10:05. Pół godziny później połowa floty brytyjskiej była zaangażowana w walkę, a o godzinie 11:30 walczyły już wszystkie okręty brytyjskie. Gdy brytyjska linia bojowa została już ustawiona, nie pozostało wiele miejsca do manewru.

Bitwa pod Kopenhagą

Brytyjskie okręty zakotwiczyły w odległości około jednego kabla (240 jardów) od linii duńskich okrętów i pływających baterii, co było stosunkowo dużą odległością, pozwalającą obu stronom obrócić się i zmienić burtę, zanim zakończyła się pierwsza salwa. Brytyjczycy napotkali twardy opór - po pierwsze z powodu trudnych do trafienia pływających baterii, a po drugie, z powodu odwagi i ofiarności, z jaką walczyli Duńczycy.

Znajdujące się w północnej części duńskie okręty, które były dobrze uzbrojone i miały liczne załogi, nie angażowały się w walkę, i to pomimo faktu, że z powodu niekorzystnego wiatru eskadra Parkera zbliżała się do nich bardzo wolno. O godzinie 13:00 walka wciąż trwała, a szala zwycięstwa przechylała się raz na jedną, a raz na drugą stronę. Gdyby Desirée z pomocą Polyphemusa nie ostrzelał znacznie większego okrętu duńskiego zwanego Prøvesteenen, ten na pewno zniszczyłby znacznie mniejszy okręt brytyjski Isis. Ogień okrętów duńskich Holsteen i Sjælland poważnie uszkodził brytyjski okręt Monarch.

Parker niewiele mógł dostrzec z powodu gęstych dymów spowijających walczące okręty. Dotarły do niego jedynie sygnały wysłane przez trzy osiadłe na mieliźnie okręty - o swoim nieszczęściu zawiadomiły okręty Bellona i Russell, a Agamemnon informował o swojej niezdolności do dalszego żeglowania w kierunku kanału.

Parker nie był w stanie ocenić, co się dzieje z Nelsonem. Bojąc się, że okręty brytyjskie znalazły się w trudnej sytuacji i że ich dowódca nie może się wycofać bez rozkazu, postanowił o godzinie 13:30 nadać sygnał do odwrotu. Parker doszedł do wniosku, że Nelson zignoruje ten sygnał, jeśli oceni, że dalsza walka może przynieść powodzenie. Jeśli jednak rzeczywiście okręty brytyjskie znalazły się w fatalnej sytuacji, Nelson będzie mógł się wycofać bez narażenia się na zarzut, że wycofał się bez rozkazu.

Nelson potwierdził odebranie sygnału, lecz nie powtórzył go. Zastępca Nelsona, kontradmirał (rear admiral) Thomas Graves, powtórzył sygnał Parkera, ale w miejscu niewidocznym dla większości okrętów Nelsona. Spośród kapitanów Nelsona tylko Riou, który nie mógł widzieć okrętu flagowego Nelsona Elephant, podążył za sygnałem Parkera i wycofał się z walki. W trakcie odwrotu Riou wystawił swoje siły na silny ogień dział fortecy Tre Kroner, na skutek którego sam zginął.

W tym momencie szala bitwy zaczęła zdecydowanie przechylać się na stronę Brytyjczyków, którzy mieli w sumie silniejszą artylerię. Zamilkły działa duńskich okrętów, które wysunięte były najdalej na południe. Stało się tak z powodu znacznych uszkodzeń, jakich doznały te jednostki i walka przesunęła się teraz na północ. Według brytyjskich naocznych świadków znaczna część duńskiej linii bojowej zaprzestała ognia około godziny 14:00 (niektórzy duńscy historycy utrzymują, że flota duńsko-norweska kontynuowała opór do 14:30).

Zanik ognia po stronie duńskiej pozwolił brytyjskim okrętom bombowym zbliżyć się na odległość umożliwiającą bombardowanie miasta. Duńskie baterie nadbrzeżne były nieskuteczne, gdyż wcześniej znaczna ilość dział przeniesiona została z lądu na jednostki pływające, które w tej chwili z powodu licznych uszkodzeń nie były w stanie strzelać. Okręt Nyborg usiłował wycofać się z linii bojowej, biorąc na hol okręt Aggershuus - jednak oba zatonęły. Udało się za to wycofać wysuniętej najdalej na północ fregacie Hjaelperen.

