Bitwa na Przylądku Czuwaszskim

Bitwa na Przylądku Czuwaszskim
— Podbój Syberii przez Rosję —
Kozacy pod wodzą Jermaka zdobywają Syberię. Obraz pędzla Wasilij Surikowa namalowany w 1895 roku. Muzeum Rosyjskie w Sankt Petersburgu, przedstawia bitwę na Przylądku Czuwaszskim
Czas	26 października 1582
Terytorium	Chanat Syberyjski
Wynik	zwycięstwo wojsk rosyjskich (moskiewskich)
Strony konfliktu
Carstwo Rosyjskie; wyprawa Jermaka Timofiejewicza Chanat Syberyjski
Dowódcy
Jermak Timofiejewicz Kuczum, Mametkul (ranny)
Siły
800–840 ludzi tysiące
Straty
107 zabitych i rannych nieznane
Położenie na mapie Rosji miejsce bitwy
58°11′N 68°15′E/58,183333 68,250000

Bitwa na Przylądku Czuwaszskim (26 października 1582) wygrana przez Kozaków rosyjskich dowodzonych przez atamana Jermaka Timofiejewicza finansowanych przez kupców rosyjskich Stroganowów doprowadziła do osłabienia, a w konsekwencji upadku Chanatu Syberyjskiego i umożliwiła Rosji podbój całej Syberii.

Bitwa

W związku z uszkodzeniami twierdzy Kaszłyk Tatarzy zdecydowali się stawić czoła wojskom kozackim za fortyfikacjami polowymi na brzegu rzeki Irtysz. Tatarski chan Kuczum liczył że umocnienia z pni drzew oraz wały ziemne zapewnią jego wojskom ochronę przed bronią palną przeciwnika. Kuczum zamierzał również wykorzystać na tej pozycji swoje nieliczne działa, jednak nie zdołano ich odpalić w trakcie bitwy. Gdy Kozacy osiągnęli brzeg rzeki ostrzelali wojska syberyjskie, które pod dowództwem Mametkula (brata lub wedle innych źródeł syna Kuczuma) rozpoczęły kontratak. Przewaga technologiczna Kozaków wyposażonych w broń palną doprowadziła do dużych strat Tatarów, których główną bronią były myśliwskie łuki. Myśliwi którzy stanowili główny trzon armii syberyjskiej nie brali wcześniej udziału w bitwach z użyciem broni palnej. Mametkul próbował zebrać wokół siebie rozbite ostrzałem wojska jednak został ranny i ewakuowany z pola bitwy. W wyniku zastosowania broni palnej oraz utraty wodza, Tatarzy wpadli w panikę, którą spotęgowała jeszcze ucieczka posiłków ostiackich. Zamęt w szeregach przeciwników wykorzystali Kozacy, którzy wdarli się na szańce przeciwnika. Kuczum, obserwujący ze wzgórza przebieg walki, uznał że bitwa jest przegrana i uciekł do swojej stolicy w celu ewakuacji rodziny oraz dobytku^[1]. Armia Jermaka odniosła zwycięstwo w bitwie.

Rezultaty

Wygrana bitwa umożliwiła Kozakom zdobycie stolicy Chanatu Syberyjskiego – Kaszłyku (Sybiru), a w konsekwencji podbicie w ciągu kilku najbliższych lat całego Chanatu Syberyjskiego i przyłączenie go do Rosji. Dalsze konsekwencje to rosyjski podbój olbrzymich ziem za Uralem, który doprowadził do powstania imperium rosyjskiego obejmującego obszary Syberii oraz Dalekiego Wschodu.

Przypisy

Bibliografia

• Бой на Чувашевом мысу (ros.). [dostęp 2015-01-01].
• Zygmunt Łukawski: Historia Syberii. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Ossolineum, 1981. ISBN 83-04-00771-1.