Bitwa nad Chałchin-Goł

Bitwa nad Chałchin-Goł

Radziecko-japońskie walki graniczne
Mongolska piechota w czasie bitwy nad Chałchin-Goł
Czas	11 maja – 16 września 1939
Miejsce	rejon rzeki Chałchin-Goł
Terytorium	Mongolska Republika Ludowa
Przyczyna	radziecko-japońskie walki graniczne
Wynik	zwycięstwo ZSRR i Mongolii
Strony konfliktu
ZSRR  Mongolia  Japonia  Mandżukuo
Dowódcy
Gieorgij Żukow Grigorij Sztern Chorlogijn Czojbalsan Michitarō Komatsubara Masaomi Yasuoka
Siły
pocz. września: 57 000 żołnierzy, 542 działa, 498 czołgów, 385 samochodów pancernych, 515 samolotów pocz. września: 75 000 żołnierzy, 500 dział, 182 czołgi, 300 samolotów
Straty
9703 zabitych[1], 15 251 rannych, pow. 3000 chorych 8440 zabitych, 8766 rannych, 3000 wziętych do niewoli
Położenie na mapie Mongolii miejsce bitwy
47°43′49″N 118°35′24″E/47,730278 118,590000

Bitwa nad Chałchin-Goł – bitwa stoczona nad rzeką Chałchin-Goł w 1939 roku pomiędzy wojskami japońskimi (Armia Kwantuńska) a Armią Czerwoną na pograniczu marionetkowego państwa Mandżukuo i Mongolii, które było granicą stref wpływów Cesarstwa Japonii i ZSRR na kontynencie azjatyckim.

Przebieg walk

Do pierwszego starcia doszło 11 maja 1939 roku. Japończycy zaatakowali niewielkimi siłami kilkudziesięciu żołnierzy, którzy wypchnęli Mongołów za rzekę. Mongołowie wyprowadzili kontratak i odrzucili Japończyków. 28 maja zaatakowały większe siły – skierowano do walk 200 ludzi, wspartych kilkoma samochodami pancernymi. Atak został powstrzymany przez Mongołów, wspartych przez Armię Czerwoną^[2].

Japoński Cesarski Sztab Generalny wyraził zaniepokojenie działaniami Armii Kwantuńskiej i zdecydował o wysłaniu obserwatora, mającego załagodzić konflikt. Kiedy informacja dotarła do gen. Komatsubary, zdecydował się on przyspieszyć działania, zanim zostanie powstrzymany. Rankiem 27 czerwca japońskie lotnictwo zbombardowało radzieckie bazy wojskowe i lotniska w Mongolii.

W nocy z 30 czerwca na 1 lipca 1939 roku duże siły japońskie sforsowały rzekę. Składały się one z 7 Dywizji Piechoty i elementów 23 Dywizji Piechoty, licząc 38 000 żołnierzy, 310 dział, 135 czołgów i 225 samolotów. W rejonie góry Baian-Cagan (Bajan Cagaan) doszło do ciężkiego boju spotkaniowego. Japończycy zajęli górę i oskrzydlili radzieckie siły, wobec czego Sowieci wyprowadzili kontratak i po trzech dniach ciężkich walk odepchnęli Japończyków za rzekę. Ponowny atak 23 lipca również zakończył się klęską Japończyków. Przerwę w działaniach Japończycy wykorzystali do wzmocnienia swoich sił. Sformowali 6 Armię liczącą 65 000 żołnierzy, 182 czołgi i 300 samolotów. Powiększeniu uległy także siły Armii Czerwonej. Liczyły 57 000 żołnierzy, 498 czołgów, 542 działa i 515 samolotów.

20 sierpnia 1939 roku o godz. 5:45, Armia Czerwona pod dowództwem Gieorgija Żukowa ruszyła do natarcia. Zostało ono poprzedzone nalotami bombowców oraz trzygodzinnym ostrzałem artyleryjskim. Japończycy stawili Sowietom silny opór. Wobec niedostatecznej ilości broni przeciwpancernej, Japończycy do walk z radzieckimi czołgami wykorzystywali butelki z benzyną. Wielokrotnie dochodziło do walki wręcz. Po czterech dniach zażartych walk, wojska japońskie zostały okrążone, a po kolejnym tygodniu zniszczone. W ciągu 3 miesięcy walk, straty radzieckie wyniosły (według obecnie dostępnych danych archiwalnych) ok. 28 000 żołnierzy zabitych, zaginionych, rannych i chorych^[3]. Straty japońskie wyniosły (według ówczesnych oficjalnych deklaracji strony japońskiej, dane archiwalne nadal nie są znane) ok. 17 000 zabitych i rannych. Radzieckie źródła podają znacznie większe straty strony japońskiej: 45 000 zabitych i 3000 wziętych do niewoli^[4].

Następstwa

Klęska nad Chałchin-Goł przesądziła o kierunku dalszej ekspansji japońskiej. Japońskie dowództwo doszło do wniosku, że na północnym kierunku działań napotkają zbyt duże siły radzieckie. Jednoczesny brak decydujących rozstrzygnięć w wojnie z Chinami, spowodował zwrot na południe z zamiarem opanowania rejonów zasobnych w surowce mineralne.

Porażka Japończyków była istotna dla losów II wojny światowej, gdy w grudniu 1941 roku Japończycy odmówili wsparcia III Rzeszy podczas bitwy o Moskwę (kiedy przewaga Sowietów stopniała do około 5 dywizji) i Żukow mógł przerzucić pod Moskwę wypoczęte dywizje syberyjskie.

Galeria

• 

  Mongolska kawaleria na Chałchin-Goł

• 

  Czołg japoński Typ 95 Ha-Go zdobyty przez żołnierzy radzieckich podczas bitwy

• 

  Grigorij Sztern, Chorlogijn Czojbalsan i Gieorgij Żukow na stanowisku dowodzenia podczas bitwy nad Chałchin-Goł

• 

  Radziecki samochód pancerny BA-10M zniszczony w czasie bitwy

Przypisy

Bibliografia

• Praca zbiorowa: Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.