Duński dowódca Olfert Fischer około 11:30 przeniósł się z uszkodzonego ogniem działowym okrętu Dannebrog na okręt Holsteen. Znajdujący się dalej na północ okręt Infødsretten około 14:30 stracił dowódcę i odpłynął w kierunku fortu Tre Kroner. W tym czasie Holsteen stoczył potyczkę z trzema okrętami Parkera, które znalazły się w zasięgu ognia. Jak tylko przywieziony promem kapitan Schrodersee wszedł na pokład Infødsretten i objął dowództwo, okręt ten ponownie przystąpił do walki.

Być może z powodu braku doświadczenia swych załóg okręty duńskie ostrzeliwały brytyjskie łodzie wysłane do nich po tym, jak oficerowie duńskich okrętów sygnalizowali kapitulację. Nelson postanowił zażądać od Duńczyków, by zaprzestali tego procederu. Stwierdził, że jeśli to nie poskutkuje, spali duńskie jednostki z pomocą branderów. Wraz z notą protestacyjną udał się na ląd znający język duński kapitan Frederick Thesiger, by dostarczyć ją duńsko-norweskiemu regentowi i następcy tronu księciu Fryderykowi, który w tym czasie obserwował bitwę z obwałowania twierdzy. W nocie ostrzegał, że w wypadku kontynuowania procederu, Nelson bez zwracania uwagi na sygnały kapitulacyjne będzie palił pływające jednostki wraz z ich załogami.

Niektórzy duńscy i brytyjscy oficerowie sądzili, że nawiązanie kontaktu z księciem Fryderykiem oznaczało początek rozmów pokojowych, co oczywiście nie było prawdą. Część duńskich historyków twierdziło nawet, że Nelson chciał pertraktować, gdyż przegrywał bitwę, co nie odpowiadało prawdzie, gdyż do tej pory flota brytyjska nie straciła w walce żadnego okrętu, choć wiele było poważnie uszkodzonych. Szczególnie groźna była twierdza Tre Kroner, a odwrót dokonany pod jej ogniem mógł dokonać wśród okrętów brytyjskich poważnych szkód. By uniknąć dział fortecy trzeba by było poczekać z odwrotem na zmianę kierunku wiatru. W każdym razie na pewien czas działa umilkły i bitwa została przerwana. Zamilkła także artyleria twierdzy Tre Kroner. Gdy brytyjskie okręty bombowe znalazły się w odpowiedniej odległości, rozpoczęło się bombardowanie Kopenhagi, które zostało przerwane z chwilą przybycia adiutanta księcia Fryderyka, członka parlamentu generała Hansa Lindholma. Wysłannik księcia zapytywał o powód pierwszego listu Nelsona. Książę Fryderyk sądził błędnie, jak większość oficerów obu stron, że biała flaga, z jaką udał się do niego Frederick Thesiger, oznaczała przerwę w walkach, a bombardowanie uważał za jakąś pomyłkę. Nelson napisał list z wyjaśnieniami, a następnie o 16:00 ogłoszono 24-godzinne zawieszenie broni.

O godzinie 16:30 eksplodował duński okręt flagowy Dannebrog, zabijając 250 ludzi. Przed zmierzchem dalsze okręty brytyjskie osiadły na mieliźnie, w tym Elephant. Ponieważ w duńsko-norweskiej flocie służyło wielu ochotników bez należytego doświadczenia w walkach na morzu, straty w ludziach były większe i wyniosły 1135 do 2215 zabitych i rannych. Dowódca floty Olfert Fischer w oficjalnym raporcie szacował swoje straty na 1600 do 1800 zabitych i rannych.

Według oficjalnych danych przedstawionych przez wszystkie okręty brytyjskie i depesz Nelsona przesłanych przez Parkera do Admiralicji, Brytyjczycy stracili w bitwie 264 zabitych i 689 rannych.

