Bitwa morska pod Svold

Bitwa morska pod Svold

walki Norwegów ze Szwedami i Duńczykami
Bitwa morska pod Svold, mal. Otto Sinding 1884
Czas	wrzesień 999 lub 1000
Miejsce	Oresund, koło wyspy Svolderoie
Terytorium	Morze Bałtyckie
Wynik	zwycięstwo wojsk sprzymierzonych
Strony konfliktu
Norwegowie Szwedzi Duńczycy Jomswikingowie
Dowódcy
Olaf I Tryggvason Swen Widłobrody Olof Skötkonung Jarl Sigvaldi
Siły
11 okrętów 70 okrętów
Straty
cała flota zniszczona nieznane
Położenie na mapie Morza Bałtyckiego miejsce bitwy
55°45′N 12°45′E/55,750000 12,750000

Bitwa pod Svold – bitwa morska stoczona we wrześniu 999 lub 1000 roku na Morzu Bałtyckim pomiędzy siłami króla Norwegów Olafa Tryggvasona a jego przeciwnikami.

Po stronie przeciwnej stanęli Duńczycy pod wodzą Swena Widłobrodego i Szwedzi (dowodzeni przez Olofa Skötkonunga), wsparci w ostatniej chwili przez posiłki z Jomsborga. Bitwa została stoczona najprawdopodobniej w najwęższym miejscu cieśniny Øresund na północ od wyspy Ven. Jednak wiele przemawia za tym, że miejsce bitwy znajdowało się w Zatoce Greifswaldzkiej, być może w pobliżu wyspy Vilm w cieśninie Strelasund u wybrzeży Rugii.

Do bitwy doszło w chwili, gdy wracająca z wyprawy łupieżczej na ziemie słowiańskie flota norweskiego króla Olafa Tryggvasona wpadła w zasadzkę sił duńsko-szwedzkich. Posiłkujący Norwegów jarl Jomswikingów Sigwaldi dopuścił się zdrady na samym początku bitwy – wycofał swoich ludzi i wziął udział w walce po stronie koalicji.

Połączona flota szwedzko-duńska była ponad trzykrotnie liczniejsza od norweskiej, ale jej okręty były znacznie mniejsze od drakkarów Tryggvasona, wśród których najokazalszym był królewski Ormrinn Langi (Długi Wąż – 68 wioślarzy, 200 wojowników). Sprzymierzeni wybrali Cieśniny Duńskie, gdzie falowanie nie jest tak uciążliwe dla małych jednostek typu sneka i gdzie zasadzka była nie do uniknięcia.

Król Norwegów z dala dostrzegł flotę przeciwników blokującą przejście przez Sund. Mógł wprawdzie ustawić swe okręty w klin, uderzyć w dowolny punkt blokady, przerwać ją i podążać dalej ku Norwegii, ale byłoby to jednoznaczne z ucieczką, na co ambitny Tryggvason nie mógł sobie pozwolić. Postanowił więc przyjąć bitwę ze stojącymi nieruchomo w jednej linii okrętami koalicji. Dla zabezpieczenia się przed abordażem kazał powiązać linami dzioby i rufy swoich, ustawionych w jedną linię, okrętów. Popełnił tym samym błąd: jego flota utraciła mobilność, a po opuszczeniu żagli zmieniła się w nieruchomą twierdzę, którą zwrotne i szybkie sneki przeciwników mogły atakować ze wszystkich stron.

Flota norweska nie była w stanie sprostać przeważającym siłom duńsko–jomsborsko-szwedzkim. Napastnicy przecinali liny wiążące norweskie okręty i po kolei eliminowali przeciwników. Najdłużej bronił się Ormrinn Langi, ale i on w końcu musiał ulec.

Chcąc uniknąć niewoli, król norweski rzucił się do wody (nie wiadomo do dziś, czy chciał – szukając ratunku – dopłynąć do innych okrętów norweskich, czy popełnić samobójstwo) i zginął. Ten tak zwany skok królewski zadecydował o klęsce Norwegów. Od tej chwili nie stanowili już liczącej się w rejonie Morza Bałtyckiego siły.

Opis bitwy zachował się w sadze islandzkiego barda Snorriego Sturlusona Heimskringla^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Edmund Kosiarz: Wojny na Bałtyku X-XIX wieku. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1978.
• Gwyn Jones: The Vikings. London: The Folio Society, 1997.