Po bitwie

Następnego dnia Nelson przybył do Kopenhagi, by przystąpić do negocjacji. Po dwugodzinnym spotkaniu Nelsona z nasŧępcą duńskiego tronu doszło do przedłużenia rozejmu. Nelson obiecywał Duńczykom brytyjską ochronę przed Rosją. Późniejsze negocjacje toczyły się w formie listów i 8 kwietnia Nelson wrócił do Kopenhagi, by zawrzeć formalne porozumienie. Jeden z siedmiu punktów porozumienia mówił o 16-tygodniowym rozejmie, mającym umożliwić Brytyjczykom rozprawę z Rosjanami. Wobec groźby bombardowania stolicy nazajutrz Duńczycy podpisali umowę. Rozejm skrócono z 16 do 14 tygodni. Zwolniono także na słowo duńskich jeńców.

Pod koniec negocjacji Duńczycy (lecz nie Brytyjczycy) otrzymali wiadomość o zabójstwie cara Pawła. To kończyło umowę o Lidze i Dania nie musiała obawiać się już rosyjskiej kontrakcji. Ułatwiło to znacznie rozmowy, zakończone ostatecznie traktatem pokojowym podpisanym 23 października 1801 roku.

Flota Parkera 12 kwietnia popłynęła do Karlskrony. Na widok brytyjskich okrętów flota szwedzka schroniła się w porcie, a Parker spróbował przekonać Szwedów, by wystąpili z Ligi. Parker odmówił jednak dalszej żeglugi na wschodni Bałtyk i zawrócił do Kopenhagi, gdzie dowiedział się o niekorzystnym wrażeniu, jakie wywołała w Londynie jego bierna postawa. W związku z tym 5 maja został odwołany i otrzymał rozkaz, by przekazać dowództwo nad flotą Nelsonowi. Nelson natychmiast pożeglował na wschód, zostawiając 6 liniowców koło Karlskrony.

Do Rewla Brytyjczycy przypłynęli 14 maja, gdzie stwierdzili, że lody stopniały i flota rosyjska odpłynęła do Kronsztadu. Nelson dowiedział się, że rozpoczęły się negocjacje mające na celu zakończenie Ligi i 17 maja wycofał się.

Do kolejnego konfliktu między Danią a Wielka Brytanią doszło w 1807 roku.

Lista okrętów

Wielka Brytania

Eskadra Nelsona

Polyphemus 64 (kapitan John Lawford)
Isis 50 (kapitan James Walker)
Edgar 74 (kapitan George Murray)
Ardent 64 (kapitan Thomas Bertie)
Glatton 54/56 (kapitan William Bligh)
Elephant 74 (okręt flagowy Lorda Nelsona, kapitan Thomas Foley)
Ganges 74 (kapitan Thomas Francis Fremantle)
Monarch 74 (kapitan James Robert Mosse)
Defiance 74 (drugi okręt flagowy kontradmirała Thomasa Gravesa, kapitan Richard Retalick)
Russell 74 (kapitan William Cuming)
Bellona 74 (kapitan Thomas Boulden Thompson)
Agamemnon 64 (kapitan Robert Devereux Fancourt)
Désirée 36 (kapitan Henry Inman)
Amazon 32/38 (kapitan Henry Riou)
Blanche 36 (kapitan Graham Eden Hamond)
Alcmène 32 (kapitan Samuel Sutton)
Jamaica 24 (kapitan Jonas Rose)
Arrow (slup, kapitan William Bolton)
Dart (slup, kapitan John Ferris Devonshire)
Cruizer (bryg, Cmdr. James Brisbane)
Harpy (bryg, Cmdr. William Birchall)
Discovery (okręt bombowy, Cmdr. John Conn)
Explosion (okręt bombowy, Cmdr. John Henry Martin)
Hecla (okręt bombowy, Cmdr. Richard Hatherhill)
Sulphur (okręt bombowy, Cmdr. Hender Whitter)
Terror (okręt bombowy, Cmdr. Samuel Campbell Rowley)
Volcano (okręt bombowy, Cmdr. James Watson)
Zebra (okręt bombowy, Cmdr. Edward Sneyd Clay)
Otter (brander, Cmdr. George M'Kinley)
Zephyr (brander, Cmdr. Clotworthy Upton)

Eskadra Parkera

London 98 (okręt flagowy admirała Hyde'a Parkera, pierwszy kapitan William Domett i drugi kapitan Robert Walker Otway)
St George 98 (kapitan Thomas Masterman Hardy)
Warrior 74 kapitan Charles Tyler)
Defence 74 (kapitan Henry Paulet)
Saturn 74 (kapitan Robert Lambert)
Ramillies 74 (kapitan James William Taylor Dixon)
Raisonnable 64 (kapitan John Dilkes)
Veteran 64 (kapitan Archibald Collingwood Dickson)

Dania-Norwegia

Eskadra Olferta Fischera
(ustawiona w linii północ-południe - tylko okręty Siælland i Holsteen były w dobrym stanie, poza tym znaczna część jednostek była bardzo stara)
Prøvesteenen 52/56, 3-pokładowy liniowiec, przebudowany w dwupokładowy okręt obronny (defensionsskib), kapitan L. F. Lassen
Wagrien 48/52, dwupokładowy liniowiec, 1775, kapitan F.C. Risbrich
Rendsborg 20, pram, kaptajnløjtnant C.T.Egede
Nyborg 20, pram, kaptajnløjtnant C.A. Rothe
Jylland 48/54, pierwotnie był to 70 działowy dwupokładowy liniowiec, 1760, kapitan E.O.Branth
Sværdfisken 18/20, radeau^[3], 1764, Sekondløjtnant S.S. Sommerfeldt
Kronborg 22, fregata, 1779, Premierløjtnant J.E. Hauch
Hajen 18/20, radeau^[3], 1793, Sekondløjtnant J.N. Müller
Dannebrog 60, okręt flagowy, dwupokładowy liniowiec, 1772, kapitan F.A. Bruun
Elven 10, fregata, 1800, kaptajnløjtnant H. Holsten
Pływająca bateria nr 1 20, 1785
Aggershus 20, Defensionsfartøj (jednostka obronna) 1786, Premierløjtnant T. Fassing
Siælland 74, dwupokładowy liniowiec, 1776, kapitan F.C.L. Harboe
Charlotte Amalia 26, stary duński statek ze Wschodnich Indii, kapitan H.H. Kofoed
Søehesten 18, radeau^[3], 1795, Premierløjtnant B.U. Middelboe
Holsteen 60, liniowiec, 1772, kapitan J. Arenfelt
Indfødsretten 64, dwupokładowy liniowiec, 1778, kapitan A. de Turah
Hielperen 16, fregata, Premierløjtnant P.C. Lilienskiold

Poniższe okręty eskadry Fischera nie wzięły udziału w walce
Elephanten 70
Mars 74
Sarpen 18, bryg
Nidelven 18, bryg
Danmark 74
Trekroner 74 (okręt - twierdza nazywała się Tre Kroner)

Fortyfikacje
Morska forteca TreKroner 68 dział.
Morska forteca Lynetten  ? dział.
Lądowa forteca Sixtus  ? dział.
Lądowa forteca Quintus ? dział.
Forteca Kastellet ? dział.

Eskadra Steena Bille'a
Poniższe okręty nie wzięły udziału w walce. Lista jest niekompletna.
Iris 40
Nykøbing
Aalborg
Christiansund
Arendel
Langesund
Odense
Flensborg
Stege
Stavaern
Viborg
Naskau

Przypisy

Bibliografia

• James Stanier Clarke i John M'Arthur, The life of Admiral Lord Nelson, K.B., from his lordship's manuscripts (1810) [1]
• Dudley Pope, The Great Gamble: Nelson at Copenhagen (1972).
• Tom Pocock, Horatio Nelson, Pimlico (1987).
• N.A.M.Roger, Horatio Nelson in Dictionary of National Biography, Oxford (2004)
• Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom II

Linki zewnętrzne

• History of War - opis bitwy pod Kopenhagą
• Naval History - brytyjski atak na Danię i Norwegię
• About Neslon - opis bitwy pod Kopenhagą